140 likes | 422 Views
Rola państwa w gospodarce. Wykład 8 WNE UW. Pojęcie państwa w ekonomii. Państwo jako podmiot gospodarczy; Państwo i rynek jako komplementarne i substytucyjne regulatory gospodarki; Państwo minimalne, państwo aktywne, państwo socjalne (państwo dobrobytu);
E N D
Rola państwa w gospodarce Wykład 8 WNE UW J. Wilkin, Ekonomia
Pojęcie państwa w ekonomii • Państwo jako podmiot gospodarczy; • Państwo i rynek jako komplementarne i substytucyjne regulatory gospodarki; • Państwo minimalne, państwo aktywne, państwo socjalne (państwo dobrobytu); • Wpływ keynesizmu na zwiększenie roli państwa w gospodarce; • Rola państwa w socjalizmie i kapitalizmie J. Wilkin, Ekonomia
Państwo wobec zjawiska niesprawności rynku J. Wilkin, Ekonomia
Państwo wobec zjawiska niesprawności rynku (2) J. Wilkin, Ekonomia
Dobra publiczne ·Konieczność wytwarzania dóbr publicznych jako efekt zawodności rynku ·Dobra prywatne (wykluczalność i konkurencyjność) a dobra publiczne (niewykluczalność i niekonkurencyjność) ·Dobra publiczne a zjawisko „gapowicza” (free rider) ·Zerowy koszt krańcowy i zerowa cena dóbr publicznych ·Czy sektor prywatny może być zaangażowany w wytwarzanie i dostarczanie dóbr publicznych? Czy dobra publiczne mogą być zastąpione dobrami prywatnymi? J. Wilkin, Ekonomia
Kraj 1870 1913 1920 1937 1960 1980 1990 1996 Francja Japonia Niemcy Szwecja USA 12,6 8,8 10,0 5,7 3,9 17,0 8,3 14,8 6,3 1,8 27,6 14,8 25,0 8,1 7,0 29,0 25,4 42,4 10,4 8,6 34,6 17,5 32,4 31,0 27,0 46,1 32,0 47,9 60,1 31,8 49,8 31,7 45,1 59,1 33,3 54,5 36,2 49,0 64,7 33,3 średnio 8,3 9,1 15,4 20,7 27,9 42,6 44,8 45,9 Wydatki państwa, jako odsetek PKB J. Wilkin, Ekonomia
Państwo socjalistyczne (ZSRR, PRL) Państwo rozwojowe (np. Tajwan, Korea Płd.) Państwo praw socjalnych (np. Szwecja) Państwo stabilizacji makro-ekonomicznej (Keynesizm) Państwo dóbr publicznych Państwo i rynek w różnych modelach gospodarki wysoka państwowa kontrola gospodarkiniska niskarola rynkuwysoka J. Wilkin, Ekonomia
Zgadzam się z opinią, że: Rok badań 1991 1997 -Rząd powinien kontrolować ceny -Rząd powinien zapewnić mieszkania tym, których na nie nie stać -Elektrownie powinny być własnością państwa -Transport kolejowy powinien być własnością państwa -Poczta powinna być własnością państwa -Huty powinny być własnością państwa -Rząd powinien zmniejszać różnice dochodów między bogatymi a biednymi 85,0 80,6 77,4 77,3 75,9 73,7 72,1 79,6 80,4 77,4 75,7 75,0 70,4 69,7 Opinie Polaków na temat roli państwa w gospodarce J. Wilkin, Ekonomia
Nawrót liberalizmu w gospodarce • Zjawiska wpływające na ograniczenie roli państwa w gospodarce: • Reaganomics • Thatcheryzm • Kryzys koncepcji „państwa dobrobytu” • Upadek systemu socjalizmu typu radzieckiego • Od „państwa rządzącego” do „państwa zarządzającego” (governing vs. governance) J. Wilkin, Ekonomia
Dyskusja o roli państwa w transformującej się, polskiej gospodarce • Jaki model gospodarki kapitalistycznej? • Rola państwa w kształtowaniu fundamentów nowego systemu (kreacjonizm vs spontaniczność) • Zakres i tempo prywatyzacji • Państwo opiekuńcze czy państwo produktywne? • Rola państwa w integrowaniu Polski z UE J. Wilkin, Ekonomia
Zasady „dobrego państwa” • Symbioza państwa i rynku • Komplementarność rynku i demokracji • Dominacja mechanizmu rynkowego w regulowaniu gospodarowania • „Surowy paternalizm” państwa • Ekonomizacja funkcjonowania sfery publicznej • Poszerzanie samorządności i decentralizacji • Zapewnienie stabilności, która nie demobilizuje • Przejrzystość i dezalienacja państwa J. Wilkin, Ekonomia
Rodzaje polityki państwa • Polityka kształtowania ładu gospodarczego i społecznego – Ordnungspolitik • Polityka makroekonomiczna: • Fiskalna • Monetarna • Kursu walutowego • Polityka sektorowa (mikroekonomiczna): • Rolna • Przemysłowa • Polityka regionalna, socjalna, spójności itp.. J. Wilkin, Ekonomia
Pytania problemowe • Jakie funkcje spełnia państwo we współczesnej gospodarce • Przyczyny wzrostu roli państwa w gospodarce w perspektywie historycznej • Na czym polega komplementarność i konkurencyjność roli państwa w gospodarce? • Co to są „niesprawności rynku” i jaka jest reakcja państwa na te niesprawności? J. Wilkin, Ekonomia
Pytania problemowe, c.d. • Co wpłynęło na ograniczenie roli państwa w gospodarce w latach 80. I 90. XX wieku? • Dobra publiczne – ich cechy i rola w gospodarce • Na czym polegają główne zasady tzw. „dobrego państwa”? • Główne obszary sporu w ekonomii na temat roli państwa J. Wilkin, Ekonomia