1 / 60

YAŞLILARDA AŞILAMA

YAŞLILARDA AŞILAMA. Dr. Şükran Köse Kasım 2013. Sunu Akışı. Yaşlılık-tanımlar Yaşlılık Epidemiyolojisi İmmün -yaşlanma Yaşlılığın İmmün Sistem Üzerindeki Etkileri Yaşlılıkta Aşılama İnfluenza Aşısı Tetanoz -Difteri Aşısı Pnömokok Aşısı Herpes Zoster Aşısı

hammer
Download Presentation

YAŞLILARDA AŞILAMA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. YAŞLILARDA AŞILAMA Dr. Şükran Köse Kasım 2013

  2. Sunu Akışı • Yaşlılık-tanımlar • Yaşlılık Epidemiyolojisi • İmmün-yaşlanma • Yaşlılığın İmmün Sistem Üzerindeki Etkileri • Yaşlılıkta Aşılama • İnfluenza Aşısı • Tetanoz-Difteri Aşısı • Pnömokok Aşısı • HerpesZoster Aşısı • Yaşlı Hastalarla İlgilenen Sağlık Çalışanlarının Aşılanması • Sonuç

  3. Tanımlar Yaşlılık: • Vücudun yapı ve işlevlerindeki geriye dönüşü olmayan bozulmaların görüldüğü ve ömrün ölümle sonuçlanan son evresidir Duyar İ ve ark. Gerontolojinin Temelleri, Ankara; TGV 2008:9-19.

  4. Tanımlar Dünya Sağlık Örgütü: • Gelişmiş ülkelerde genellikle kronolojik olarak >65 yaş “yaşlı” olarak kabul edilir • Gelişmekte olan ülkelerde ise tanım, üç kategoriye göre yapılır: • Kronolojik tanımlama • Sosyal rolde değişiklikler (çocukken erişkin gibi davranmak zorunda olma) • Fiziksel engeller www.who.int

  5. Yaşlı nüfüs oranları (>65 yaş) 2050 yılında 65 yaş üstü popülasyonun iki katına çıkacağı tahmin ediliyor Population Reference Bureau Türkiye İstatistik Kurumu

  6. İmmün yaşlanma (immunosenescence) • Yaşlanmayla beraber; • organizmanın immün ve immün olmayan savunma mekanizmaları değişir • eşlik eden hastalık sayısı artar • enfeksiyonların görülme sıklığı ve şiddetinde artar • gençlere göre pnömoni ve bakteriyel menenjit riski 3, tüberküloz riski 10 kat artar Yoshikawa TT. Epidemiology of AgingandInfectiousDiseases InInfectiousDiseases in theAging A ClinicalHandbook2001.

  7. İmmün yaşlanma (immunosenescence) • Yaşlılarda gelişen immün yetersizlik, diğer immünyetmezlikli hastalarda görülenden farklı • İmmünyetmezlikli hastalarda fırsatçı enfeksiyonlar ya da nadir görülen enfeksiyonlar daha sık • Yaşlı hastalarda ise influenza gibi toplumda yaygın görülen hastalıklar daha sık Franceschi C: ImmunAgeing 2005;2:8.

  8. İmmün yaşlanma: Klinik sonuçlar • İnfeksiyözmorbidite ve mortalitede artış • İnfeksiyonaimmün yanıtta azalma • İnfeksiyonun klinik tanımlanmasında güçlükler • Epidemiler sırasında (influenza gibi) mortalitede artış

  9. Genç Yaşlı Proinflamatuvar sitokinler Proinflamatuvar sitokinler Antijen sunumu Spesifik antikor Antijen sunumu Spesifik antikor Michael G. Frontiers in Immunology. 2013. volume 4

  10. Yaşlılığın İmmün Sistem Üzerindeki Etkileri Nasıldır? • Nötrofillerinapopitoza duyarlılığında artma • Makrofajve nötrofillerin bakterileri yok etme yeteneğinde azalma • NK hücrelerinde IL-2 ve IL-12’ye cevabın azalması • NK hücrelerinin sitotoksik kapasitesinde bozulma Vasto S, et al. ImmunAgeing2004, 29:1.

  11. Yaşlılığın İmmün Sistem Üzerindeki Etkileri • T hücre proliferasyonunda azalma • CD28, IL-2 ve IL-2R ekspresyonunda azalma • Th2 sitokin profiline eğilim; sitokin regülasyonunun bozulması • B hücrelerinin yüksek afiniteli spesifik antikor yapımında azalma • Proinflamatuvarsitokinlerden IL-1, IL-6 ve TNF-α yapımında artma • IFN-γsekresyonunda azalma Norman DC. FactorsPredisposingtoInfection InInfectiousDiseases in theAging A C linicalHandbook 2001. Weyand CM. ExpGerontol2003; 38: 833.

  12. Tan AA. Türk Geriatri Derg. 2009:12;96

  13. Aşılama Bağışıklama, bir bulaşıcı hastalığa karşı kişiyi aktif ya da pasif olarak dirençli hale getirme işlemidir Aşı, kişiyi sadece hastalıktan korumakla kalmaz, toplumda yayılmasını da engeller Toplumun önemli bir kısmı hastalık için immün hale gelirse, bulaş da engellenmiş hale gelecektir: “toplum immünitesi” Rappuoli R, et al. NatRevImmunol. 2011;11:865-72.

  14. İlk Toplum Aşılaması EDWARD JENNER (1749–1823) • Edward Jenner, 1796’da çiçek aşısını uyguladı

  15. Neden aşılıyoruz? • En maliyet etkin koruma • İmmün sistemi hastalıklara karşı hazırlar • Gerçek anlamda önleyici tek “tedavi” yöntemidir • Yaşlı hastaların bakıcıları aşılandığında önemli bir bulaş yolu önlenmiş olur • Yan etki insidansı oldukça düşüktür

  16. Neden aşılıyoruz? • İnfluenza: ABD’nde, yıllık (www.cdc.gov) • Nüfusun %10-20’si hastalanır • 200,000 hastaneye yatış • 36,000 ölüm (çoğunluk >65 yaş) • Tüm dünyada, tahmini rakamlar X10 kat (www.who.int) • Boğmaca: 1 milyon (ABD’nde) • Pnömokokal hastalık (ABD’nde) • 2.000-5.000 menenjit • 40.000+ kan dolaşımı enfeksiyonu • 150.000-300.000 pnömoni • Zona: 1 milyon (ABD’nde) • Aşı ile önlenebilen hastalıktan ölen erişkin sayısı: 43.000 (ABD)

  17. LOUIS PASTEUR (1822-1895) • “Hastalıklarla baş edebilmek için, hastalığa çare bulmaktansa, hastalığı önlemenin yollarını bulmalıyız”

  18. Aşılama Olmasaydı? • Kızamık • Etkene maruz kalan aşılanmamış kişilerde enfeksiyon oranı % 90 • Aşılama olmadan tahmini ölüm 2.7 milyon • Haemophilusinfluenzatip B • Aşılama önce A.B.D.'deyılda 600 ölüm • Aşılama sonrası enfeksiyonda %98 azalma • Benzer oranlar • Boğmaca, Kızamıkçık, Hepatit B, Difteri, Tetanoz, Kabakulak için geçerli CDC: NationalImmunization Program

  19. Unutmayalım ki... Aşılama,hastalıklardankorunmanınen başarılıve en ucuzyönteminioluşturmaktadır Aşılar, 21. yüzyılın en önemli başarılarından biridir

  20. Yaşlılıkta Aşılama Aşıların mekanizması; • İmmüniteyi daha az etkili olan ve inflamatuvar yanıta daha fazla yol açan doğal yanıttan, hızlı adaptifimmün yanıta çevirmek • İmmün hafızayı tetiklemek Weinberger B, et al. ClinMicrobiolInfect. 2012;18:100-8.

  21. Yaşlılarda Aşı Yanıtı • Yaşlanmayla birlikte immün yanıtın azalması sonucu aşıya verilen yanıtta azalır • 40 yaş altındakiler Hepatit- B aşısına %95 oranında koruyucu antikor cevabı oluşurken, 65 yaş üzerinde bu oran %75 civarına düşer Baştürk B ve ark. Türk Geriatri Derg2004; 7:159.

  22. Aşılamaya zayıf yanıt Aşılamaya zayıf yanıt Hafıza hücreleri CMV spesifik CD8 klonu Naif hücreler TCR repertuvarında çeşitlilik doğum yaşlı puberte erişkin çok yaşlı Derhovanessianet al.Immunity & Ageing 2008 5:11

  23. Yaşlılarda Aşı Yanıtı • Yaşlı kişilerde tetanustoksoidine karşı antitoksin oluşumu gençlere göre belirgin düşüktür (yaşlılarda yüksek düzeyde anti-idiyotip antikor bulunması nedeniyle) • İnfluenza aşısına yanıt düşüktür (dendritik hücrelerin ‘Tolllikereceptor’ fonksiyonununda azalma nedeniyle) Panda A, et al. J Immunol 2010;184:2518

  24. Yaşlılarda Aşı Yanıtı • Yapılan bir başka çalışmada; • yaşlıların gençlere kıyasla influenza aşısına 1.7 ila 4.2 kat daha az yanıt verdiği bulunmuştur Goodwin, K., et al. Vaccine2006;24:1159–69.

  25. Yaşlılıkta Aşılama 65 yaş üstü kişilere önerilen aşılar; • İnfluenza virüs aşısı • Streptococcuspneumoniae(pnömokok) aşısı • Herpeszoster (zona) aşısı • Tetanoz-difteri toksoidi • Risk varsa: Kızamık-kızamıkçık-kabakulak, Hepatit A, Hepatit B, Meningokok Goronzy JJ, Weyand CM. NatImmunol. 2013;14:428-36.

  26. İnfluenza Aşısı • Yaşlı popülasyonda tüm hastalık ve ölümlerin en önemli nedenlerinden biri • Pnömoni ve influenza ilişkili ölümlerin %90’dan fazlası 65 yaş ve üzeri kişiler • İmmün yaşlanma ve viralklirenste zayıflama nedeniyle yaşlı kişiler influenza komplikasyonları açısından daha yüksek risk altında Wong K. Arch Intern Med. 2012;172(6):484.

  27. İnfluenza Aşısı • Trivalaninaktive aşı • Standart olarak bir önceki yıl salgınlara yol açan 2 tip A ve 1 tip B hemaglutinin kökeni içerir • Maliyet etkin • İnfluenzainsidansını ve şiddetini azaltmakta • İnfluenza ile ilişkili hastaneye yatışları, pnömonileri, inme ve iskemik kalp hastalığı riskini azaltmakta Wong K. Arch Intern Med. 2012;172(6):484.

  28. İnfluenza Aşısı • Aşı ile indüklenen antikor titreleri sağlıklı genç erişkinlerin %70-90’nda koruyuculuk sağlar • İmmün yaşlanma ve altta yatan hastalıklara bağlı, bazı sağlıklı yaşlılarda antikor titreleri koruyucu düzeye ulaşamamakta Tan AA. Inflamation in elderly. Türk Geriatri Derg2009;12-96.

  29. İnfluenza Aşısı • Düşük titrede antikor oluşmasına rağmen, yaşlı kişiler aşılamadan fayda görmekte • Semptomlar daha düşük şiddette seyreder • Komplikasyonlar, hastaneye yatış ve ölüm riski azalır Tan AA. Inflamation in elderly. Türk Geriatri Derg2009;12-96.

  30. İnfluenza Aşısı • Hastaneye yatış (pnömoni/influenza) • Sağlıklı 8.21/1000 • Risk grubunda 38.4/1000 • Aşılama hastaneye yatışı %48 önlemekte Hak E, et al. Influence of High-Risk MedicalConditions on the Effectiveness of InfluenzaVaccination among Elderly Members of 3 LargeManaged-Care OrganizationsCID 2002

  31. İnfluenza Aşısı • Aşılama için en uygun zamanın belirlenmesi önemli: Kasım ayı aşılama için uygun (Ekim başı-Aralık sonu) • Erken uygulanması antikor titrasyonunun virüs dolaşıma girmeden önce düşmesine neden olabilir • Geç uygulanması, koruyucu antikor gelişiminden önce virüs maruziyetine neden olabilir • İntramuskuler (İM) olarak uygulanır • Azalan kas dokusu ve artan yağ dokusu nedeniyle, iğne kas dokusuna ulaşamayabilir, daha uzun bir iğne ile aşıyı uygulama faydalı olabilir Wong K, et al. ArchInternMed. 2012;172(6):484.

  32. İnfluenza Aşısı • MF59-adjuvan trivalaninaktive aşı • Son dönemde yaşlılarda immün yanıtı artırmak amacıyla geliştirilmiş • Kuzey İtalya’da 65 yaş üstü kişilere uygulanıyor • İnfluenza ya da pnömoniye bağlı yatışlar standart aşı ile aşılananlara göre %25 daha az • Zimmerman ve ark’nın yaptığı bir çalışmaya göre yüksek doz aşı yaşlılarda daha etkin Mannino S, et al. Am J Epidemiol. 2012;176:527-33. Zimmerman RK, et al IDWeek 2013; Abstract 576b.

  33. İnfluenza Aşısı Yan etkileri • Yaşlılarda görülen sistemik reaksiyon oranı plasebo grubuyla aynı • Aşılamadan sonraki 2 güne kadar aşı bölgesinde hassasiyet • Ateş, güçsüzlük, kas ağrısı (özellikle influenza aşısının ilk kez uygulandığı kişilerde)

  34. İnfluenza Aşısı 2013-2014 aşı suşları: • A/California/7/2009 (H1N1)pdm09-likevirus • A(H3N2)/Victoria/361/2011; • B/Massachusetts/2/2012-like (B/Yamagatalineage) virus. • 2012-2013 influenza aşısıyla karşılaştırıldığında, H1N1 ve H3N2 komponenti aynı, B komponenti farklı

  35. İnfluenza Aşısı • Fluarix : Glaxo Smith Kline (9.97 TL) • Inflexal V : YENI SARK (16.36 TL) • Influvac : Abbott (11.84 TL) • Vaxigrip : SANOFI (9.97 TL) • Fluad : NOVARTIS (20.09 TL)

  36. Tetanoz-Difteri Toksoid Aşısı • 60 yaş ve üstünde tetanoz enfeksiyonu riski, 20-59 yaş arası kişilere göre 2 kat fazla • Mortalite riski yaş ile orantılı olarak artmakta (tetanospazmin’e karşı gelişen antikor titre düzeyleri yaşla beraber azalmakta) Weston WM. Et al Vaccine. 2012;30:1721-8.

  37. Tetanoz-Difteri Toksoid Aşısı • 65 yaş üstü kişilere önerilen aşı formu ‘Td’ • Aşı öyküsü bilinmeyen ya da güvenilir olmayan kişilere; • Td 4 hafta arayla 2 doz, • 2. dozdan 6-12 ay sonra 3. doz uygulanır • 10 yılda bir rapeldoz • Td-VAC: Keymen ilaç (9.94 TL)

  38. Tetanoz-Difteri Toksoid Aşısı • Toksoid aşı, İM uygulama • Yaşlıların yaklaşık %40 oranında koruyucu düzeyde antikor titresi yok • 5 yıldan fazla süre geçmişse, temiz olmayan her yaralanmadan sonra aşı uygulanmalı • Sağlık Ocakları ve hastanelerde ücretsiz uygulanıyor • Yan etki: Enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik Aydın ZD. Geriatri ve GeriatrikNöropsikiyatriDerg, 2009 Moro PL. Vaccine. 2011;29:9404-8

  39. Tetanoz için temas sonrası profilaksi Erişkin Bağışıklama Rehberi 2009

  40. Pnömokok Aşısı • 65 yaş üzerinde pnömokokal enfeksiyonların insidansı artar • Mortalite genellikle bakteriyemi ve menenjit ile ilişkili • Mortalite; • 50-70 yaş arasındaki bireyler için %40 altında • 70 yaş üstünde risk %55 üzerinde Blasi F, et al. ClinMicrobiolInfect. 2012;18(Suppl 5):7-14.

  41. Pnömokok Aşısı • Yaşlılarda büyük ölçekli prospektif etkinlik çalışmaları yok, sonuçlar daha küçük çalışmalar ve onların meta analizleri olarak mevcut • Popülasyon tabanlı gözlemsel çalışmalara göre pnömokok aşıları, pnömoni ve pnömokok ile meydana gelen invaziv hastalıklarda hastaneye yatışı ve ölümü engellemede etkin • Etkinliği %60-64 Blasi F, et al. ClinMicrobiolInfect. 2012;18(Suppl 5):7-14.

  42. Pnömokok Aşısı • 65 yaş üzerinde kişilere; • 23 serogrup içeren polisakkarid aşı (PPV23) • eğer ilk doz 65 yaşından önce ise tek doz aşılama, • ilk aşılama <65 yaşında ve üzerinden en az 5 yıl geçmişse 2. bir doz uygulama • Subkutan (SK) ya da İM uygulanır • Başka bir bölgeden olmak koşulu ile bütün aşılarla aynı zamanda uygulanabilir

  43. Pnömokok Aşısı 13 valanlıkonjugepnömokok (PCV13) aşısı; • Amerika’da Aralık 2011 tarihinden itibaren “Food and Drug Administration” (FDA) 50 yaş ve üzeri kişilerin aşılanmasında onay vermekle birlikte; “The Advisory Committee on Immunization Practices” (ACIP) 19 yaş ve üzeri riskli grubuna önermekte • Riskli grup: KBY, nefrotik sendrom, fonksiyonel/anatomik aspleni, BOS kaçağı ya da kohlearimplant varlığı gibi durumlar Jackson LA, et al. Vaccine. 2013;31:3585-93.

  44. Pnömokok Aşısı 70 yaş ve üzeri 936 kişiyi kapsayan çift-kör bir çalışmada; • En az 5 yıl önce PPV23 ile aşılanan kişiler tek doz PPV23 ya da PCV13 ile aşılanıyor • Sonuç: PCV13 daha immünojenik Jackson LA, et al. Vaccine. 2013;31:3585-93.

  45. Pnömokok Aşısı PCV13 ile PPV23 aşılarının 65 yaş üzeri kişilerde maliyet-etkinlik açısından karşılaştırıldığı bir çalışmada; • PPV23 daha pahalı ve az etkin • Yaşlılarda tek doz PCV13 ile aşılama stratejisi daha ekonomik Smith KJ. Et al. Am J Prev Med. 2013;44:373-81.

  46. Pnömokok Aşısı Yan etkileri • Enjeksiyon yerinde şişlik, ağrı, kızarıklık • Ateş • Adenit • Eklem ağrıları • Deri döküntüsü • Ürtiker

  47. Pnömokok Aşısı • Pneumo 23 Aşısı : SANOFI (26.1 TL) • PREVENAR : WYETH (110,70TL) • PREVENAR 13 : PHIZER (152 TL) • SYNFLORIX : GlaxoSmithKline (109.14 TL )

  48. HerpesZoster • Yaşam boyu zona geçirme olasılığı %25 • Bu kişilerin 2/3’sinden fazlası 50 yaş üstü • Yaşlı, immün yetmezlikli ya da stres durumunda görülme oranı artar • En ağır komplikasyonlarından biri: Herpetik nevralji • Yaşla beraber hem sıklık hem de süresinde artış Dworkin RH. Et al. ClinInfectDis2007. Helgason S. et al. BritMed J, 2000

  49. HerpesZoster Aşısı • Aşı primer enfeksiyonu önlemek yerine, konak-virüs ilişkisini değiştirmede daha etkili • Canlı virüs aşısı hücre aracılı bağışıklık yanıtını artırır • Yaşlılarda zona ve komplikasyonlarının sıklığını ve şiddetini azaltır • Pahalı olması nedeniyle kullanım oranı en fazla %7 http://www.cdc.gov/shingles/vaccination.html

  50. HerpesZoster Aşısı • 60 yaş ve üstü kişilere daha önce herpeszoster enfeksiyonu olup olmamasına bakılmaksızın tek doz aşı önerilir • Kronik hastalık öyküsü olanlar da (ciddi immunyetmezlik durumu hariç) aşılanabilir • Sağlık çalışanları da 60 yaş ve üstündeyse aşı önerilmektedir ACIP 2013

More Related