1.31k likes | 3.09k Views
İŞLETMELERDE STRATEJİK YÖNETİM. GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR. Prof. Dr. Ömer Dinçer. Prof. Dr. Hayri Ülgen & Dr. Kadri Mirze. NİÇİN STRATEJİK YÖNETİM ?. İŞLETMELER OLARAK HANGİ KOŞULLARDA STRATEJİ GELİŞTİRMEYE İHTİYAÇ DUYMAYIZ?. NE ZAMAN STRATEJİ GELİŞTİRMEYE İHTİYAÇ DUYULMAZ ?.
E N D
İŞLETMELERDE STRATEJİK YÖNETİM GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR Doç. Dr. Mehmet Deniz
Prof. Dr. Ömer Dinçer Doç. Dr. Mehmet Deniz
Prof. Dr. Hayri Ülgen & Dr. Kadri Mirze Doç. Dr. Mehmet Deniz
NİÇİN STRATEJİK YÖNETİM ? • İŞLETMELER OLARAK HANGİ KOŞULLARDA STRATEJİ GELİŞTİRMEYE İHTİYAÇ DUYMAYIZ? Doç. Dr. Mehmet Deniz
NE ZAMAN STRATEJİ GELİŞTİRMEYE İHTİYAÇ DUYULMAZ ? • Hiçbir surette herhangi bir rakibimiz yok ise; Doç. Dr. Mehmet Deniz
NE ZAMAN STRATEJİ GELİŞTİRMEYE İHTİYAÇ DUYULMAZ ? • Etrafınıza saçacağınız çok büyük miktarda paranız varsa! Doç. Dr. Mehmet Deniz
NE ZAMAN STRATEJİ GELİŞTİRMEYE İHTİYAÇ DUYULUR ? • Yukarda bahsedilen koşullar işletme için söz konusu değilse Strateji geliştirmelerine gereksinimleri vardır. Doç. Dr. Mehmet Deniz
NİÇİN STRATEJİ GELİŞTİRMELİYİZ? • Aşağıdaki durumlara cevap verebilmek için her zaman strateji geliştirmeye ihtiyacımız vardır: • Pazar koşullarının değişmesi • Yeni rakiplerin pazara girmesi • Yeni teknolojiler • Müşterilerin tercih ve beğenilerindeki değişmeler • Politik ve yasal düzenlemelerdeki değişimler • Yeni fırsat pencerelerinin ortaya çıkması • Kriz durumları Doç. Dr. Mehmet Deniz
NİÇİN STRATEJİK YÖNETİM? • BAZI FİRMALAR NİÇİN BAŞARILI OLURKEN DİĞERLERİ BAŞARISIZ OLUYORLAR? • STRATEJİK YÖNETİMİN CEVAPLAMAYA ÇALIŞTIĞI EN TEMEL SORU BUDUR. Doç. Dr. Mehmet Deniz
Rekabet Avantajı Hissedar Değeri Firma STRATEJİK YÖNETİM Stratejik Yönetim Kar • Stratejik Yönetim:Belirli bir pazarda rekabet avantajı yaratmak ve sürdürebilmek için bir organizasyonun gerçekleştirdiği analizler, kararlar ve aksiyonlar. • Rekabet Avantajı: Bir firmanın, girdileri ürün ve hizmetlere dönüştürürken rakiplerine göre daha karlı olabilmeyi ve bunu sürekli kılmayı başarabilme becerisidir. Doç. Dr. Mehmet Deniz
REKABETAVANTAJI OLUŞTURMA Rekabet Başarısı Örnekleri Oyunun kurallarını değiştirme Maliyet Farklılaştırma • Mercedes Benz • Wal-Mart • IKEA • Amazon.com (Internet model) Doç. Dr. Mehmet Deniz
Stratejik yönetim (tanım) • Stratejik Yönetim: • Bir organizasyonun rekabet avantajı yaratması ve bunu sürdürebilmesi amacıyla analizler, kararlar ve aksiyonların gerçekleştirildiği bir model. Doç. Dr. Mehmet Deniz 1-16
STRATEJİK YÖNETİMİN ORGANİZASYONLARA 4 KATKISI • Organizasyonu bütünüyle örgütsel amaç ve hedeflere yöneltir. • Karar verme sürecinde bütün örgütsel paydaşların talepleri dikkate alınır. • Hem uzun vadeli(vizyona ulaşma) hem de kısa vadeli(mevcut operasyonlarda başarılı olma) perspektifini birleştirmek suretiyle örgütsel sürekliliği mümkün kalır • Etkinlik ve verimlilik arasında dengeyi gözetir. Doç. Dr. Mehmet Deniz
Stratejik Yönetimin Fonksiyonel Yönetimden Farkları: • Stratejik yönetim çeşitli fonksiyonları entegre eder. • Stratejik yönetim, organizasyonun bütününe yönelik, geniş kapsamlı AMAÇLARI gerçekleştirmeye yöneliktir. • Stratejik yönetim, bir dizi çıkar grubunu dikkate alır. Doç. Dr. Mehmet Deniz
Stratejik Yönetimin Fonksiyonel Yönetimden Farkları (devam)… • Stratejik yönetim, güçlü bir zaman ufkunu zorunlu kılar. • Stratejik yönetim, hem etkinlik hem de verimlilikle ilgilidir Doç. Dr. Mehmet Deniz
Stratejik Yönetimin Araçları: • Rekabet Analizi (5 Güç Analizi) • SWOT/FÜTZ Analizi ve • Portföy Analizi. Doç. Dr. Mehmet Deniz
Stratejik Yönetim Ders Planı Doç. Dr. Mehmet Deniz
STRATEJİK YÖNETİMLE İLGİLİKAVRAMLAR • Vizyon, • Misyon, • Şirket/Yönetim Felsefesi (Örgüt İdeolojisi), • Strateji, • Politika, • Taktik, • Stratejik Düşünme, • Stratejik Kararlar, • Stratejik Plan, • Stratejik Yönetim. Doç. Dr. Mehmet Deniz
VİZYON • Vizyon, sözlükte “ileri görüş”, “geniş görüş”, “Basiret”, “İdeal” gibi anlamlarına gelmektedir. Doç. Dr. Mehmet Deniz
VİZYON Tüm çalışanların paylaştığı örgütün geleceğine ait bir resim Doç. Dr. Mehmet Deniz
VİZYON • Aksiyon olmadan Vizyon sadece bir hayal; Vizyon olmadan aksiyon ise bir aktivitedir. Vizyon ve Aksiyon dünyayı birlikte değiştirebilir. Joel Barker Doç. Dr. Mehmet Deniz
VİZYON… • Vizyon oluşturma süreci; bilinenden bilinmeyene doğru bir seyahattir ve bu süreç gerçekler, ümit ettiklerimiz, hayallerimiz, tehlike ve fırsatlardan kurgulanan bir gelecek yaratmada bize yardımcı olur Doç. Dr. Mehmet Deniz
VİZYON • Apple Bilgisayarları kurucu ortaklarından Steven Jobs firmayı kurarken bütün yöneticilerin PC kullanmalarını sağlamayı düşlemişti. Doç. Dr. Mehmet Deniz
DİSNEY WORLD (VİZYON) • Milyonları mutlu etmek için hayal gücümüzü kullanmak Doç. Dr. Mehmet Deniz
Boeing Vizyon 1950’ler • Ticari havacılıkta egemen oyuncu olmak ve Dünyayı Jet çağına ulaştırmak Doç. Dr. Mehmet Deniz
VİZYON’UN HEDEFLERDEN FARKI Hedef; Misyon ve Vizyon gibi genel değil spesifiktir, ölçülebilir, ulaşılabilir, amaca uygundur ve zamanla sınırlıdır. Doç. Dr. Mehmet Deniz
MİSYON • Kelime anlamı itibariyle “Misyon, bir kişi veya topluluğun üstlendiği özel görev” anlamına gelmektedir. Doç. Dr. Mehmet Deniz
MİSYON • “Örgüt üyelerine bir yön göstermesi amacıyla belirlenmiş ve örgütü benzer örgütlerden ayırt etmeye yarayacak uzun dönemli bir görev ve ortak bir değer” VEYA “ Kuruluşun amacı veya var olma nedeni” Doç. Dr. Mehmet Deniz
MİSYONUN FONKSİYONLARI Bir misyonun iki önemli fonksiyonu vardır: 1.İşletmenin tüm çalışanlarına ortak bir istikamet verir. 2.İşletmenin benzer işletmelerden farklılığını ortaya koyar. Doç. Dr. Mehmet Deniz
ÖRGÜT MİSYONUNUN ÖZELLİKLERİ Misyon uzun dönemli bir amaçtır. Misyon, hiçbir zaman ortadan kalkmaz ve ulaşılamaz. Paylaşılan ortak değer ve inançlardır. Firmada çalışan herkesle ilgilidir. Örgüt misyonu nicelikle değil nitelikle ilgili bir değerdir. Misyon örgüte özgüdür ve özeldir. Misyon ifadesi, işletmenin sahip olduğu temel beceri/yetkinliği temel almalıdır Doç. Dr. Mehmet Deniz
NBA’nın Misyonu; • Dünya’da en çok saygı duyulan, başarılı spor ligi ve spor pazarlama organizasyonu olmaktır. National Basketball Association Doç. Dr. Mehmet Deniz
Disney World Ziyaretçileri mutlu etmek Doç. Dr. Mehmet Deniz
McDonalds Temel yetkinliği, düşük maliyetli yiyecekler elde etmek ve büyük müşteri gruplarına hızlı hizmet vermek Doç. Dr. Mehmet Deniz
Google Dünya üzerindeki mevcut bilgileri organize etmek ve evrensel olarak ulaşılabilir ve yararlı olmasını sağlamak Doç. Dr. Mehmet Deniz
VİZYON VE MİSYON KARŞILAŞTIRMASI VİZYON MİSYON Bir firmanın var olma nedenidir İşletmenin mevcut durumuyla ilgilidir. Vizyonu ve genel amaçları SOMUT hale getirir ve ne yapacaklarını öğretir. • Firmanın gelecekte olmayı arzu ettiği durumu gösterir, hayal edilen bir geleceği hedefler. • İşletmenin geleceğiyle ilgili bir kavram. Doç. Dr. Mehmet Deniz
ŞİRKET/YÖNETİM FELSEFESİ • Kişi, grup ve örgütün düşünce ve davranışlarına rehberlik eden idealler, inançlar ve ilkeler bütünü VEYA • Bir Organizasyonun temel inançları, değerleri, özlemleri ve etik önceliklerini içerir. • Genelde şirketin misyon bildirgesinde yer alırlar Doç. Dr. Mehmet Deniz
Misyon, Strateji, Taktik Kavramları İçin Örnek Ahmet bir lise öğrencisidir. İşinde kariyer yapmayı iyi bir işe sahip olmayı ve rahat bir yaşam için yeterli kazancı sağlamayı istemektedir. Misyon: İyi bir yaşam Hedef: Başarılı kariyer, İyi gelir Strateji: Üniversite eğitimi Taktik: Bir üniversite ve uzmanlık alanı seçimi Operasyonlar: Kayıt, Kitap satın almak, Kurs almak, Çalışmak, Mezun olmak, İş bulmak Doç. Dr. Mehmet Deniz
STRATEJİ Strateji kavramını pek çok şekilde kullanırız: İşletmeler için strateji, bir futbol maçı stratejisi, askeri strateji vb. Strateji, işletmenin geleceğiyle ilgili bir kavramdır. Literatürde, stratejinin kelime kökeni bakımından iki kaynağa dayandığı savunulmaktadır. Bunlardan biri; Latince yol, çizgi ya da yatak anlamına gelen “stratum” kavramı, ikincisiyse, eski Yunanlı general “Strategos” un adıyla ilgilidir. Kavram Generalin sanatını ve bilgisini belirtmek için kullanılmıştır. Doç. Dr. Mehmet Deniz
Türkçede Strateji; sürme, gönderme, götürme ve gütme gibi anlamlara gelmektedir. Kavram, işletme ve yönetim alanında 20.yüzyılın ikinci yarısında kullanılmaya başlanmıştır. Kavram üzerinde yönetim literatüründe henüz bir fikir birliği bulunmamaktadır. Doç. Dr. Mehmet Deniz
Strateji bilimsel bir disiplin olarak gelişmesini askeri alanda taşıdığı öneme borçludur. Savunma ve hücum yönünden askeri amaçları etkin ve verimli bir biçimde gerçekleştirebilme tarih boyunca orduların stratejik gücünün bir göstergesi olmuştur. Doç. Dr. Mehmet Deniz
Strateji kavramı 5 farklı şekilde algılanmakta: 1.Plan olarak strateji, 2.Bir taktikler bütünü olarak strateji, 3.Bir model olarak strateji, 4.Konum olarak strateji ve, 5.Bir bakış açısı olarak strateji. Doç. Dr. Mehmet Deniz
STRATEJİ TANIMLARI “İşletmeye istikamet vermek ve rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla, işletme ve çevresini sürekli analiz ederek uyum sağlayacak amaçların belirlenmesi, faaliyetlerin planlanması ve gerekli kaynak ve araçların yeniden düzenlenmesi süreci” Doç. Dr. Mehmet Deniz
STRATEJİ (Tanım) • “Firmanın temel yetkinliklerinin kullanılarak rekabet avantajı elde edebilmeleri ve rakiplerine üstünlük sağlayabilmeleri için, firma yöneticilerinin aldıkları spesifik karar ve davranış MODELLLERİ” Doç. Dr. Mehmet Deniz
ÖZETLE: STRATEJİ • Strateji, basit bir ifadeyle “PLAN” dır. Strateji, bireylerin ve organizasyonların Misyonlarını NASIL başaracaklarını tanımladıkları gerçekleştirilebilir uygulama/aksiyon planlarıdır. • Strateji, “NASIL” sorusuna cevap verir. • İşletmeyi nasıl büyüteceğiz? • Müşteriyi nasıl memnun edeceğiz? • Rakiplerimizi nasıl yeneceğiz? Doç. Dr. Mehmet Deniz
STRATEJİ ÖRNEKLERİ • Düşük maliyet • Çin’de fason imal ettirme • Ölçek temelli (Scale-based) stratejiler • Sermaye yoğun otomatize bir sistem kullanarak hacmi arttırıp birim maliyetleri azaltma • Uzmanlaşma • Az sayıda ürün veya hizmet çeşidine odaklanarak yüksek kalite elde etmek • Esnek Operasyonlar • Hızlı cevap vermeye veya müşteriye özel üretmek • Yüksek kalite • Rakiplere göre daha kaliteli üretim • Servis • Müşteri hizmetlerine ve satış sonrası hizmetlere odaklanmak Doç. Dr. Mehmet Deniz
Without a strategy the organization is like a ship without a rudder J.Ross & M. Kami Doç. Dr. Mehmet Deniz