… Nucleair ?? … Radioactiviteit ?? … Ioniserende straling !! Wat is dat ?

1. Basiskennis inzake radioactiviteit en basisprincipes van de stralingbescherming … Nucleair ?? … Radioactiviteit ?? … Ioniserende straling !! Wat is dat ?

2. Wat vertelt men nu ! … Men zegt dat er ook natuurlijke radioactiviteit zou bestaan …!!! En ook in ziekenhuizen zou radioactiviteit aanwezig zijn!

3. Radioactiviteit • natuurlijk verschijnsel (kosmische straling,uit de grond, rondom ons, wijzelf) • op het niveau van de atoomkernen(“kern”) • ATOOM : • Kern (protonen + neutronen) • Elektronen

4. Stabiele kern Radioactiviteit Onstabiele (radioactieve) kern a b • De kern van een zogenaamd radioactief atoom, is instabiel; de kern zal uit elkaar vallen en hierbij energie produceren… g

5. Voornaamste soorten straling straling  energie  dosis  schade

6. Doordringingsvermogen

7. α Enkele centimeters β Enkele meters γ Honderden meters n Honderden meters Afstand in de lucht

8. Groot probleem : Radioactiviteit 1) ruikt men niet 2) ziet men niet 3) voelt men niet 4) gevolgen zijn soms later merkbaar Eén belangrijk voordeel: Radioactiviteit kan gemeten worden!!!

9. Eenheden om de radioactiviteit te meten • Het aantal deeltjes grind en zand dat geworpen werd • = BECQUERELS • 2. sporen nagelaten op de vriend: • = SIEVERT

10. Eenheden om de radioactiviteit te meten Niet alle becquerels hebben hetzelfde effect Meten van het effect (Dosisequivalent) Effect = Aantal impacts + Grootte van de steentjes + Snelheid Activiteit = Aantal steentjes per seconde Eenheid : Sievert (Sv)

11. Sv - Bq Sv Bq Sv is een zeer grote eenheidmeestal µSv (microSievert) Bq is een zeer kleine eenheidmeestal MBq (megaBequerel)

12. Activiteit - halfwaardetijd Periode - Halfwaardetijd 1000 800 Tijd binnen dewelke de activiteit terugvalt tot de helft 600 400 200 0 Activiteit I-131 : 8 d. Tc-99m : 6 h. I-125 : 60 d. Tl-201 : 74 h. Cs-137 : 30 jaar C-14 : 5.730 jaar Sr-90 : 29 jaar H-3 : 12,4 jaar (T½ biologisch : 12 d.) Pu-239 : 24.000 jaar

13. Waar komen we radioactiviteit tegen ? • Natuurlijke straling (500 µSv/jaar): • Natuurlijke radionuclides in de grond • Materiaal in de omgeving (bouwmaterialen)

14. Waar komen we radioactiviteit tegen ? • Radon (1500 µSv/jaar): edelgas – via ademhaling

15. Waar komen we radioactiviteit tegen ? • Kosmische straling : • in Belgie : 300 tot 600 µSv/jaar • ( vlucht Parijs/New-York : 50 µSv) • Dosisdebiet afhankelijk van: • Hoogte waar men leeft • Breedtegraad • Zonneactiviteit • Tijd die men binnen of buiten een gebouw doorbrengt

16. Waar komen we radioactiviteit tegen ? 10 µSv/h • Ter vergelijking: • Vlucht van 8h: • 8 h x 5 µSv/h = 40 µSv. • Boottocht van 8h: • 8 h x 0.03 µSv/h = 0.24 µSv. 5 µSv/h 1 µSv/h 0.1 µSv/h 0.03 µSv/h

17. De mens 120 Bq/kg(~8 500 Bq) Waar komen we radioactiviteit tegen ? • Radionuclides in het lichaam • K-40 = meer dan de helft • Melkproducten : 25 à 60 Bq/kg • Vis : 35 à 170 Bq/kg • Groenten : 33 à 250 Bq/kg • Fruit : 20 à 210 Bq/kg • 210Pb (210Bi, 210Po))

18. Waar komen we radioactiviteit tegen ? • Medische toepassingen (100 à 200 µSv/jaar): • Radiologie • Tandarts • Nucleaire geneeskunde • Radiotherapie • Industriële toepassingen

19. Gemiddelde dosis voor een Belg ~ 4.5 mSv/y of ~4500 µSv/y industrieel 1% Medisch 43% kosmisch 8% natuurlijk 9% intern 7% radon 32%

20. + = Bestraling versus besmetting 1. Bestraling 2. Besmetting A) Uitwendig B) Inwendig

21. Bestraling versus besmetting

22. 3m  1m  2m  • TIJD Bescherming tegen bestraling • AFSTAND Dosis X Dosis X/4 Dosis X/9 • AFSCHERMING

23. Bescherming tegen uitwendige besmetting • Wegwerp overall • Overschoenen • Handschoenen

24. Verwijderen handschoenen

25. Verwijderen overschoenen

26. Bescherming tegen inwendige besmetting