Software

1. Software Softver je programska podrška računara, tj. skup svih programa u računaru koji omogućava rad hardvera .

2. Podela softvera • Sistemski softver-skup programa koji upravljaju radom računara, kontrolišu i podržavaju rad računarskog sistema, omogućavaju izvršavanje korisničkih programa (aplikativnog softvera). • operativni sistem • BIOS – Basic Input/Output System • drajveri – upravljački programi za periferne uređaje • uslužni programi • programi prevodioci -prevode sa viših programskih jezika na mašinski jezik- jezik računara ( vrste: kompajleri i interpreteri) • Aplikativni softver-korisnički programi sa posebnom namenom (Word, Excel,Photoshop...)

3. Sistemski softver HARDVER • je veza između hardvera računara i aplikativnog softvera. • neophodan je za rad računara, za razliku od aplikativnog softvera. SISTEMSKI SOFTVER APLIKATIVNI SOFTVER

4. POKRETANJE Operativni sistem • Nakon uključivanja računara boot program iz ROM memorije učitava operativni sistem u RAM memoriju računaru, koji preuzima kontrolu nad računarskim sistemom.

5. Funkcijeoperativnogsistema • koordinira i upravlja svim resursima racunarskog sistema (osnovni resursi:CPU, RAM, I/O Units, Files). • omogućava komunikaciju između korisnika s jedne strane i aplikacija i perifernih jedinica s druge strane, pomoću grafičkog korisničkog interfejsa (GUI-Graphic User Interface).

6. FUNKCIJE OPERATIVNOG SISTEMA • Optimizuje korišćenje resursa operativnog sistema • Vodi evidenciju o svim datotekama na diskovima (File System) • Omogućava istovremeno i usklađeno izvršavanje različitih programa (multitasking) • Obezbeđuje sigursnot pri radu, kontrolom pristupa korisnika sistemu tj. pojedinim datotekama. • Dijagnostikuje neispravnost rada pojedinih komponeneti hardvera.

7. STRUKTURA OPERATIVNOG SISTEMA • Osnovne dve komponente operativnog sistema su: • Jezgro (kernel ili core) • Ljuska (shell) – korisnički interfejs (grafički ili komandni) • Jezgro čine: • Menadžer procesa – upravlja procesima • Menadžer memorije – upravljanje memorijskim resursima • Menadžer perifernih uređaja • Menadžer datoteka – upravljanje podacima na spoljašnjoj memoriji, organizovanim u datoteke u direktorijumima.

8. Razvoj operativnih sistema-DOS • MS DOS (Microsoft Disk OperativniSistem) je komandnioperativnisistem. Komande se unosesatastatureračunara posle odzivnog znaka tj. Command Prompt-a. DOS je jednokorisnički OS. Pojavio se 70 godina XX veka.

9. RAZVOJ OPERATIVNIH SISTEMA UNIX • Unix je razvijen 60, 70 godina XX veka. • Unix je specifikacija koju treba da poseduje jedan operativni sistem da bi nosio ime UNIX. • UNIX operativni sistemi se koriste za servere i radne stanice. • UNIX operativni sistemi su višekorisnički i višezadačni (multitasking).

10. RAZVOJ OPERATIVNIH SISTEMA –LINUX • Prva verzija Linuxa je objavljena 1991. godine. • Spada u freeware (slobodan javnosti- svako ima pravo da ga menja,distribuira,slobodno koristi) i opensource software (softver otvorenog koda).

11. RAZVOJ OPERATIVNIH SISTEMA- MS WINDOWS • Nastao je kao grafička nadogradnja MS DOSa. • Prvi Windows 1.0 je nastao 1985. godine. • Razvijao se preko verzija:1.0, 2.0, 3.0.,3.1, 95, 98, Me, NT, 2000,XP, Vista, 7, 8. • Od verzije 95 postaje nezavistan od DOSa. • Najčešće korišćen operativni sistem

12. MACintoshOperativnisistem • Mac OS ili Macintosh Operating System (Macintosh Operativni Sistem) je operativni sistem za Apple Macintosh računare.

13. Uslužni programi • Obavljaju standardne funkcije za kojima se često ukazuje potreba mnogim korisnicimma računara, kao što su: • Programi za rukovanje datotekama (Total Commander) • Programi za kompresiju datoteka (WinZip) • Programi za detekciju i uklanjanje malicioznih programa-programa sa štetnim delovanjem (AVP programi – antivirusni programi) • Programi za narezivanje datoteka (Nero).

14. APLIKATIVNI SOFTVER • namenjen je za rešavanje konkretnih problema. • Najčešće korišćeni: • Programi za obradu teksta (MS Word) • Programi za tabelarna izračunavanja (MS Excel) • Programi za rad sa bazama podataka (MS Access) • Programi za rad sa grafikom (CorelDraw) • Propgrami za obradu slika (PhotoShop) • Programi za izradu sajtova (Macromedia Dreamweaver)

15. PROGRam • Program je algoritam zapisan na nekom programskom jeziku. • Algoritam je konačan niz koraka koji dovodi do rešenja nekog problema. • Programski jezik je veštački jezik koji služi za komunikaciju čoveka i računara. Svaki programski jezik imaju skup rezervisanih reči i pravila za zapis programa.

16. start i Naredbe end ALGORITAM Ulaznipodaci Izlazni podaci

17. Razvoj programskih jezika • 1GL: Mašinski jezici-programski jezici I generacije (1950-1954) • 2GL: Asembleri i makro-asembleri-programski jezici II generacije (1955-1959) • 3GL: Viši programski jezici GL (proceduralni)-programski jezici III generacije • 4GL: Neproceduralni viši programski jezici (jezici vrlo visokog nivoa) – programski jezici IV generacije

18. Proceduralno orijentisani programski jezici • Namenjeni su određenoj vrsti problematike, npr.: • Za oblast numeričke matematike: • FORTRAN, ALGOL • Za poslovnu primenu: COBOL • Za simboličku obradu: LISP, PROLOG • Univerzalni programski jezici: PASCAL, BASIC,ADA

19. Moderni programski jezici • HTML, CSS, Java Script, PHP, XML, MySQL- jezici za Web design i Web programiranje • Visual Basic, Delphi, Java, C++,C#-opštenamenski programski jezici (objektno-orijentisani p.j.) • SQL-osnovni jezik za rad sa bazama podataka

20. EtAPE U razvoju programa • Postavka problema • Analiza, formalan opis problema,izbor modela • Izrada algoritma koji rešava zadatak • Projektovanje opšte strukture programa • Kodiranje • Testiranje • Analiza rezultata izvršavanja programa (i modifikacija po potrebi) • Publikovanje ili isporuka programa naručiocu • Održavanje i modernizacija programa

21. DISTribucija softvera – programskog proizvoda • Freeware - besplatni programski proizvodi, slobodno korišćenje i kopiranje programa; • Shareware – program se može slobodno koristiti i kopirati, ali samo određeno vreme ili uz neka druga ograničenja dok se ne plati. • Licencirani softver – softver koji se koristi po pravilima autora (najčešće pravilo je da se softer kupuje tj. plaća).Kupovinom se stiče pravo na korišćenje programa na određenom broju računara. Neovlašćeno kopiranje softvera je zakonom zabranjeno.

22. Pitanja • Definiši softver. • Kako se deli softver? • Navedi primere aplikativnih programa. • Kako se deli sistemski softver? • Nacrtaj i objasni funkciju sistemskog softvera. • Navedi resurse računarskog sistema. • Definši skraćenicu GUI. • Nabroj neke funkcije operativnog sistema. • Navedi dve osnovne komponente operativnog sistema.

23. Pitanja • Šta znaš o operativnom sistemu DOS? • Šta znaš o operativnom sistemu LINUX? • Navedi neke verzije Windowsa. • Koji operativni sistem se koristi na Apple računarima? • Navedi vrste i primere uslužnih programa. • Definiši pojmove program i algoritam i nacrtaj. • Definiši programski jezik.

24. PITANJA • Navedi najvažnije etape u razvoju programa. • Objasni pojmove: freeware, shareware i licencirani softver. • Navedi neke proceduralne programske jezike i njihove oblasti primene. • Navedi neke moderne programske jezike i njihove oblasti primene.