5 GAIA. LAN KONTRATUAREN SUBJEKTUAK

1. 5 GAIA. LAN KONTRATUAREN SUBJEKTUAK .- Enpresaria zehaztea eta erantzukizunak ezartzea enpresarien egoera konplexuetan.

2. AURKIBIDEA. A. Langilea1.1. Gaitasuna juridikoa eta jarduteko gaitasuna lan kontratuan.1.2 Langilearen jarduteko gaitasunaren zirkunstantzia aldarazleak edo modifikatzaileak:1.2.1 Lan egiteko gaitasunean(adina, Sexua, bestelako mugapenak) • 1.2.2 Kontratatzeko gaitasunean;(Adina, Nazionalitatea,Egoera zibila,Bestelako mugarriak. B.-Enpresaria (enpresa burua) 2.1 Enpresaria edo enplegu-emailea. (LEko 1.2 artikuluaren definizioa)2.2.Pertsona fisikoak, pertsona juridikoak eta ondasun komunitatea enpresariak bezala.2.3.Enpresaria, enpresa, lantokia eta ekoizteko unitate autonomoa. 3.- Enpresaria zehaztea eta erantzukizunak ezartzea enpresarien egoera konplexuetan.3.1 Enpresa taldea (Enpresa batasuna).3.2.Kontrata eta birkontrata (LEko 42. artikulua)3.3.Langileen lagatzea(LEko 43.artikulua)3.4 Aldi baterako laneko enpresak (ABLE, ETT)3.5.-Bermeak enpresaria aldatzerakoan: subrogazioa (LEko 44.artikulua)

3. 1. Langilea • 1 kontzeptu juridikoa • Langilea = Lan kontratuaren subjektua,lan kontratuaren barruan zerbitzuak ematen dituena • Langilea = pertsona fisikoa => lana=> 5 ezaugarriak: • 1. lan libroa • 2 norberaren lana, • 3, bestearen konturako lana • 4. menpeko lana • 5 lan ordaindua • Ondorioa => SOLDATAPEKO LANA • Metononimia = zatia guztiaren ordez / Juridikoki ez du arazorik • Beste aukerak => Langile autonomoak, profesio liberalak

4. 2. Gaitasuna • Gaitasun juridikoa = eskubideen subjektua (KZ 30 art) PERTSONA Izatearen ondorioa • Jarduteko gaitasuna = harreman juridiko zehatz batean parte hartzeko gaitasuna • Jarduteko gaitasuna osoa == 18 urte : • Badira zirkunstantzia modifikatzaileak ; adina, nazionalitatea, egoera zibila, ad, • harreman juridiko desberdinetan  Arau zehatzak = politika (18 urte), zigor arloko erantzukizuna , ezkontzeko, adoptatzeko, kontratu bereziak egiteko • lan kontratatzeko gaitasuna Lan kontratuan => jarduteko gaitasuna • lan egiteko gaitasuna

5. Jarduteko gaitasuna (lan kontratuak egiteko gaitasuna) • zirkunstantzia modifikatzaileak; adina, sexua eta bestelakoak (titulazioa, osasun egoera,...) • 1. Adina • LE 7 art. Capacidad para contratar. Podrán contratar la prestación de su trabajo: a) Quienes tengan plena capacidad de obrar conforme a lo dispuesto en el Código Civil. • a. Adinez Nagusia • 1.Gaitasun osoa => Konst.ko 12 art. (adin nagusitasuna = 18 urteak) • 2-Adin gabeak emantzipatuak (ezkontzaz, epailearen erabakiaz, guraso agintea duenak emanda, KZ 314 art. • 16/18 urtekoei dagokie => gaitasun zibil osoa ( baita ere lan arloan) • B. 16/18urtekoak (ez emantzipatuak)) • guraso aginte duenaren baimena behar du  emantzipazio partziala lanerako • Baimena da ( ez da ordezkaritza) => kontratatzeko baimenduz gero adin gabeak kontratuaren eskubideak erabili ahal ditu(soldata kobratzeko, greba,…) • 16/18 urtekoaren kontratua (emantzipaturik gabe eta baimenik gabe)  Baliogabetu ahal da • 18 urte izanik => akatsak zuzendu • Art. 7. ET Capacidad para contratar. • Podrán contratar la prestación de su trabajo: • b) Los menores de dieciocho y mayores de dieciséis años, que vivan de forma independiente, con consentimiento de sus padres o tutores, o con autorización de la persona o institución que les tenga a su cargo. • Si el representante legal de una persona de capacidad limitada la autoriza expresa o tácitamente para realizar un trabajo, queda ésta también autorizada para ejercitar los derechos y cumplir los deberes que se derivan de su contrato y para su cesación.

6. 2. NAZIONALIATEA • Art. 7. c ET Capacidad para contratar. • Podrán contratar la prestación de su trabajo: • c) Los extranjeros, de acuerdo con lo dispuesto en la legislación específica sobre la materia. • NAZIONALITATEA =>Kontratatzeko gaitasuna mugatzen du • atzerritarrak => Konst.eko. 13 art  eskubide eta bete beharrak lege eta tratatuen arabera • Konst.eko 35 art. soilik espainarrei lanaren eskubidea onartzen die • ET. 7.3 art  atzerritarren lan egiteko aukera lege berezien arabera  4/2000 LO, atzerritarren eskubide eta beharrak Espainian (8/2000,14/2003, 2/2009 Lege organikoak aldatu dutenak) • Erregelamendu garapena 557/2011 ED • * lanean hasteko ez dago berdintasunik • * lanean egonez gero  berdintasuna • 4/2000 LOren 10 art.  lan egiteko eskubidea lege bertan diren baldintzak beteez gero • 36 art.  bizilekua (egoitza) izateko baimena edo egonaldi baimena + lan egiteko baimena (hainbat egoeretan salbuesten dena, bizilekua iraunkorraren kausua)

7. 2. NAZIONALIATEA • Egoera desberdinak • A.aldi baterako egoitza 90 egunetik 5 urteraino epean lan egiteko baimena • - kanpoan direnentzat eta hasteko  urte bateko baimena (arlo ekonomiko edo geografiko zehatz batera muga daiteke) • Betekizunen artean  enplegu egoerak atzerritarren kontratazioa aukera ematea (salbuespenak badira; Estatuekin tartattuak egin badira, eta abar.. • Prozedura,Enpresariak (Espainian ez dagoen atzerritarra kontratu nahi badu)  bizilekua eta lan egiteko eskaera • Orduan  atzerritarrak bisatua esaktu behar du • Eraberritzea  2 urterako • B. denboraldi jakineko egoitza eta lan egiteko baimena (zabalik ere Espainian direnentzat)  sasoiko lana, obra edo zerbitzu jakina • Urte beteko iraunaldia ezin da berritu • C. aldi baterako egoitza eta lan egitekoa estatu gaindiko zerbitzu ematearen barruan • Europako ez den Enpresa baten barruan Espainian lan egiteko/ urte beteko muga • D. Bizileku iraunkorra  mugarik gabe Espanian bizitzeko(lan egiteko) baimena berdintasunean • Betekizunak; legez 5 urte bizi izanez gero Espainian • E. Muga aldeko langileak =>Egunero bere estatura itzultzen direnak • Eremu geografikoa itxiagoa/ 5 urte iraunaldia/ berritu daiteke • F. Ikertzeko eta ikasteko baimena

8. 2. NAZIONALIATEA • Lan egiteko baimenik gabe egindako kontratuaren ondorioak ; • Langilearentzat; • 1. lege hauste arina (bizilekua izateko baimena badu) isuna • Lege-hauste larri (bizilekua izateko baimenik ez badu)  isuna (kanporaketa • 2. Egindako kontratua ez da deuseza eratortzen diren prestazioak kobratzeko eskubidea • 3. Ez bada baimenik berritzen  kontratua amaitzen da berez Enpresariarentzat; 1. lege hauste oso larria (1 langile bakoitzaz) isuna; 60.000€raino (kotizazioak ere) 2. ZK 312.2  delito = baimenik gabe eta legezko diren lan baldinzak baino txarragoak ezarriz  espetxea (6 hilabetetik 3 urteraino eta 6tik12 hilabeteraino isuna)

9. 3. beste zirkunstantzi modifikatzaileak lan kontratatzeko • a. Epailearen erabakiaren bidez desgaikuntza (art. 199, 200 y ss CC) => • b. Egoera zibila ( Gaur egun indarrean ez badago  . • Emakume ezkondua  kontratatzeko muga (Dotea eta kontratuaren amaiera) • Senarra => Bazeukan aukera emaztearen soldata kobratzeko aukera • 14/1975 Legeak ezabatu zuen

10. Lan egiteko gaitasuna Zirkunstantzi modifikatzaileak :adina, sexua, bestelakoak (osasuna, titulazioa) • Adina ( Adin gabeak) • 1. 16 urteko adin gabeak ==> lan egiteko debekua • Salbuespena => jende aurreko ikuskizunetan parte hartzea (antzerkia, kantari, zinema,...). • Artículo 6. Trabajo de los menores • 1. Se prohibe la admisión al trabajo a los menores de dieciséis años. • 4. La intervención de los menores de dieciséis años en espectáculos públicos sólo se autorizará en casos excepcionales por la autoridad laboral, siempre que no suponga peligro para su salud física ni para su formación profesional y humana; el permiso deberá constar por escrito y para actos determinados. • 2. 16/18 urteko adin gabeak;egoera berezia  mugarriak a. Gaueko lana egiteko debekua ( gaueko 10 etatik goizeko 6 arte)) b. ez-osasuntsuak, neketsuak kaltegarriak edo arriskutsuakdiren lanak egiteko debekua c. Aparteko ordurik egiteko debekua. • Art. 6. ET 2. Los trabajadores menores de dieciocho años no podrán realizar trabajos nocturnos ni aquellas actividades o puestos de trabajo que el Gobierno, a propuesta del Ministerio de Trabajo y Seguridad Social, previa consulta con las organizaciones sindicales más representativas, declare insalubres, penosos, nocivos o peligrosos, tanto para su salud como para su formación profesional y humana. • 3. Se prohibe realizar horas extraordinarias a los menores de dieciocho años. Kontratuaren ondorioak • 1. a. 16 urte baino txikiago  ezdeusa • 2. b. 16/18 urteko adingabea= ez legezko klausula  ezdeusa, beste guztia legezkoa ezdeusa dena ordezkatu behar da (pro contrato irizpidea) • 2. zehapen administratiboa litekeena • 3. zigor arloko zehapena

11. Lan egiteko gaitasuna • 2. Sexua (Emetasuna) • Lehen  lan egiteko gaitasuna baldintza modifikatzailea emakumearentzat lan debekatuak (26.07.1956 Dekretua) • Gaur L.E.ko 17.1 eta 2. art.  sexuagatik lan baldintzetan ez diskriminatzeko Pºa • 229/92 KAE => meategiko lana emakumearentzat aukeragarria lanerako murrizketa => egoera berezietan (amatasuna, ume jaio berria, edoskitzea,…) • ==> onargarria • Artículo 17. No discriminación en las relaciones laborales • 1. Se entenderán nulos y sin efecto los preceptos reglamentarios, las cláusulas de los convenios colectivos, los pactos individuales y las decisiones unilaterales del empresario que contengan discriminaciones desfavorables por razón de edad o cuando contengan discriminaciones favorables o adversas en el empleo, así como en materia de retribuciones, jornada y demás condiciones de trabajo por circunstancias de sexo, origen, estado civil, raza, condición social, ideas religiosas o políticas, adhesión o no a sindicatos y a sus acuerdos, vínculos de parentesco con otros trabajadores en la empresa y lengua dentro del Estado español. • 3. Bestelakoak • -Zenbait lanerako titulazioa beharrezkoa  Adib. Medikua, abokatua, txoferra,…) • -Osasuna • Art. 25 art => arrisku batzuentzat sentikorrak diren langileak kontratatzeko mugak • Art. 196. • zenbait kasutan kontratatzeko ezintasuna => azterketa medikoa gainditzen ez bada • - Batera ezintasunari buruzko legislazioa (53/1984 Legea)

12. Enpresaria =enpresaburua • 2.1 Lan zuzenbideko enpresariaren kontzeptua eta motak • Lan zuzenbidea => enpresaria = kontzeptu berezia. • ENPRESARIA = Soldatapeko langileak egiten duen zerbitzu-ematearen hartzailea • = SOLDATAPEKO LANAREN HARTZAILEA ETA ERABITZAILEA, ENPLEGU EMAILEA • Beste guztia, ez du garrantzirik lan arloan  irabazteko asmorik izatea, antolaketa ekonomikorik egotea, nortasun juridikoa berezik eta abar .. ez da beharreakorik • Baita ere Enpresaria = langileak kontratatzen dituena beste enpresa erabiltzaileri lagatzeko = ETT (ABLE) • Oro har enpresaria = lana hartzen duena ETT (ABLE) =>lana hartzen duena =/= enpresaria ETT = ENPRESARIA • Art. 1.2. ET "A los efectos de esta Ley, serán empresarios todas las personas, físicas o jurídicas, o comunidades de bienes que reciban la prestación de servicios de las personas referidas en el apartado anterior, así como de las personas contratadas para ser cedidas a empresas usuarias por empresas de trabajo temporal legalmente constituidas".

13. 2.2 Enpresaria bezala kontratatzeko gaitasuna • Enpresaria izateko => 3 AUKERAK: Pertsona fisikoak, pertsona juridikoak eta ondasun komunitateak. • *Enpresariaren obligazioak ez dira pertsonalak = pertsona fisikoa izatea ez dago beharrik • Enpresaria = PERTSONA FISIKOA => arau arruntak Gaitasun juridikoa (KZeko. 30 art) • Jarduteko gaitasuna => 18 urte (KZeko 320 art), emantzipatuak, eta abar. • Enpresaria = PERTSONA JURIDIKOA => ARAU ARRUNTAK (KZeko 35,36,37 art) • ONDASUN KOMUNITATEA => KZeko. 392 art  gauza edo eskubide baten jabego zatiezina (“pro indiviso”) pertsona batzuei dagozkienean • Hay comunidad de bienes cuando la propiedad de una cosa o un derecho pertenece pro indiviso a varias personas • Komunitatea =ez dago nortasun bakarra eta komuna  ondasun zatiezina = enpresaria bakarra (nahiz komunero bakoitzak bere gain hartu behar zorrak dagozkion kuotan) • Ondasun komunitatea = Nortasun berezkorik sortu gabe, titular kolektiboak ondasun batzuen jabego komun eta zatiezina • eraikuntza baten jabekideen komunitatea aldi baterako enpresa batasuna (UTE) • Erantzukizuna => jabekide bakoitzarena eta osoa

14. Zehaztapen terminologikoak • Enpresaria =/= merkatal izena Kontuz horren kontrako demandak txarto eginak • Enpresaria =/= Enpresa • ENPRESA = enpresariak gidaturiko erakundea da; • Enpresariaren organizatzeko eta zuzentzeko gunea • Beti nortasun berezko duen merkataritza erakundea ez dago baina beti dago enpresa • Batzuetan LE enpresa = enpresaria 1.4, 8,2… art • *langileen ordezkaritzaren enpresaren aurrekoa, baina inola ere ez enpresariarenganakoa • *Ordezkaritza antolatzeko gunean, EZ erabakitzeko gunean • Enpresaria =/= enpresako zuzendaritza : bi gauza desberdinak izan ahal dira • Batzuetan (LEeko. 58.1 art  sinonimotzat jotzen dira. • Lan tokia (LEko 1.5 art) ekoizteko unitatea, berezko organizazioarekin eta alta emanda lan-agintaritzaren aurrean. • "A efectos de esta Ley se considera centro de trabajo la unidad productiva con organización específica que sea dada de alta, como tal, ante la autoridad laboral. • En la actividad de trabajo en el mar se considerará como centro de trabajo el buque, entendiéndose situado en la provincia donde radique su puerto de base." • Ekoizteko unitatea autonomoabehin bakarrik aipatzen da ( LEko 44 art.an) •  ez dago definiziorik Desberdintasuna lan tokia eta ekoizteko unitatea • Lan tokia  erreferentzia geografikoa. • Ekoizteko unitatea = eraketa funtzionala • (Adib. . Garbiketako kontrataren kasua enpresa baten barruan)

15. 3. Enpresaria zehaztea eta enpresarien erantzukizunak ezartzea. • Enpresaria zehaztea garrantzitsua da langilearekiko erantzukizunak ezartzerakoan. Egoera batzuetan enpresaria nor den argirik ez dago edo enpresa burua ilunean estaltzen da erantzukizunak ekiditearren. • Enpresariaren nortasunaren inguruko arazo larrienak: 1.- Talde lan kontratua eta bitarteko harremanak. Botereak eta harremanak talde-burua eta enpresariaren artean  9 ikasgaian • 2.- Enpresa batasuna • 3. Langileen lagatzea • 4.- Kontrata eta birkontrata • 5. Aldi baterako lan enpresak • 6. Enpresa eskuz aldatzea: enpresa subrogazioa

16. 2.- Enpresa batasuna • Enpresa batasuna edo elkarte-taldeak *Egoera desberdinak: holding, multinazionalak, enpresen koordinaketak, enpresa kideak,frankiziak... • Aspektu komunak: ikuspuntu juridiko formaletik  independienteak • * Batasun ekonomikoa/ Zuzendaritza bakarra Errealitate ekonomikoa =/= errealitate juridikoa • Hasteko • Berezko nortasuna => berezko erantzukizuna Funtzioetako Akzioetako kudeaketako Loturak ez dute garrantziarik

17. 2.- Enpresa batasuna • Salbuespenak: • 1. Lankidego nahasketa (plantila bakarra) • 2. Elkarteen patrimonio nahastea • diru-zaintza eta kutxa bakarra baldin bada • 3. Elkarte bakarren kanpoko itxura apropos ezartzea • 4.(zenbait kasutan) zuzendaritza bakar eta baterakoia baldin badago taldean • Zuzentzeko eta eratzeko eremua bakarra bada enplegu-emaile bakarra izango da ENPRESA BAKARRA (LEKO 1.2 ART) • MOTA ondasun komunitatea=> talde bezala nortasun juridikorik gabe elkarrekiko erantzuleak • enpresen aldi baterako batasuna (Unidad Temporal de Empresas, eta laburduraz UTE  enpresa batasuna • 1. ez nortasun berririk • 2. ekintza eta onura baterakoietan  elkarrekiko erantzuleak. Langile ordezkarien informazio eskubiderako  Europako enpesa taldeak => 10/1997Legeak definitzen du (3.3 art.)enpresa taldea = "el formado por una empresa que ejerce el control y las empresas controladas" y empresa que ejerce el control = "aquella que pueda ejercer una influencia dominante sobre otra, que se denominará empresa controlada, por motivos de propiedad, participación financiera, estatutos sociales u otros" (10/1997 Legearen 4.1 art )

18. 3.LANGILEAK LAGATZEA ETA TRAFIKO EZ ZILEGIA Egoera nagusia  lana hartzen duenak legezko ondorio eta eratorriak pairatu behar du Lan kontratazioa hirugarren bat tartekatzea  debekatuta (LEko 43 art.) • bi arrazoiak  hirugarren ordaintzeko ezindua ez tartekatzeko kontratuan, horrela langileen eskubideak kaltetuz eta lanaren onura duenak lanaren kostua bere gain ere har dezalako. Debeku bikoitza: • 1. langileak hautatu, bildu eta kontratu beste bati aldi baterako lagatzeko • (ETTren bidez izan ezik) • 2. Langile horiek erabiltzea ONDORIOAK; • A)Elkarrekiko Erantzukizuna: 1. langileekiko obligazioetan (lagapenaren iraunaldian) 2. Gizarte segurantzakoetan • B) Lagatako langileak = langile irmoa eta finkoa  HAUATATZEKO eskubidea zein enpresan; lagatzailean edo lagapen hartzailean Aintzintasuna = lagatzetik aurrrera • C) Zehapen administratiboa 2 enpresarientzat => lege-hauste oso larria (LAZLeko 8.2 art) • D) Zigor arloko zehapena => Kode penaleko 311.1 eta 312.1 art.an debekatutakoa ere aplikagarria izan daiteke. • KPeko 311.1 , engainuz edo abusuz legeak, hitzarmenak edo kontratuak aitortutako eskubideak gutxitu, ezeztatu edo kalte egiteko asmoz kontratatzen baditu langileak. • KPeko 312.1  lan eskuarekin trafiko ez zilegia egiten debekatzen da. Bi kasuetan zigorra berdina da; 6 hilabeteetatik 3 urterainoko espetxe-aldia eta 6 hilabetetatik 8rainoko isuna

19. Lagatze ez zilegia eta azpikontratazkoaren arteko desberdintasunak • 1. Enpresaria benetakoa izatea (ez itxura hutsa) • 2. Berezko lanaren antolaketa • 3. azpikontratazkoaren objektua eta enpresa nagusiaren jarduera DESBERDINA izatea • 4. enpresa arriskua egotea (soldatak pagatzerakoan LEko30 art.) • 5. Ez da beharrezkoa lagatzailea irabazteko asmorik izatea

20. 4. Kontrata eta birkontrata (LETko 42 art.a) Enpresariek berez edo bestelako enpresak kontratuz burutu ahal dute beraien jarduerako helburua Kontrata = Enpresa nagusiak beste enpresarekin kontratu egin nagusiaren jarduera bat egin dezan (azpikontratazioa; enpresa laguntzaileak beste enpresarekin kontratatzen duenean eginkizunaren bat betetzeko) Deszentaralizaioa edo kanporatzeko kasuak ONARGARRIAK  BAINA Langilearen berme sistema justifikazioa benetako kontratua estaltzea ekiditearren -hirugarren ordain ezindua tartekatzea ebitatzearren BALDINTZA KONTRATAZIOA = enpresa nagusiaren BEREZKO JARDUERA IZATEA (beste kasuetan ez ) Bermeak • 1. LEko 42 art = Erantzukizun solidarioa • enpresari nagusia/beste enpresarien langilearekin • Kontrataldiko • - SOLDATA (Zentzu hartsian ulertuta) • - Gizarte segurantzaren obligazioetan • Mugak: Kontrata bukatu eta urte bete beranduago arte • gehienez jota bere langilea izango balitz bezala • 2. GSLO 68.1 eta 97.1 art. => Ordezko erantzukizuna => Aurreko obligazioari dagokionez • LEko 42.1 art.=> Enpresari nagusia =>enpresa laguntzailea GSekin zorrak ez izatea eskaera  kontrata egin aurretik • GS ziurtagiria edo hilabete bat erantzun gabea  enpresari nagusia ez da erantzulea (aurreko zorrekin) • 3. enpresa nagusiari segurtasun ezagatik elkarrekiko erantzukizuna hedatu ahal zaio hortik eratortzen diren obligazio gehigarri begira (LAPLren 42.3 art.) • Salbuespenak : • - bai etxebizitza eraikitzeko edo konpontzeko familia-buruak kontrataturiko jarduerak bai kontratazioa ez bada enpresa jarduera egiteko (lantegia eraikitzea, esate baterako) Osatzaile baina beharreazkoa dena sar daiteke ere (garbiketa,zaintzea,…)

21. 4. Kontrata eta birkontrata (LETko 42 art.a) Langileei eta Gsri informatzeko beharra kontrataren datei buruz Enpresa nagusiak informatzeko beharra langile-ordezkariei  kontrataren datuak (nortasuna, iraupena, langile kopuruak,…) eta koordinatzeko neurriak Kontrata-enpresa informatzeko beharra - bere langileei (idatziz) eta GSAOri enpresa nagusiaren nortasuna Ez betetzea  lege hauste larria (ASLHL 7.11 artLISOS) 5/2006 E D Legea (art 42.4 art idazketa berria)  bi empresek lantoki bera erabiltzekotan Erregistro-liburuan datu horiek ezarri behar dira langileen ordezkarien eskura 5/2006 E.D Legea  langileen ordezkaritzari bruz aldaketak kontraten kasuan: LEko 42.6 art berria  kontratako langileek berezko ordezkaririk ez badaute enpresanagusiaren langile ordezkarien bidez eskatzeko lana egitekoari buruzko arazoak lantokia bera izatekotan LEko 42.7art berria  bi enpresen langile ordekarien arteko koordinatzeko aukera (lantokia bera izatekotan)

22. 5Aldi baterako laneko enpresak. (able) (ett) • kontzeptua langileak kontratatzea beste enpresa batzuei (enpresa erabiltzaileei) aldi baterako lagatzeko • erregulazioa ; LEko 1.2 art.a , 14/1994 legea (19/1999 Legeak eraldatu zuena) eta Errege Dekretua 4/1995 , 2008/104/CE Direktiba • Lan kontratuan enpresaria langilea • ETT ==soldata lan kontratua===Langile • a lana Xedatzeko kontratua Enpresa erabiltzailea 3/2012 ED Legetik ETT izan ahal da enplegu-agentziak

23. 5Aldi baterako laneko enpresak. (able) (ett)II • ETT(ABLE) izateko  administrazioaren baimena • Aldi baterako laneko enpresakbetekizun batzuk gorde behar ditu; • 1.-Egitura administratiboa izatea eta ez izan izen hutsa • 2.- Esklusibotasuna, beraz enpresak ezin du beste zereginik izan • 3.-Zor fiskalik edo Gizarte Segurantzarekin ez izatea. • 4.-jarduera etetearekin bi aldiz zigortuta ez egotea. • 5.-Enpresaren izenean “ETT” gehitzea. • 6.- Finantzazko Berme berezia gauzatzea; Hasteko Lanbide arteko gutxienezko soldataren 25 aldiz. Ondorengo luzapenetan; aurreko urtearen soldata masatik % 10.a • Enpresaren eremuaren arabera, aldi baterako laneko Enpresak probintzia, Komunitate Autonomoa, edo Estatua mailakoak izan ahal dira. • Administrazioak ematen duen baimena urte baterako da eta gero 2 urte beteko luzapenak. Geroztik iraunkorra izango da baimena. • Baina urte oso batean ez bada aritzen baimena galtzen da • Aldi baterako laneko enpresen errolda dagoela

24. 5Aldi baterako laneko enpresak. (able) (ett)III • Xedapenean jartzeko kontratua = ETT eta Enpresa erabiltzailea lotzen duena. (ez da lan-kontratua). • helburua langilea lagatzea da; langileak emateko bere zerbitzuak enpresa erabiltzailean eta enpresa horren zuzentzeko ahalmenaren azpian. • Iraunaldiari dagokionez beti Aldi baterako beharrak asetzeko izan behar da Aldi baterako enpresen bidez langileak hartzeko kausak aldi baterako kontratuak egiteko onartzen diren berberak ditugu; • 1.- Obra edo zerbitzu zehatzerako (irauten duen bitartean) • 2.-Merkatu gorabeherak, lanen pilaketa dela eta (gehienez 6 hilabeterako) • 3.- Lan postu erreserbatzeko eskubidea duen langilea ordezkatzeko (kausa irauten duen bitartean) • 4.- lanpostu iraunkorreko hautaketa irauten duen bitartean, gehienez 3 hilabeteraino luza daiteke • Beste kausetan eginez gero  lagapen ez zilegia • langile lagatzerakoan badira debeku batzuk. : • 1.-Grebako langileak ordezkatzeko. • 2.- Lan arriskutsuak • 3. Beste ETTei lagatzeko • Ezin da paktatu xedapenean jartzeko kontratua amaitzean, enpresa erabiltzaileak lagatako langilea zuzenki kontratatzeko aukeraren kontra. • Kontratu amaitzean enpresa erabiltzailean lanean jarraituez gero  langile irmoa eta finkoa

25. 5Aldi baterako laneko enpresak. (able) (ett)IV • Ettkiko lan harremanak • Langilea eta ETTen arteko lan kontratua ez-mugatua edo mugatua (kasu horretan xedapenean jartzeko kontratuaren iraunaldi berberarekin). • lanaldi partzialekoa izan daiteke. Heziketako kontratua ezin da erabili Beste guztiak bai • Forma  Idatziz eta hurrengo 10 egunetan erregistratu Enplegu Bulegoan. • Idatzi ez egitea arau-hauste larritzat jotzen da (LAZLeko 18.2 art) eta egindako kontratua lanaldi osokoa eta irmoa dela ulertuko da. • LEk esandakoaz gain lagako langileak baditu eskubide berezi pare bat; • 1, enpresa erabiltzailean zerbitzu ematean dagoen bitartean badu eskubidea gutxienez enpresa erabiltzailearen hitzarmen kolektiboaren arabera lanpostu harri dagokion ordainketa osoa kobratzeko.(soldata) • 2.Kontratu mugatua duen langileak xedatzeko kontratua bukatzean badu eskubidea kalte-ordaina jasotzeko (zerbitzu emateko urteko 12 eguneko soldatakoa) • ETTek Betebehar bezeriak ditu; • 1.- Soldata eta GSko obligazioak betetzea berari dagokio, ez enpresa erabiltzaileari • 2.- 1% soldata masatik lagatako langile heziketarako gorde izatea • 3.- Hautaketa, heziketa eta kontratatzeagatik langileak ETTi pagatzeko paktuak ezdeusak • Azkenik ABLEak langile arruntak, ez lagatzeko baizik eta ABLEan bertan lan egiteko kontratu ahal ditu, kasu horretan ez dute inolako berezitasunik

26. 5Aldi baterako laneko enpresak. (able) (ett)V • Langile eta enpresa erabiltzailearen arteko harremana. • langilea zuzentzeko eta kontrolatzeko ahalmena enpresa erabiltzaileari dagokio. • lan baldintzak zehaztea, aldatzea eta lan kontratuaren objektua betetzea  enpresa erabiltzaileari dagokio • zigortzeko portaera  ETTi dagokio, enpresa erabiltzaileak salaketa egin ahal badu • Enpresa erabiltzaileak hurrengo betebeharrak ditu; • 1.- Lanean hasterakoan lan postuaren arriskua eta babesteko neurriez berri ematea. • 2.-Laneko segurtasun eta higienea . Araudi hori ez betetzeagatik eratortzen diren prestazioen gainkargua berari baitagokio. • 3.- Enpresa erabiltzaileak ordezko erantzukizuna; xedapenean jartzeko kontratuak irauten duen bitartean soldata eta bestelako obligazioetan • Elkarrekiko erantzukizuna(ETT eta enpresa erabiltzailea); - ABLELren 6 eta 8. artikuluen kontra egiten bada kontratua, lagatzea legez kanpokoa denean. • edozein langileak dituen eskubideaz gain, lagako langileaen eskubideak; • 1.-Enpresa erabiltzailearen langileen ordezkagarrien bidez eskaerak aurkezteko • 2.- Enpresa erabiltzaileren garraio eta instalazioak erabiltzeko.

27. 6. Bermeak enpresaria aldatzerakoan. Subrogazioa (LEren 44 art.a) • Kontzeptua; Enpresa aldatzeak ez dakar berez lan kontratuen amaiera, ez eta aldaketa zuzenik ere lan baldintzetan, titular berria aurreko titularraren egoera jartzen baita subrogazioa= enpresari berria aurreko enpresariaren ordez jartzea lan eskubide eta obligazioaetan Subrogazioa gertatzeko: • 1. Une horretan lan harremanak indarrean egotea • 2.Enpresaren arteko paktuaren ordea ezin da baztertu. • Hiru aspektu objektua, transmititzeko negozioak eta eraginak. • A.objektuari  transmititzen dena enpresa, lantokia edo ekoizteko unitate autonomoa izan daiteke. • NOIZ?Eskuz aldatzen dena elementu beharrezko eta nahikoak enpresa jardueran jarraitzeko izatea • Obra egiteko kontratu ordezkatzeak ez dakar enpresa transmisioa  salbuespena garbiketako kontrata (Hitzarmen klektiboak hala agintzen baitu) • B.- Enpresaren titularitatea aldatzea negozio juridiko ugarien bidez egin ahal da; “Inter vivos” (salmenta, truke, alokatuz, akura-lagatzea...) edo “mortis causa” (oinordetza). Zein negozio juridiko erabiltzen den ez du axola subrogaioa gertatzeko. • Enpresaria = pertsona fisikoa  hilez gero  oinordekoek enpresa uzteko eskubidea  nahia adieraztea nahikoa da • Enpresa = pertsona juridikoa  nortasuna juridikoa galtzeko beste prozedura (Leko 51 art)

28. 6. Bermeak enpresaria aldatzerakoan. Subrogazioa (LEren 44 art.a) II • C.Eraginak, • 1. Lan baldintzak ez dira berez aldatzen subrogazioa lan baldintza guztietara zabaltzen da: soldata, lan orduak, lanbideak, pentsiorako konpromesuak eta abar. -Hitzarmen kolektiboa aurrekoa da(langileekin hitzartu ez bada)LEko 44.4 art) -Langile ordezkariak ez da aldatzen (LEko 44.5) -Probaldi berri bat jartzea  ezdeusa • 2.Titularitate aldatze aurretik sortutako lan obligazioetan eta 3 urte bitartean (aldaketa gertatuez gero) biok elkarrekiko erantzuleak • Delitutzat joez gero transmisio ondoko obligazioetan elkarrekiko erantzuleak • 3. informatzeko beharra  bi enpresek bere langile ordekariei garaiz transmizioa eta bere eraginei burzko informazioa eman behar die • Horren ezean langileei • 4.Transmisioak edo aldaketak langileengan aldaketak izanez gero  negoziatzeko beharra aurretik langileekin