160 likes | 312 Views
Specifikimi i sistemeve kritike. Objektivat. Te kuptojme si te identifikojme kerkesat e besueshmerise ne sistemet kritike duke analizuar risqet. Ceshtjet kryesore. Specifikat risk driven Specifikat e sigurise Specifikat e mbrojtjes Specifika te besueshmerise.
E N D
Objektivat • Te kuptojme si te identifikojme kerkesat e besueshmerise ne sistemet kritike duke analizuar risqet
Ceshtjet kryesore • Specifikat risk driven • Specifikat e sigurise • Specifikat e mbrojtjes • Specifika te besueshmerise
Rendesia e specifikave te sistemevekritike • Specifikat duhet te reflektojne nevojat reale te perdoruesit • Sistemet kritike duhet te specifikojne besueshmerine ne maksimum gjate hartimit te kerkesave funksionale dhe jofunksionale. • Kerkesat funksionale- te garantojne kontrollin e sistemit ne raste deshtimi • Tregojne ate cka nuk duhet te beje sistemi • Kerkesat jofunksionale- duhet te paraqesin besueshmerine qe ofron sistemi
Shembujkerkesashqetregojne c ka sistemi nukduhet te beje • Kerkesa mbrojtje~ • Sistemi nuk duhet tju lejoje perdoruesve te tjere te modifikojne lejen e aksesimit ne file qe nuk jane krijuar nga ata. • Kerkesa sigurie~ • Sistemi nuk duhet te lejoje zgjedhjen e veprimit te kundert kur sistemi kryen nje veprim. • Sistemi nuk duhet te lejoje ndezjen e njekohshme me shume se tre sinjaleve te alarmit
Kerkesat e procesit te specifikimit ne sistemetkritike • Nuk mund te specifikohet ne gjuhe natyrale • Fut mjaft gabime • Perdoret specifikimi formal • Metoda formale te specifikimit te kerkesave • Specifikimi detyron analize te detajuar per te shmangur deshtimet
Kerkesa e besueshmerise-kerkesekryesore e SK • Shihet ne tre dimensione: • Besueshmeria hardware- paraqet probabilitetin qe nje komponente hardware te deshtoje si dhe kohen qe kerkon riparimi I tij. • Besueshmeria software- paraqet probabilitetin qe nje komponente software te prodhoje nje output te gabuar. • Besueshmeria e operatorit- eshte probabiliteti qe operatori I sistemit te shkaktoje nje gabim ne sistem
Specifikat risk driven • Objektieshte: • te identifikohenrisqet e sistemitdhe te gjenerohenkerkesasiguriedhembrojtjeje • Koncepti i riskut • Rreziqeqecojne ne incidente • Procesi i specifikimitrisk-driven • Te kuptohenrisqet e perballuranga sistemi • Zbulimin e tyre • Gjenerimin e kerkesaveperperballjen e tyre
Analiza dhe klasifikimi I risqeve Identifikimi I riskut Shperberja e riskut Vleresimi I zvog.te riskut Pershkrimi I riskut Vleresimi I riskut Analizimi I shkaqeve Kerkesat e besueshmerise Bllokskema e procesit risk driven
1. Identifikimi i riskut • Konsiderohen si rreziqe klasat: • Rreziqet fizike • Rreziqet elektrike • Rreziqet biologjike • Rreziqet radioaktive • Deshtimet e sherbimeve
2. Analiza dhe klasifikimi i risqeve • Ekzistojne tre kategoririsqesh: • te patolerueshem, te tilleataqerrezikojnejetenjerezoreapostabilitetinekonomik te ndermarrjeve • tipi ALARB(as low as reasonably practical), kjo do tethoterisku me iuletimundshem per tutoleruar. Alarbjaneatorisqeqekanekonseguenca me pakseriozedhe me probabilitet me te ulet per te ndodhur • te pranueshem.
3. Shperberja e risqeve (fault-tree analises) • Procesi i zbulimit te shkaqeve kryesore te risqeve ne nje sistem te vecante. • Analiza mund te jete • deduktive • Top down –nisen nga risku deri tek deshtimet e sistemit • Induktive • Bottom up- nisen nga nje deshtim dhe arrijne tek risku si shkak
4. Vleresimi i zvogelimit te riskut • Pasi jane identifikuar risiet dhe shkaqet e tyre duhet te derivojme kerkesat e besueshmerise se sistemit. • Keto kerkesa duhet te sigurojne: • Evitimin riskut • Individualizimin dhe largimin e gabimeve • Limitimin e demeve.