Taktyka przelotowa

1. Taktyka przelotowa „Fly fast… fly high… don’t turn…”

2. O czym będę mówić… • Optymalizacja prędkości przeskoku • Metody określania prędkości przeskoku (Vs) • Analityczne postacie biegunowej • Krążek MC jego budowa i historia • Wykorzystanie szlaków • Lot „delfinem”

3. Przelot szybowcowy • Zasadnicza konkurencja sportu szybowcowego • Daje możliwość pełnego sprawdzenia i wykorzystania swoich umiejętności • Satysfakcja ;-)

4. Odległość uzyskana na przelocie jest zależna od prędkości przelotowej Vp i czasu trwania przelotu. Dla określonej wartości Ww i Wd istnieje jedna najkorzystniejsza prędkości Vs przy której uzyskujemy największą Vp Schemat szybowcowego przelotu termicznego

5. Właściwy dobór prędkości Vs • Właściwą Vs i odpowiadającą jej Vp najprościej ustalić posługując się biegunową prędkości. • Równanie wyjściowe do met. graficznej

6. Wynik doboru prędkości Vs na przeskoku • Właściwy i niewłaściwy dobór prędkości przeskoku

7. Zależność Vp od Vs dla różnych średnich wznoszeń

8. Co to jest krążek „KM” McCready’ego ? • jest jednym z podstawowych przyrządów niezbędnych do podejmowania prawidłowych decyzji taktycznych • z jego pomocą pilot może określić optymalną prędkość lotu w napotkanych warunkach meteorologicznych

9. Skąd się wziął krążek „KM” ? • Teorie działania krążka przedstawił Paul McCready na łamach magazynu „Soaring Magazine” w 1954 roku w cyklu publikacji pod nazwą „Optimum airspeed selector” (Proszę o weryfikacje tych informacji, czy tak było rzeczywiście ?)

10. A jak wygląda „KM” ? • „KM” jest prostym przyrządem osadzonym obrotowo na obrzeżu wariometru energii całkowitej ze skalą proporcjonalną liniowo (bardzo ważna jest więc prawidłowa kompensacja wariometru). Oznaczone są na nim charakterystyczne punkty, opisane odpowiednimi liczbami. Wynikają one z biegunowej szybowca przy danym obciążeniu powierzchni nośnej.

11. Krążek McCready’ego cd1. • liczba wskazywana przez wskazówkę wariometru oznacza optymalną prędkość lotu szybowca • Im mniejsze opadanie szybowca, tym wolniej należy lecieć. Nie powinniśmy jednak zwalniać poniżej prędkości ekonomicznej. Właśnie dlatego na trójkącie zaznaczona jest prędkość ekonomiczna, a więc prędkość, przy której szybowiec opada najwolniej.

12. Krążek McCready’ego cd2. • W przypadku, gdy wskazówka wariometru wzniesie się ponad trójkąt, oznacza to, że należy w tym miejscu lecieć wolniej niż prędkość ekonomiczna. Utrzymywanie nadal lotu po prostej jest zwykle niemożliwe, ze względu na zbliżanie się do fazy przeciągnięcia szybowca i związaną z tym dużą stratą wysokości. • Ideą K.M. jest wskazanie takiego działania, które pozwoli maksymalnie skrócić czas przebywania w duszeniach • Odczyt K.M’a jest banalnie prosty najtrudniej jest go właściwie ustawić.

13. Podstawowe zasady ustawienia krążka: • największej doskonałości względem powietrza • największej doskonałości względem ziemi • największej prędkości przelotowej • dolotu do komina termicznego na bezpiecznej wysokości

14. Największa doskonałość wzgl. powietrza • Polega ona na takim pokręceniu krążka, aby oznaczony na nim trójkąt wskazywał na skali wariometru wartość zero. • Lecąc w powietrzu idealnie spokojnym ustalą się charakterystyczne parametry lotu. Wariometr wskazywał będzie wartość zgodną z opadaniem własnym szybowca na prędkości optymalnej

15. Ustawienie dla największej doskonałości względem ziemi • W tym przypadku w rozważaniach należy uwzględnić wpływ wiatru • Należy jednak zmienić nastawę krążka tak, aby prędkość optymalna wskazywana przez wskazówkę wariometru uwzględniała również poprawkę na wiatr • Wykorzystując wykresy biegunowych prędkości podstawowych szybowców można obliczyć orientacyjnie taką poprawkę

16. Tabela „opłacalności” krążenia ze wzgl. na składową czołową

17. Ustawienie dla największej prędkości przelotowej • Polega na ustawieniu krążka na przewidywaną wartość średniego wznoszenia w następnym kominie termicznym. • Średnie wznoszenie w następnym kominie oblicza się w ten sposób, że wysokość uzyskaną w kominie podczas krążenia dzieli się przez całkowity czas krążenia

18. Ustawienie dla dolotu do komina na bezpiecznej wysokości • Korzystamy z niej wtedy, gdy odległości między kominami są bardzo duże • Decyzję o nastawieniu krążka podejmujemy wtedy na podstawie odległości do następnego komina • Nastawa ta nie może być większa od przewidywanego średniego wznoszenia w kominie do którego lecimy • Ocenę odległość do następnej chmury ułatwiają cienie padające na ziemie (np. porównanie ich położenia z mapa)

19. Praktyka – Praca z krążkiem podczas lotu • Przed startem ustawiamy krążek zgodnie z zasadą największej doskonałości względem powietrza • Przed odejściem na trasę ustawiamy krążek na małe wartości, zwykle 0,2 do 0,5 m/s • W chwili kiedy decydujemy się na odlot na trasę, wychodząc z komina termicznego z największej wysokości, lecimy do punktu odlotowego ustawiając krążek zgodnie z zasadą największej doskonałości względem ziemi • W trakcie przelotu ustawiamy krążek zgodnie z zasadą największej prędkości przelotowej lub zgodnie z zasadą bezpiecznego dolotu do komina termicznego, w zależności od odległości kominów od siebie i od efektywnego pułapu wznoszeń

20. „KM” jest wspaniały ?! • model Mac Cready'ego (czyli przelot pomiędzy pojedynczymi, znacznie oddalonymi od siebie kominami termicznymi), nie bierze pod uwagę możliwości wykorzystania szlaków noszeń podczas lotu "delfinem". • McCready ogranicza się tylko do stosowania teorii do terenu równinnego. • wg. Ingo Rener’a nie warto latać zgodnie z krążkiem, należy natomiast w uproszczeniu, utrzymywać na przeskoku prędkość stałą, tym większą, im mocniejsze warunki i cięższy szybowiec (artykuł Rudolfa Brozel’a)

21. Lot delfinem / szlaki Cu • Lot „delfinem” - czyli taki który odbywa się bez krążenia jest korzystny w przypadku szlaków Cu. • Lot pod szlakiem może być korzystny nawet przy odchyłce toru lotu ~30 stopni od trasy • Wybieranie (zysk w postaci szybkiej zmiany prędkości, straty w postaci kompensowania nagłego przyśpieszenia)

22. A wszystko to po to by latać szybciej ;)

23. Koniec • Dziękuje za uwagę • Litości bez pytań ;-)