Download
1 / 29
390 likes | 925 Views
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota. اکثر قارچ های این شاخه ساپروفیت بوده و برخی باعث پیچیدگی می شوند. دو گروه بسیار مهم از قارچهای بیماریزا شامل قارچهای ایجاد کننده زنگ (Rust) و سیاهک ها (Smuts) در این شاخه قرار دارند. زنگ ها (Rusts)
E N D
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota • اکثر قارچ های این شاخه ساپروفیت بوده و برخی باعث پیچیدگی می شوند. • دو گروه بسیار مهم از قارچهای بیماریزا شامل قارچهای ایجاد کننده زنگ (Rust) و سیاهک ها (Smuts) در این شاخه قرار دارند. زنگ ها (Rusts) • قارچهای ایجاد کننده زنگ در گیاهان در راسته ای بنام Uredinales قرار دارند. • قارچهای ایجاد کننده زنگ جز قارچ های انگل اجباری هستند. • این قارچ ها در چرخه زندگی خود معمولا 5 مرحله اسپوری متفاوت دارند: 1- مرحله اول (0): spermatia اسسپرماسی ها اسپورهای تک سلولی بسیار کوچکی هستند که درون اندام پیکنید مانندی به نام spermagonium تشکیل می شوند. هر اسپرماسی دارای یک هسته هاپلوئید (n) است. علاوه بر اسپرماسی، در دهانه اسپرموگونیوم هیف های گیرنده receptive hyphae تشکیل می شود. در اثر آمیزش اسپرماسی با هیف گیرنده غیر یکسان، هیف 2 هسته ای dikaryotichyphae دارای دو هسته هاپلوئید (n+n) تشکیل می شود.
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota 2- مرحله (I)ایسیوسپورها Aeciospores • اسپورهای تک سلولی، دی کاریوتیک و کروی شکل هستند. • در سطح بیرون و درون بافت گیاهی با تشکیل اندام فنجانی شکلی بنام Aecidium بصورت زنجیری تشکیل می شود.
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota • 3- مرحله( п) اردینوسپورها یا اردوسپورها (Urediniospores=uredospores) • اسپورهای تک سلولی،دی کاریوتیک (n+n) و کروی هستند. • اوردوسپورها معمولا در سطح فوقانی برگ گیاه و درون اندامی بنام uredium بصورت منفرد و معمولا روی پایه تشکیل می شوند. • این اسپورها در طی چرخه بیماری چندین بار تولید شده و سبب بروز آلودگی های ثانویه می شوند.
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota • 4- مرحله ш تلیوسپورها (Teliospores) اسپورها 2 یا چند سلولی دیکاریوتیک (n+n) هستند. معمولا تلیوسپورها دیواره ضخیمی دارند و می توانند شرایط نامساعد محیطی را تحمل کنند. تلیوسپورها معمولا در سطح فوقانی برگ گیاه میزبان و درون اندامی بنام تلیوم (Telium) بصورت منفرد و معمولا روی پایه تشکیل می شوند.
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota • 5- مرحله ҐѴ بازیدیوسپورها Basidiospores • اسپورهای تک سلولی و کوچک که یک هسته هاپلوئید (n) دارند. • دیواره بازیدیوسپورها نازک بوده و این اسپورها عمر کوتاهی دارند. • پس از جوانه زنی تلیوسپور، بازیدیوم یا پرومیسلیوم بوجود می آید که روی آن بازیدیوسپورها تشکیل می شوند.
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota قارچ عامل بیماری زنگ ممکن است: 1- تک میزبانه Autoecious باشد: تمام 5 مرحله اسپوری تنها بر روی یک میزبان انجام شود. 2- چند میزبانه Heteroecious باشد: مراحل مختلف اسپوری بر روی میزبانهای مختلف انجام شود به این صورت: - مراحل o و I بر روی میزبان واسط یا Alternate host - مراحل п و ш روی میزبان اصلی primary host
بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota چرخه زندگی قارچهای عامل زنگ متفاوت است: • 1- ماکرو سیکلیک macrocyclic: قارچ عامل زنگ هر 5 مرحله اسپوری را تولید می کند. • 2- دمی سیکلیک Demicyclic: در قارچ عامل زنگ مرحله п وجود ندارد. • 3- میکروسیکلیک microcyclic در قارچ عامل زنگ مرحله I و п وجود ندارد و فقط تلیسپور تولید می شود.
زنگ ساقه یا زنگ سیاه گندم Stem Rust or Black Rust of wheat • این بیماری انتشار جهانی دارد و در تمام مناطقی که گندم کشت می شود وجود دارد. • این بیماری کلیه اندام های هوایی گیاه را آلوده می کند. • میزان خسارت بیماری روی گندم بسیار متغییر بوده و در حالت شدید باعث از بین رفتن بخش عمده ای از محصول می شود. علائم: شامل ظهور جوشهای بیضوی روی ساقه، برگ و غلاف برگ. این جوش ها در امتداد محور ساقه کشیده شده اند. جوش هایی نیز روی گردن و گلوم سنبله گندم ظاهر می شوند. اپیدرم گیاه میزبان در محل جوش پاره شده و توده پودری قرمز رنگ (اوردوسپور) آزاد می گردند. در هنگام بلوغ گندم جوش های سیاه رنگ حاوی تلیوسپورها بوجود می آید. بر روی گیاه زرشک جوشهای زرد – نارنجی در سطح فوقانی برگ تشکیل می شود. اسپرموگونیومهای قارچ نارنجی است. ایسیدیوم نیز بصورت جوشهای زرد رنگ در سطح زیرین برگ است.
عامل بیماری Puccinia graminis f.sp. Tritici این قارچ فقط به گندم حمله می کند. ماکروسیکلیک و دو میزبانه است. مراحل o و I روی گیاه زرشک است و مراحل п و ш روی گندم است. تلیوسپورها دو سلولی و به رنگ قهو ه ای و روی پایه تشکیل می شوند. سلول فوقانی در انتها گرد است. اوردوسپورها یک سلولی بوده و معمولا کروی یا لیمویی شکل بوده و روی آنها خار دیده می شود.
چرخه بیماری زمستانگذرانی عامل بیماری در مناطق سرد بصورت تلیوسپور روی بقایای گیاه گندم است. تلیوسپورها در فصل بهار جوانه زده بازیدیوسپورها را بوجود می آورند . بازیدیوسپورها با فشار در هوا آزاد شده و در اثر باد پراکنده می شوند از قرار گرفتن بازیدیوسپور روی بافت زرشک جوانه زده و به درون گیاه نفوذ نموده پس از گسترش مسیلیوم قارچ بصورت بین سلولی رشد می کند. پس از گذشت 3 الی 4 روز اسپرموگونیوم در سطح رویی برگ بوجود می آید. درون اسپرمو گونیوم اسپورهای ریز اسپرماتیا همراه با مایع لزجی از دهانه اسپرمو گونیوم بیرون می آید. این اسپورها را باد و باران وحشرات پراکنده می شوند. اگر بر روی هیف های گیرنده غیر یکسان قرار گیرند و هسته آنها به درون هیف گیرنده وارد شده و باعث دیکاریوتیک شدن سلول هیف گیرنده می شود. با تقسیمات میتوزی هسته ها تقسیم شده و همزمان با رشد هیف کلیه سلولهای هیف دی کاریوتی می شوند. با گسترش و رشد هیف ها در زیر برگ ایسیدی حاوی ایسیدیوسپورهای تک سلولی و زنجیری تشکیل می شود که با باد و باران پراکنده می شوند.
چرخه بیماری • ایسیدیوسپورها جوانه زده و از طریق روزنه های هوایی به درون گیاه نفوذ می کند. پس از گسترش درون گندم با تشکیل اوردیوم اوردوسپورها بوجود می آیند. آنها با باد و باران منتشر شده و آلودگی های ثانویه را بوجود می آورند. • در آخر فصل زراعی معمولا در نحل جوشهای اوردیوم، تلیوم حاوی تلیوسپور بوجود می آید. تلیوسپورها تا مدتها باقی مانده و پس از جوانه زنی بازیدیوسپورها را بوجود می آوردند. تلیوسپور و بازیدیوسپور قادر به آلوده کردن گندم نیست اند.
کنترل بیماری 1- کاشت ارقام مقاوم گندم 2- کاشت زود هنگام گندم های بهاره 3- از بین بردن گیاهان زرشک اطراف مزرعه گندم 4- پرهیز از مصرف کود ازته زیاد 5- سمپاشی مزارع با سمومی مثل: پروپیکونازول (تیلت) تریادیمفون (بایلتون) تبوکونازول
بیماری سیاهک پنهان گندم common bunt • علائم؟ • کنترل؟
بیماری های باکتریایی گیاهان • باکتری ها موجودات پروکاریوت اغلب تک سلولی هستند. • بیش از 2000 گونه از آنها شناخته شده که اغلب بدون کلروفیل و ساپروفیت هستند. • تعدادی انگل بوده و روی گیاهان و یا حیوانات بیماریزا هستند. • تغییرپذیری و عادت کردن آنها به شرایط متفاوت بسیار متنوع است و اغلب باکتری ها حاوی ژنهای گوناگون هستند. • سلول باکتری به طریقه تقسیم دوتایی binary fission جوانه زدن snapping division و فشردگی pinching off تقسیم می شوند. • تحرک آنها بوسیله تاژک است.
بیماری های باکتریایی گیاهان • باکتری های گیاهی بیشتر یک سلولی بدون اسپور، میله ای و حدود یک تا سه میکرومتر اند. • علائم بیماری های باکتریایی در گیاهان بصورت آبسوختگی، زردی، نکروز، سفید شدگی، لکه و پوسیدگی و تغییر شکل بوده است و گاهی با مایعی ترشح می شوند. • شناسایی آنها از روی علائم روی میزبان، شکل سلولی و کلونی و واکنشهای سرولوژیکی و تستهای بیوشیمیایی مقدور است. • نفوذ: زخمها، روزنه ها. • پس از نفوذ در بافت های آوندی و فضای بین سلولی مستقراند. • بسیاری از باکتریها با ترشح سم بیماریزا هستند. • برخی نیز عدم تعادل متابولیکی در میزبان سبب می گردند. • آب آزاد و حرارت متوسط -گرم برای بیماری لازم است. • انتشار: انسان، بذر، حشرات، جریان آب و هوا.
پوسیدگی نرم soft rot • اولین بار در 1901 از هویج گزارش شد. • این بیماری مهم انواع سبزیجات است و البته روی غلات و برخی درختان چوبی هم خسارت زا است. علائم: • اولین علائم در اندامهای ذخیره ای و سبزیهای آبدار، ظهور زخمهای آبسوخته کوچک است. زخمها بسرعت بزرگ شده و لهیدگی وسیع بافتهای آلوده می شوند و گیاه می میرد. • بیماری از بخشهای گیاه که در تماس نزدیک با خاک است شروع می شود. • در گیاهان غده ای مثل هویج از طریق پژمردگی بخش های هوایی شناسایی می شود. • در سیب زمینی در انبار از درون به توده تفاله ای با اپیدرم چوب پنبه ای مبدل می شود که تراوشات باکتری در سطح پوست دیده می شود.
عامل بیماری • باکتری میله ای شکل و صاف به ابعاد نیم در سه میکرومتر است. گرم منفی است و دارای تاژک است. • غیر هوازی اختیاری، اکسیداز منفی و کاتالیز مثبت است. • عمدتا پاتوژن گیاهی و عده ای ساپروفیت هستند. Erwiniacaratovorapvcartovora در سیب زمینی بیماری ساق سیاه نام دارد که عامل آن: • Erwiniacaratovorapv. atroseptica
چرخه بیماری • کلونی باکتری ها بصورت ساپروفیت در سطح گیاه میزبان یا علف های هرز زمستانگذرانی می کنند. • در اول فصل زراعی که گیاه میزبان رشد می کند و شاخ و برگ انبوهش خاک را پوشش می دهد. رطوبت زیر پوشش گیاهی افزایش یافته و سیستم های ریشه در سطح خاک پدیدار می شود. • پس شرایط برای تکثیر باکتری فراهم است. در کلم چینی در چنین شرایطی معمولا از دمبرگها بیماری آغاز می شود.
کنترل • کاشت ارقام مقاوم • کاهش تراکم عامل باکتریایی از طریق تناوب زراعی و بهداشت مزرعه • انجام دقیق عملیات زراعی بدون مجروح کردن گیاهان و کنترل آفات • زهکشی مزارع • تیمار کردن غده های بذری با باکتری های آنتاگونیست و باکتری های ریشه ای تقویت کننده رشد (PQPR) • ضدعفونی انبار با فرمالدهید و سولفات مس
