Milo š Crnjanski (1893—1977)

1. Miloš Crnjanski(1893—1977) -Biografija- Autori: Ivana Janković i Nemanja Ivković

2. Miloš Crnjanski rođen je 26. oktobra 1893. godine u Čongradu (mala varošica u Mađarskoj, “ činovnički Sibir “ za nepodobne srpske činovnike onog vremena), od oca Tome i majke Marije, rođene Vujić. Mala porodica Crnjanski živela je u bedi. “ Majka me je prepovijala “, zapisaće mnogo kasnije Crnjanski, “ u koritu za mešanje hleba. “

3. Godine 1896 godine seli se sa svojom porodicom u Temišvar. • Tamo završava osnovnu i srednju školu kod temišvarskih katoličkih fratara. • Prve stihove napisao je još u srednjoj školi pa i pesmu “Sudbu “ koju će objaviti u somborskom dečijem listu “ Golub“ 1908. godine. • Pisanje ga zaokuplja - okušava se i u drami i u romanu, a kao pesnik predstaviće se i u “ Bosankoj vili “, 1912, pesmom do koje će veoma držati -“ U početku beše sjaj “. Iste godine na Rijeci upisuje Eksportnu akademiju, a već iduće, 1913, i filozofiju u Beču.

4. I svetski rat • Za vreme studija u Beču, biva mobilisan u austrougarsku vojsku. • Ratuje u Galiciji i Italiji. • Na ratištu pod nehigijenskim uslovima oboli od azijske kolere, i dobar deo rata je bio prinuđen da preleži u bolnici u Krakovu. Miloš kao vojnik u austrougarskoj vojsci.

5. Do kraja rata radio je u jednoj manastirskoj bolnici u Beču, a zatim kao telefonista u Segedinu. •  Posle rata, 1918, dolazi u Beograd, gde upisuje studije književnosti i uređuje list "Dan". Objavljuje prve knjige: dramu Maska (1918), Liriku Itake (1919), Priče o muškom (1920) i Dnevnik o Čarnojeviću (1921). • Godine 1922. diplomira na Filozofskom fakultetu u Beogradu.

6. Uticaj I svetskog rata na piščevo stvaralaštvo • Ratne slike, stradanja nedužnih ljudi i litri prolivenih krvi imali su dubok utisak na pisca koji je sa 22 godine osetio sve strahote ovog rata. • U njegove uspomene neizbrisivo su se utisnuli prizori ratne pustoši. „...Front, bolnice, pa opet front, i ljubavi, svuda ljubavi, za hleb i za šećer, sve mokro, sve kiša i blato, magle umiranja“ - to su bila viđenja života u kojima je sazrevao mladi Crnjanski. • Trideset miliona nedužnih mrtvih ljudi našlo je mesta u antiratnim stihovima ovog nesrećnog mladog ratnika koje je on iz rata doneo u svojoj vojničkoj torbi, prvo u Zagreb a zatim u Beograd, gde se najduže zadržao.

7. Život u posleratnom periodu • Po povratku u Srbiju 1921, ženi se Vidom Ružić, koja će mu ostati doživotna supruga, “ deleći s njim radosti njegove slave i gorčine njegovog stradanja “, kako će pred smrt u svome testamentu zapisati g-đa Crnjanski. Miloš i njegova supruga Vida Ružić

8. Počinje sa radom kao nastavnik u Pančevačkoj gimnaziji, a posle stečene diplome na Filozofskom fakultetu (1922) postaje profesor IV beogradske gimnazije. Bavi se angažovano i novinarstvom - u “Vremenu “, “ Politici “, “ Našim krilima “, “Jadranskoj straži “.  • Postaje i ataše za štampu u Berlinu (1928/9). Ali ne zapostavlja pisanje. Roman Seobe, koji je objavljivao u Srpskom književnom glasniku (1927), dve godine kasnije objavljuje i kao knjigu, za koju će dobiti i nagradu Srpske akademije nauka (1930). Ređaju se knjige: Ljubav u Toskani, Sabrana dela, u dva toma, Knjiga o Nemačkoj, Sveti Sava.

9. II svetski rat • Drugi svetski rat i dugi niz poratnih godina Crnjanski je proveo u emigraciji u Londonu, odakle se vratio svojoj zemlji 1965. godine. U traganju za obalama svoga života, on je s radošću ugledao Beograd koji je u njegovoj nostalgiji blistao „kao kroz suze ljudski smeh“. U stihovima posvećenim Beogradu on je potresno i nadahnuto izrazio svoja osećanja povratnika sa duge životne odiseje: “ U tebi nema besmisla i smrti...       Ti i plač pretvaraš kao dažd u šarene duge, a kad dođe čas, da mi se srce staro stiša,        tvoj će bagrem pasti ne me kao kiša “.                                  (Lament nad Beogradom) Lament nad Beogradom (1965)

10. Značajnija dela: • Poezija: Lirika Itake (1918), Odabrani stihovi (1954) i Lament nad Beogradom (1965) • Pripovetke:Priče o muškom (1924) • Romani: Dnevnik o Čarnojeviću (1921), Seobe (1929) i Druga knjiga Seoba (1962), Roman o Londonu (1972) • Drame:Maske (1918), Konak (1958) i Nikola Tesla

11. Stvara pod uticajem evropskog ekspresionizma, ali i osniva sopstveni književni pravac pod imenom “Sumatraizam “. • Za roman “Seobe”, 1930. godine dobija nagradu Srpske akademije nauka. • U njegovu čast dodeljuje se od 1981. “Nagrada Miloša Crnjanskog “ svakog 26. oktobra, na dan kada je i rođen. • Jedan od najvećih srpskih pisaca umire samo mesec dana posle svog osamdeset i četvrtog rođendana 30. oktobra 1977. godine ostavivši mnoštvo neobjavljenih dela iza sebe.