ANTALYA TRAVERTENLERİ

1. ANTALYA TRAVERTENLERİ ŞAKİR FURAL 200910106002

2. TRAVERTEN NEDİR? • Travertenler bünyesinde erimiş karbondioksit bulunan yer altı sularının geçtikleri bölgelerdeki kalsiyum karbonatı eriterek taşıması ve bu suların yüzeye çıkınca karbondioksitin havaya karışması ve geride kalan kalsiyum karbonatın ince tabakalar halinde birikmesi ile oluşmuş tortul bir kayaçtır.

3. Traverten ismi nereden gelmektedir ? Traverten teriminin (travertino) İtalyanca,Tiburtinus kelimesinin zaman içinde değişmiş hali olduğu, bu oluşukların yaygın olarak görüldüğü İtalya’daki Roma yakınlarındaki Tibur’dan geldiği ve kayacın eski devirlerde LapisTiburtinus (Tibur taşı) olarak adlandırıldığı belirtilmektedir.

4. TRAVERTENLERİN DOKUSUNU ETKİLEYENTEMEL FAKTÖRLER • Traverten bölgesinde çıkan suyun sıcaklığı travertenlerin fiziksel ve kimyasal yapısını etkilemektedir. • Sıcak suların oluşturduğu travertenler sıkı dokulu ve az gözenekli • Soğuk suların oluşturduğu travertenler ise gevşek dokulu ve boşlukludur.

5. Yer altından çıkan suyun içindeki mineral madde türü de traverten oluşumunu etkilemektedir. • Eğer kaynak suyu demir bakımından zengin ise travertenler kırmızı, CaCo3 bakımından zengin ise beyaz renkli travertenler oluşur.

6. Travertenler Karstik sahalarda yaygın olarak görülmektedir ve oluşumunu devam ettirip ettirmemesine göre fosil ve aktif travertenler olmak üzere 2 ye ayrılmaktadır. • Fosil travertenler kimyasal olarak aşınmış ve üzerlerinde lapya ve dolin gibi karstik şekiller oluşmuştur.

9. Fosil travertenler endüstriyel açıdan önemlidir çünkü çimento, kireç imalatında önemli bir yer tutmaktadır. • Fosil travertenler yapı malzemesi ve süs eşyası hammaddesi olarak da kullanılmaktadır. • Son yıllarda ülkemizde ve Dünyada traverten ocakları açılmaktadır.

10. DENİZLİ TRAVERTEN OCAĞI

11. ÜLKEMİZDEKİ BAŞLICA TRAVERTEN BİRİKİM ŞEKİLLERİ

12. Traverten alanlarında Kalsiyum karbonat suların çıktığı alanın jeolojik, jeomorfolojik, hidrografik ve biyolojik şartlarına bağlı olarak teras, sırt, kanal, koni, baca, köprü gibi morfolojik yapılar oluşturarak depolanırlar

13. TRAVERTEN TERASI / ERZURUM – HÖLENK KÖYÜ

14. TRAVERTEN SIRTI / SİVAS

15. TRAVERTEN KANALI / KONYA

17. TRAVERTEN BACASI / BALIKESİR – SINDIRGI

18. ANTALYA TRAVERTENLERİNİN OLUŞUMU Travertenler, yağışla yer altına süzülen suların asitçe zenginleşip, Beydağı’nın yapısında yer alan kalkeri çözmesi ve bu çözeltinin fay hatları boyunca Kırkgöz kaynakları olarak yüzeye çıkması ve bünyelerindeki karbondioksitin ayrılıp CaCO3’un çökelmesi ile oluşmuştur.

19. Antalya travertenleri Pliyo – Kuvaterner yaştadır ve oluşumunu günümüzde de devam ettirmektedir. • Üzerinde Antalya şehrinin de kurulu olduğu traverten alanı yaklaşık 630 km2 alana sahiptir. Dünyadaki en geniş tufa platosu olarak kabul edilmektedir.

20. Ülkemizde koruma altına alınmış olan tek traverten alanı Pamukkale travertenleridir. • Antalya Travertenleri de tıpkı korunmayan diğer traverten alanlarımız gibi beşeri etkilere açık hale getirilmiştir.

23. Travertenler, doğu-batı yönünde 21 km, kuzey-güney yönünde 30 km boyutuna sahip bir alanda yüzeylenmektedir. Jeomorfolojik açıdan dört plato kısmından oluşur. • Bunlar Döşemealtı, Varsak, Düden ve Arapsuyu platolarıdır. • Bu 4 plato alt ve üst plato olmak üzere 2 basamağa ayrılmıştır.

26. 1 VE 2. TRAVERTEN BASAMAĞI KESİŞİM YERİ

27. KEPEZÜSTÜ MEVKİSİNDEN ANTALYA’YA BAKIŞ

28. FALEZLER

29. ANTALYA TRAVERTENLERİNİN BÖLGEYE ETKİLERİ • Antalya kent merkezinin büyük bölümü travertenlerin üzerine kurulmuştur bunun kente olumlu ve olumsuz etkileri olmaktadır. • Karstlaşmanın etkisi ile oluşmuş olan falezler kentin turizm çekiciliğini arttırarak kente olumlu etki yapmaktadır.

30. Antalya’da travertenler ve falezler kentin kendine has bir peyzajının oluşmasına da yol açmıştır. • Ancak bu olumlu durumların yanında Travertenler Antalya’da arazi kullanımında ciddi sorunlar yaratmaktadır. • Bu sorunların başında jeolojik açıdan zeminin sağlam olmaması gelmektedir.

31. Çürük zemin yerleşme anlamında olumsuz etki yapmaktadır. Fotoğrafta görüldüğü gibi bina ağırlığına dayanamayan zeminde çökmeler gerçekleşmektedir.

33. 1 traverten basamağında yer alan falezlerin gerilemesi sonucunda yapıların temellerinin bozulması bu sahada gözden kaçırılmaması gereken önemli bir husustur.

35. Kent merkezinde kalınlığı 150 metreyi bulan travertenler yüzünden metro hatları kurulamamaktadır bu yüzden kent uzun yıllar trafik sorunu yaşamıştır. • Son yıllarda metroya alternatif olarak kurulan tramvay hatlarının trafik sorunlarını azalttığı yada arttırdığı hususu halen tartışılmaktadır.

36. Bir traverten ovasının üzerine kurulmuş olan Antalya’da yüzey kuraklığı son derece şiddetlidir. • Yoğun karstlaşma sebebi ile yüzey akışlı akarsular bölgede az görülmektedir bu durum bölgede özellikle yaz aylarında büyük sorunlar oluşturmaktadır.

37. Son yıllarda Antalya Travertenlerinin Bölge üzerine yaptığı olumsuz etkliler fark edilmiş ve özellikle yerleşme ile ilgili sorunların azaltılması için çalışmalar yürütülmeye başlanmıştır.

38. TEŞEKKÜRLER ŞAKİR FURAL 200910106002