YAZ KUR’AN KURSLARI ÖĞRETİM PROGRAMLARI VE KUR SİSTEMİ

1. YAZ KUR’AN KURSLARI ÖĞRETİM PROGRAMLARI VE KUR SİSTEMİ Dr. Ulvi ATA Dini Yüksek İhtisas Merkezleri Daire Başkanı

2. 17 EYLÜL 2011’DE YAŞ SINIRI KALDIRILDI 17 Eylül 2011 tarihli resmi gazetede yayımlanan 663 sayılı kanun hükmünde kanun hükmünde kararname ile kuran kurslarından yaş sınırı kaldırılmıştır.

3. 17 EYLÜL 2011TARİHİNDEN ÖNCE YAZ KUR’AN KURSLARI ALANINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR

4. Uygulanan Programlar • 1994 yılına kadar, yaz Kur’an kursu ders içerikleri henüz program olarak tanımlanamamakta ve yönergeler ile belirlenmektedir. • Kur’an-ı Kerim ve Dini Bilgiler derslerini içeren, 10.05.1994 tarihli ve 852 sayılı yazı eki olan “Yaz Kursları Yönergesi ve Müfredatı” bir program özelliği taşımaktadır. • 2003 yılında Din Eğitimi Dairesi Başkanlığı tarafından “Yaz Kur'an Kursları Eğitim Programı” hazırlanmış ve bu program 25.06.2003 gün ve B.02.1.DİB.0.72.00.03/353-258 sayılı Başkanlık onayı ile uygulamaya konulmuştur.

5. Yaz Kur’an Kursları Öğretim Programları Hazırlandı

6. Eğitimcilerin Eğitimine Yönelik Öğretici Kaynak Kitapları Hazırlandı

7. Eğitimcilerin Eğitimi kapsamında “Görsel-İşitsel Materyal Seti II” hazırlanmıştır. Öğreticilerin pedagojik formasyon sahibi olmalarına klavuzluk etmek ve yeni program ve kur sistemi hakkında doğru bilgilenmelerini sağlamak amacıyla “Görsel-İşitsel Materyal Seti II” hazırlanmıştır.

8. DERS KİTAPLARI HAZIRLANDI VE ÜCRETSİZ OLARAK DAĞITILDI Yaz Kur’an kurslarının hedef kitlesi olan 12-18 yaş grubu çocuklara en uygun ve doğru bir şekilde ulaşmak amacıyla hazırlatılan “Dinimizi Öğreniyoruz” adlı seri, kurslarda ders kitabı hazırlandı.

9. EĞİTİCİLERİN EĞİTİMLERİ YAPILDI • Öğreticilere Eğiticilik Yapacak Eğitim Görevlileri Eğitime Alındı. • Kursiyer Sayısı 50 nin Üzerinde Olan Öğreticiler Eğitim Merkezlerinde Eğitime Alındı.

10. Uzaktan Eğitimler Yapıldı Yaz Kur’an kursları öğretim programları, kursta uygulanacak usul ve esaslar ile eğitim materyallerinin tanıtımı hususlarında Başkanlık merkezinden canlı yayınla eğitim programı gerçekleştirilmiştir.

11. ÖĞRETİCİLERE EK DERS ÜCRETİ VERİLMEYE BAŞLADI 12/07/2005 - 2005/9169 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile öğreticilere ek ders ücreti verilmeye başlamıştır.

12. Yaz Kur’an Kursları Öğretim Programlarına ;-neden ihtiyaç duyuldu ?-programlar nasıl hazırlandı?

13. Alanda Yaşanan Bazı Sorunlar ve Yeni Öğretim Programına Duyulan İhtiyaç • Yaz Kur'an kurslarına farklı yaş ve seviyede öğrencinin katılıyor olması, • Öğrencilerin ve velilerin “… tam Kur’an-ı Kerim okumayı öğrendi. Kurs bitti/okul açıldı.” vb. şikayetler…, • Cami görevlilerinin yeter sayıda olmaması ve birçoğunun yaz aylarında mazeret göstererek izine ayrılmaları, • Yaz aylarının sıcak ve tatil dönemi olması vb.

14. 2005 yılında Yaz Kur’an Kursları Öğretim Programları Hazırlandı. 2003 yılında hazırlanan Yaz Kur’an Kursları Programı uygulama sonuçları değerlendirildi. Kur ve Dönem esasına dayalı YAZ KUR’AN KURSLARI ÖĞRETİM PROGRAMLARI hazırlandı. Programlar ilk defa 2005 yılı yazında uygulamaya konuldu.

15. Programların Belirleyici Özelliği: Kur ve Dönem Esası Getirilmesi “3 Kur ve 3’er Haftalık 3 Dönem” Kur, belli amaçlara ulaşmak üzere kendi içerisinde belli bir bütünlüğü olan, fakat ulaşılmak istenilen ana hedeften de ayrı düşünülmeyen öğrenme birimlerinden her biri. Dönem, öğrenme sürecinin her bir ana parçası.

16. Programın Temel Yaklaşımı Yaz Kur’an Kursları öğretim programı düzenlenirken aşağıdaki yaklaşımlar benimsenmiştir: • Bugüne kadar Kur’an ve dinî bilgiler öğretimini mutad tarzda yürütmekte olan bu kurslar, ortaya çıkan değişmeler ve ihtiyaçlar çerçevesinde öğrenenlerin bilgi ve becerilerine göre ayrıştırılmalarını esas alan “Kur” sistemine göre yapılandırılmıştır. Program 3 kur halinde düzenlenir ve yürütülür. Her kur 3 haftalık bir eğitimden oluşur.

17. Programın Temel Yaklaşımı • Eğitim programı, çerçeve esnek program anlayışına dayalı olarak hazırlanmıştır. Bu çerçevede öğreticiler, öğrenenlerin ilgi ve ihtiyaçları çerçevesinde muhtevanın sınırlarını belirleyebilecekler ve gerekli gördükleri konuları öğretime dahil edebilecekleri gibi, öncelikle işlenmesi gereken konuları öne alabilecek veya ileriki haftalara aktarabileceklerdir.

18. Programın Temel Yaklaşımı • Bu kurslarda gerçekleştirilecek eğitim, “Kur’an-ı Kerim’i Yüzünden Okuma Becerisini Kazandırma” ile “Temel İslam Bilgileri”ni kapsamaktadır. • Yaz Kur’an Kursları’nın “Temel İslam Bilgileri Eğitimi” verilen yaygın din eğitimi kurumları olduğu göz önünde bulundurularak öğretim programında hedef-öğrenen-konu üçlüsünü birlikte değerlendiren bir eğitim anlayışı esas alınmıştır.

19. Programın Temel Yaklaşımı • Eğitim programının öğrenme alanları, Kur’an-ı Kerim, İtikat, İbadet, Ahlak ve Siyer’i kapsamaktadır. • Her kurda söz konusu öğrenme alanları ile ilgili belli düzeyde bilgi ve becerilerin kazandırılması amaçlanmıştır.

20. Programın Öğrenme Alanları ve Üniteleri

21. Programın Ders Saati Dağılımı

22. Kur Sisteminin Avantajları • Öğrenenlerin, bilgi ve becerilerine uygun olarak gruplara ayrılmalarına imkan vermesi, • Bireysel farklılıkların göz önünde bulundurulmasına fırsat vermesi, • Öğrenmede esneklik sağlaması, • Öğrenenlerin, çeşitli aktiviteler için kendi zamanlarını planlayarak aynı zamanda bu kurslara devam edebilmelerini kolaylaştırması, • Eğitim -öğretimi disipline etmesi, • Eğitimi tekdüzelikten kurtarması, • Öğretim programının kursiyerin örgün eğitimden getirdiği bilgileri destekleyici ve tamamlayıcı mahiyette olması,

23. Kur Sisteminin Avantajları • Öğreticiye geniş hareket alanı sağlaması, • Zamanın ekonomik kullanılması ve gereksiz tekrarın önüne geçmesi. • Öğrencilere yardımlaşma ve rekabet imkân vermesi, • Öğreticiyi sürekli kendini yenileme ve geliştirmeye sevk etmesi, • Öğretici ve öğrenciyi aktif hâle getirmesi, (interaktif ve buluş yöntemlerinin kullanılması) • Belediyeler başta olmak üzere farklı kurumların yaz etkinlikleri ile kolay entegre olabilir olması. • Ölçme ve değerlendirmeye imkân tanıması, • Kursiyerlerin bilişsel , psiko-sosyal ve dini gelişim dönemlerini göz önünde bulundurması,

24. Uygulamada Karşılaşılan Bazı Sorunlar • Hem öğrenci hem de öğreticiler için eğitim-öğretimin zamanı (yaz tatili ve Ramazan ayı), • Öğrencilerin devamsızlık sorunu, • Kur sisteminin yeterince kavranmamış olması, • Pedagojik formasyon eksikliği, • Yasal değişiklikler başta olmak üzere, bu alanda yaşanan gelişmelere uygun hazırlıkların yeterince tamamlanmamış olması…

25. Uygulamada Karşılaşılan Bazı Sorunlar • Öğreticilerin eğitim materyallerinden yeterli derecede istifade etmemeleri, • Öğrenci sayısıyla orantılı zamanında yeterli sayıda öğretici istihdam edilememesi, • Ders mekanlarının doğru kullanılmaması, • Rehberlik hizmetlerinin yeterli ölçüde verilememesi,

26. Uygulama ve Alanda Yaşanan Sorunlarla İlgili Prof. Dr. Ahmet KOÇ’un Bazı Tespitleri(Yaygın Din Eğitimi Sempozyumunda sunulan“Yaz Kur’an Kurslarında Uygulanan Kur Sistemi Üzerine Bir Araştırma” başlıklı tebliğden alınmıştır.)

27. Yaş Anlamsız • CinsiyetKadınlar %84 • Erkekler %64 • Görev kadrosuGeçici Kur’an kursu öğreticileri %90 • Kadrolu Kur’an kursu öğreticileri %86 • Müezzinler %69 • İmamlar %60 • Hizmet süresi 1-5 ile 6-10 %82 • 16-20 ve 20 üstü %65 • 11-15 %50

28. Görev yapılan yerve öğrenim durumu Anlamsız CinsiyetKadınlar %86 Erkekler %66 Görev kadrosuGeçici Kur’an kursu öğreticileri %86 Kadrolu Kur’an kursu öğreticileri %85 Müezzinler %67 İmamlar %64 Yaş 20-29 yaş %85 30-39 ile 40-49 yaşlar %70 50 yaş ve üstü %63 Hizmet süresi 6-10 yıl %82 1-5 yıl %77 16-20 ve 20 yıl üstü %70 11-15 %60

29. Cinsiyet, öğrenim durumu, yaş ve hizmet süresi Anlamsız Görev kadrosu Kadrolu Kur’an kursu öğreticileri %53 Müezzinler %53 İmamlar %46 Geçici Kur’an kursu öğreticileri %41

32. Uygulamada Karşılaşılan Bazı Sorunları Birlikte Müzakere Edelim • Tek öğreticisi olan kurslar, • Öğrenci sayısı çok fazla olan kurslar, • Camiler, • Fahri öğretici ve hizmet öncesi eğitimleri, • Kursu tamamlamadan ayrılan öğrenciler, • Tatil beldeleri, tatil siteleri...

33. Birlikte Müzakere Edelim • Örgün eğitimde seçmeli K. Kerim ve Siyer derslerinin başlaması Yaz Kur’an Kurslarını nasıl etkiler, Hedef Kitle Öğretim Programı Kur sistemi Süre/zaman vb.

34. Teşekkür Ederim. Dr. Ulvi ATA Dini Yüksek İhtisas Merkezleri Daire Başkanı

35. 17 EYLÜL 2011 TARİHİNDEN İTİBAREN YAZ KUR’AN KURSLARI İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR

36. Atılması Gereken Adımlar • Yaz kuran kursları ile ilgili yapılacak çalışmalar MEB’in yeni eğitim sistemini ve kursiyerin hazır bulunuşluk düzeylerini dikkate alarak yapılmalı, • 12 yaş altı hedef kitlenin ihtiyaçlarını da kapsayan öğretim programları ve ders materyalleri hazırlanmalı, • Kur sistemi hedef kitlenin yaş ve hazır bulunuşluk düzeylerine göre yeniden yapılandırılmalı, • Kur sistemini öğreticilerin anlamaları, benimsemeleri ve kararlılıkla uygulama iradesi göstermelerine yönelik çalışmalar yapılmalı, • Öğreticilerin pedagojik formasyon eğitimi ihtiyacı karşılanmalı,

37. Atılması Gereken Adımlar • Öğretici ve İdarecilere kurslar ve programlar hakkında gerekli bilgilendirmeler yapılmalı, • Öğretim programlarına uygun eğitim materyalleri hazırlanmaya devam edilmeli, • Öğretim programları öğretici, idareci ve velilere alternatif yollarla tanıtılmalı,(broşür vs..)