1 / 10

FƏNN: ANATOMİYA M Ö VZU : HİSS ÜZVÜLƏRİ

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ ZOOBAYTALIQ VƏ ƏCZAÇILIQ FAKÜLTƏSİ ƏCZAÇILIQ VƏ MORFOLOGİYA KAFEDRASI. FƏNN: ANATOMİYA M Ö VZU : HİSS ÜZVÜLƏRİ. MÜHAZİRƏÇİ:DOS.RAMAZANOV.A. GƏNCƏ-2009. Mövzunun planı:. 1.Hiss üzvüləri haqqinda ümumi məlumat. 2.Analizatorların ümumi xarakteristikası.

hollie
Download Presentation

FƏNN: ANATOMİYA M Ö VZU : HİSS ÜZVÜLƏRİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİZOOBAYTALIQ VƏ ƏCZAÇILIQ FAKÜLTƏSİ ƏCZAÇILIQ VƏ MORFOLOGİYA KAFEDRASI FƏNN: ANATOMİYA MÖVZU: HİSS ÜZVÜLƏRİ MÜHAZİRƏÇİ:DOS.RAMAZANOV.A GƏNCƏ-2009

  2. Mövzunun planı: 1.Hiss üzvüləri haqqinda ümumi məlumat. 2.Analizatorların ümumi xarakteristikası. 3.Görmə və eşitmə-müvazinət üzvülərinin qısa filo-ontogenezi 4.Göz alması və onun köməkçi üzvləri,qişaları 5. Eşitmə-müvazinət üzvüləri , onların qurluşu, hissələri və əhəmiyyəti 6.Analizatorlatın keçirici yolları,qabıq altı və qabıq mərkəzləri HİSS ÜZVÜLƏRİ

  3. ƏDƏBİYYAT 1.İ.B. ABBASOV R.B.RÜSTƏMOV .ANA-TOMİYA TİRMİNLƏRİ 1973 2.A.M. RAMAZANOV EV HEYVANLARI-NIN ANATOMİYASI1973 3.İ.B. ABBASOV EV HEYVANLARININ ANATOMİYASI 1973 HİSS ÜZVÜLƏRİ

  4. Giriş Baş beyin qabığı heyvan orqanizminin bütün fəaliyyətini tənzim edir, nizama salmaqla daxili üzvlərdən və xarici mü-hitdən oraya gedən müxtəlif qıcıqları qəbul edib, onları təh-lil edir. Bu sistemi İ.P.Pavlav analizator adlandırmışdır. Pavlava görə hər bir analirator 3 hissədən ibarətdir:1) ucqar hissə, 2) aparıcı yol , 3) mərkəzi hissə yaxud beyin. Analizatorlara göz-yaxud görmə üzvü-orqanum irsus və onun köməkçi üzvləri: göz alması ,kipriklər, göz qapaqları, göz əzələləri, göz yaşı apparatı və s. aiddir.Eşitmə-müvazi-nət yaxud dəhliz-ilbiz-orqanen vistibulae-coxhlaris aiddir. Görmə analizatoru aşağıdakı hissələrdən: 1) göz almasın-dan, 2)onun köməkçi hissələrindən ibarətdir,eləcə də eşitmə-müvazinət və yaxud dəhliz ilbiz üzvü. HİSS ÜZVÜLƏRİ

  5. Aşağı sinif heyvanlarda görmə hüceyrələri orqanizmin xa-rici səthində səpələnərək, ”gözcüklər” əmələ gətirirlər. Onur-ğalı heyvanlarda isə fərqli olaraq görmə üzvü başqa şəkildə inkişaf edir.Oturaq həyat tərzi kecirən heyvanlarda (neştərçə-də) cüt gözlər olmur.Bunlarda işığa həssas hüceyrələrdən ibarət Oesse gözcükləri vardır.Ali inkişaf etmiş heyvanlarda göz alması-bulbus okali-3 qişadan : 1) xarici fibroz qişa, 2)or-ta-damarlı və 3) daxili-torlu qişadan əmələ gəlir.Bu qişalar da öz növbəsində yenidən bölünürlər:beləliklə,gözdə,xüsusi da-marlı qışa – chorioidea kirpikli cisim-corpus cilare və qüzehli qişa-iris meqdana çıxır.Göz almasının – tor qişası mürəkkəb quruıluşa malikdir: o aşağıdakı (xaricdən daxilə doğru) qatlar-dan ibarətdir: 1.Piqmentli qat, 2)cöplər və kolbalar qatı, 3)xarici-hüdudi qat, 4)xarici danəli qat, 5)xarici tor qat, 6)daxili danəli qat, HİSS ÜZVÜLƏRİ

  6. HİSS ÜZVÜLƏRİ

  7. 7) daxili tor qat, 8) qanqlioz hüceyrələr qatı, 9) sinir lifləri qatı, 10)daxili hüdudi qat.Bundan başqa burda: gözün ön və arxakameraları billur,bəbək,şüşəyəbənzər maddə, optik ox,ekvator-paralellər,meridian,kor ləkə və görmə siniri var-dır.Əlavə və köməkçi hissələrə isə:göz qapaqları:yuxarı-aşağı və 3-cü kipriklər,əzələlər,blok,göz yaşı aparatı və s. aiddir.Biz də əks etdirici cisim,tapetum-yəni-xalça və gözə rəng verun piqmentlər və fassiyalar. Eşitmə-müvazinət üzvü və yaxud dəhliz ilbiz üzvü-skletin daşlıq sümüyündə yerləşən qulaqdan-auri-dan və köməkçi hissələrdən ibarətdir.Buna orqanen vistibulo-cachlearis və ya stato-accusticus deyilir, 3 anatomik hissədən: 1) xarici qulaqdan-auris-externadan-bura xarici eşitmə yolu və qulaq seyvanı aiddir,əzələsi ilə birlikdə, 2)orta qulaqdan:auris-mediya:buraya elistax borusu və eşitmə sümükləri (çəkic- HİSS ÜZVÜLƏRİ

  8. maleus-zindan-incus,üzəngi-stapes mərciməyə bənzər sü-mük,os lentikulyara və əzələləri aiddir, 3) daxili qulaq (labi-rint)-auris interna təbil boşluğu-cavum timpani,daxili eşit-mə yolu-meatus accusticus interni və ilbis-cochlea dəhliz –visti-bulum,3 ədəd yarım dairəvi kanallar-canalis semici-culya-ris,korti orqani-orqonen korti və 8- ci cüt eşitmə müvazinət sinirin.bestibulo-cochlearis aiddir.Orqanın qısa filo-ontoge-nezinə nəzər saldıqda deyə bilərik ki,onurğalı heyvanlarda eşitmə və müvazinət üzvünün əsas hissəsi daxili qulaqdan ibarətdir.aburada iki cür reseptorlar:Eşitmə reseptorları-fonoreseptorlar və müvazinət reseptorları-statik reseptor-lar vardır.Xarici və orta qulaq mexaniki işə:yəni səsin tutulub,daxili qulağa ötürülməsi işinə daxili qulaq isə sırf eşitmə işinə xidmət edir. HİSS ÜZVÜLƏRİ

  9. HİSS ÜZVÜLƏRİ

  10. HİSS ÜZVÜLƏRİ

More Related