Download
1 / 22
230 likes | 557 Views
Podstawy kryminologii. ZAPOBIEGANIE PRZESTĘPCZOŚCI.
E N D
Kryminologia nie ogranicza się w swoich badaniach do opisu przyczyn i przejawów przestępczości, ale również poszukuje skutecznych sposobów jej zapobiegania. Skutecznym warunkiem zapobiegania przestępczości jest dokładne poznanie przyczyn i rozmiarów zjawiska, co umożliwia prawidłowy dobór sposobów zapobiegania przestępczości.
Zapobieganie przestępczości (profilaktyka kryminalna) to działalność zmierzająca do eliminowania przestępczości lub jej skutków.
Przy takim zdefiniowaniu należy przyjąć, iż zapobieganie przestępczości jest to: - profilaktyka uprzedzająca, czyli działania podejmowane przed pojawieniem się przestępczości, - profilaktyka objawowa czyli działania podejmowane w celu usunięcia lub ograniczenia skutków przestępczości.
Zapobieganie przestępczości odbywa się w ramach kontroli społecznej, która może mieć postać: - sformalizowanej kontroli społecznej – regulowana systemem norm określających kto, wobec kogo, jakimi środkami wpływa na przestrzeganie norm grupowych. Do tak rozumianej kontroli należą np. policja, prokuratura, sąd, Straż Graniczna, - niesformalizowanej kontroli społecznej – realizowana w ramach wspólnot lokalnych, sąsiedzkich.
Strategia destruktywna zapobiegania przestępczości polega na niszczeniu przejawów przestępczości, stosowaniu przymusu i represji. Ta strategia posługuje się takimi metodami jak: uniemożliwianie - polega na utrudnianiu (montowanie alarmów, szyb pancernych) lub pozbawieniu możliwości działań przestępczych np. wymierzanie kary pozbawienia wolności,
wytłumianie – reagowanie sankcją na zachowanie przestępcze, co powoduje zmniejszenie negatywnych skutków zaistniałego przestępstwa; zagrażanie – to zapowiadanie negatywnej reakcji na zachowanie przestępcze, czyli ustawowe zagrożenie karą.
Strategia kreatywna polega na podejmowaniu takich działań pożądanych, aby wypierały one przestępczość lub nie pozostawiały dla niej miejsca. Oparta jest na stosowaniu zachęty i stosowaniu środków nierepresyjnych
Do metod strategii kreatywnej zalicza się: szkolenie – na temat tego np. jak radzić sobie ze stresem przekonywanie – konsekwentne przekonywanie przy użyciu logicznych argumentów za wyborem określonego zachowania propaganda – wpływ na człowieka poprzez odwoływanie się do jego emocji i wpływanie na podświadomość
informowanie – przekazywanie wiadomości uzupełniających - przetwarzanie – wprowadzanie takich zmian w środowisku, które sprzyjają zachowaniom zgodnym z prawem.
Strategia destruktywna szybciej eliminuje zjawisko przestępczości, odgrywa jednak mniejszą rolę w kształtowaniu pozytywnej świadomości społecznej. Natomiast strategia kreatywna nastawiona jest na budowanie przekonań na temat zasadności zachowania zgodnego z prawem, pozytywnych postaw wobec porządku społecznego i prawnego.
Wydaje się, że strategia kreatywna ma więcej zalet. Jednak dla wzmocnienia działań w ramach strategii kreatywnej, czy w sytuacji, gdy metody strategii kreatywnej nieprzynoszą rezultatów wydaje się słuszne stosowanie uzupełniające metod strategii destruktywnej.
Sformalizowana reakcja na przestępczość ma trójetapowy charakter pozwalający wyróżnić: etap działań legislacyjnych – na którym następuje określenie norm, których naruszenie zagrożone jest sankcją karną etap realizacyjno- represyjny – stosowanie przepisów prawa karnego i ustalenie czy zostało popełnione przestępstwo, kto popełnił przestępstwo, jaką karę wymierzyć sprawcy przestępstwa
W ramach sformalizowanej reakcji na przestępczość, należy zwrócić uwagę na zapobiegawczy cel kary, który określony jest przez: - prewencję generalną – powstrzymywanie ogółu ludzi od popełniania przestępstw. Ten cel można osiągnąć poprzez odstraszanie karą, ale też poprzez kształtowanie postawy szacunku przez obywateli dla wartości chronionych przez prawo;.
prewencję indywidualną – powstrzymywanie osoby ukaranej za przestępstwo, aby nie popełniła nowego przestępstwa. Ten cel także można osiągnąć poprzez odstraszanie i wychowanie, ale także poprzez uniemożliwianie popełnienia przestępstwa.
Celem prewencji indywidualnej winna być, taka zmiana postawy życiowej człowieka, aby osoba uprzednio ukarana przestała być zagrożeniem dla społeczeństwa. W szczególności osoba taka powinna zacząć funkcjonować w zgodności z obowiązującymi normami prawnymi, a najlepiej żeby w pełni zaakceptowała obowiązujący system wartości.
Niesformalizowana kontrola społeczna Udział społeczności lokalnych (sąsiadów), w zapobieganiu przestępczości, ma charakter nieformalnej kontroli społecznej. Kontroli podlegają wszelkie dostrzeżone zjawiska negatywne, w obszarze zamieszkania danej osoby lub grupy osób.
Kontrola ta może odbywać się poprzez zwykłe zwrócenie uwagi w związku z głośnym, czy w innym stopniu niewłaściwym zachowaniem młodzieży. Lokalna społeczność może także współpracować z policją.
Działania podejmowane przez lokalną społeczność mogą przynosić pewne sukcesy w zapobieganiu przestępczości. Wynika to m. in. z dobrej znajomości terenu, czy w niektórych przypadkach silnej integracji ludzi stanowiących daną społeczność.
