Bruselloz

1. Bruselloz Uzm. Dr. Uluhan Sili Artvin Devlet Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı

2. Bruselloz Esas olarak hayvanların hastalığı olan bulaşıcı bakteriyel bir enfeksiyon hastalığı Hayvanlardan insanlara mikroplu süt ve süt ürünleri ile bulaşır Hasta hayvanlarla temaslada bulaşabilir Akdeniz ateşi, Malta ateşi (humması)

3. Akdeniz ülkeleri • Fransa, Portekiz, İspanya, Malta, Yunanistan ve Türkiye • Afrika, Asya • Latin Amerika • Brezilya ve Meksika • Türkiye’de endemik (yaygın) • İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu

4. HayvanlardaBulaş Sığır, koyun, koç, keçi, domuz Testis (yumurtalık), meme, uterus (rahim) Yavru atma, infertilite (kısırlık) Ateşle seyreden müzmin ve bulaşıcı hastalık

5. Enfekte hayvanların • genital akıntıları • sütleri • atık yavruları • plasentaları • fötal sıvı • membranları ile çevre, meralar, gıdalar ve sular mikroplanır

6. İnsanlarda bulaş • Gıdalarla bulaş • Esas bulaş yolu mikroplu gıdaların tüketilmesi • Kaynatmadan/ pastörize edilmeden hazırlanan süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi • Et ve et ürünleri ile bulaş riski daha azdır • Sakatatta (karaciğer, dalak, böbrek, meme ve testislerde) mikrop sayısı yüksektir

7. Mikroplu doku veya çevreden temasla bulaş • Atık yavruları, plasenta atıkları ve diğer hayvan çıkartılar veya bunlarla kirlenmiş çevre • Veterinerden kasaplara, yün ve deri ile uğraşanlar • İnsandan insana bulaş • Çok nadir

8. Belirtiler İnkübasyon: 1 hf ile 3 ay Herhangi bir organı tutabilir Sessiz veya ani başlangıçlı olabilir Belirtiler hastalığa özgü değildir

9. Başlangıçta sıklıkla • ateş • halsizlik • baş ağrısı • sırt, bel ağrısı • iştahsızlık • terleme ve dikkat kaybı olabilir • Hastalık ilerledikçe karın ağrısı, bulantı, kusma, sarılık, ishal ve/veya kabızlık izlenebilir

10. Eklem ağrısı (%85) • Ağızda garip tat • Depresyon • Kronik yorgunluk sendromu • Depresyon, halsizlik, çabuk yorulma, güç kaybı, terleme ve kilo kaybı

12. Tanı ve Tedavi • Hikayeden şüphelenilir • Serolojik test • Rose Bengal plak testi • Pozitif çıkanlarda tüp aglütinasyon testi • >1/80 tanısal kabul edilir

13. Klinik şiddete göre hasta yatırılabilir • Kombinasyon antibiyotik tedavisi • En az 6 hf (1,5 ay) devam ediliyor • Hastanın klinik yanıtı önemli • Test pozitif kalabilir • Rifampisin ve doksisiklin • Çocuklarda rifampisin ve TMP/SMX

14. Korunma ve Kontrol Duyarlı konak Enfektekonak • Temas zincirinin kırılması • Enfekte hayvanlarla direkt veya dolaylı temas Bulaş yolu

15. Meslek Gruplarında Hijyenik Önlemlerin Alınması • Hayvan rezervuarlarında enfeksiyon kontrolü ve eliminasyonu • Uzun soluklu enfeksiyon kontrol programı • Hayvanlarla teması olabildiğince azaltmak • Mezbahanın uygun yapılandırılması, periyodik temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri • Çevre temizliği ve kontamine atıkların usulüne uygun yok edilmesi • Gerekli hijyenik kurallara uymak

16. Koruyucu giysiler giymek • su geçirmeyen eldiven • yüz koruyucu maske • göz koruyucu gözlük • su geçirmeyen önlük • aerosol oluşturan bir iş ise respiratör

17. İş bittikten sonra eller mutlaka yıkanmalıdır • Vücudun herhangi bir yerine kontamine materyal bulaştı ise bol su ile yıkanmalı veya hemen bol su ile banyo yapılmalıdır • Göze materyal sıçrarsa konjunktivalar bol su ile yıkanmalıdır

18. Gıda Kaynaklı Bulaşın Önlenmesi Pastörize süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi

19. Enfekte sığır, koyun ve diğer süt veren hayvanların sütlerinde bol miktarda mikrop bulunur • Mikroplu sütten üretilen krema ve peynir de mikroplu • Kaynatılmadan elde edilen yumuşak peynirde bakteri konsantrasyonu oldukça yüksek • En az 6 ay bekletilmeli • Laktik asit fermentasyonuyla elde edilen katı peynirler daha az bulaştırıcı • En az 3 ay bekletilmeli

20. Enfekte hayvanın midesinden hazırlanan mayalarla elde edilen peynirler önemli enfeksiyon kaynağı Tereyağ, ekşi süt, ekşimiş krema, yoğurt, bunlarda asidifikasyon işlemi nedeni ile daha az bulaş riski taşır Enfekte hayvan sütü katılarak elde edilen dondurmalar da enfeksiyon kaynağı

21. Hasta hayvanların sütleri kesinlikle tüketilmemeli, buzağılar emzirilmemeli, kaynatılarak imha edilmelidir.

22. Süt ve süt ürünlerinden bruselloz bulaşını önlemenin en pratik yolu, sütün pastörize edilerek veya kaynatılarak kullanılmasının sağlanmasıdır • Pastörize edilemese de en az 80-85oC’nin üstünde birkaç dakika ısıtılmalı veya kaynatılmalıdır • Kaynatma karıştırılarak yapılmalıdır

23. Et dokusunda daha düşük konsantrasyonda bulunur Etin kurutulması, tuzlanması, tütsüleme bakteriyi öldürmek için uygun yöntem değildir, buzdolabı ve derin dondurucuda da canlılığı kalabilir, en iyisi iyi pişirilmesidir

24. Böbrek, karaciğer, dalak, memeler ve testislerde yüksek konsantrasyonda bakteri bulunur • Enfekte et işlemleri sırasında mutfak malzemeleri ve ortam kirlenebilir

25. Toplumun bilinçlenmesi • İşletmesinde hastalıklı hayvan tespit edilen kişiler ile bakıcıları veya bulaş ihtimali olan kişiler sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.