1. Standartlarin Amaci

1. TMS 27 - Konsolide ve Bireysel Mali Tablolar TMS 28 – Istiraklerdeki YatirimlarTMS 31 - Is Ortakliklarindaki Paylar

2. 1. Standartlarin Amaci Ana ortaklik tarafindan düzenlenecek konsolide mali tablolarin hazirlanmasi ve istiraklerde, bagli veya is ortakliklarindaki pay sahipliginin muhasebelestirilmesidir.

3. Ana ortaklik ile bagli ortakliklarin ve is ortakliklarinin mali tablolarinda asagidaki unsurlarini tek bir ortaklikmis gibi göstererek toplulugun mali durumu hakkinda gerçek ve dogru bilgi vermektir: varliklar borçlar özkaynaklar gelir ve giderler 1. Konsolide Mali Tablolarin Amaci

4. 2. Kapsam Hangi Sirketler: Ana Ortaklik Bagli Ortaklik Is Ortakligi Istirak

5. 2. Kapsam Disi Isletmeler - Sartlar: Geçici Kontrol Bagli ve is ortakliklarinin yakin bir gelecekte elden çikarilmak amaciyla geçici olarak elde tutulmasi,

6. Yukarida belirtilen sartlar disinda, gerek ilgili isletmenin küçük olmasi gerekse faaliyet hacminin düsük olmasi gibi nedenlerle, konsolide mali tablolari önemli ölçüde etkilemeyen isletmeler de konsolidasyon kapsami disinda tutulabilir. 2. Kapsam Disi Isletmeler,Sartlar:Küçük Isletmeler

7. Bu sekilde konsolidasyon kapsami disinda tutulan paylar, elde etme maliyetiyle veya piyasa degeriyle degerlemeye tabi tutulur. 2. Kapsam Disi Isletmelerin Degerlemesi

8. 3. KAVRAMLAR

9. 3.1 Ana Ortaklik Sermaye ve yönetim iliskileri çerçevesinde bagli ortakligi ve/veya is ortakligi bulunan isletmelerdir.

10. 3.2 Bagli Ortaklik Ana ortakligin, sermaye ve yönetim iliskileri çerçevesinde %50’den fazla oranda hisseye, oy hakkina veya yönetim çogunlugunu seçme hakkina veya yönetim çogunluguna sahip oldugu isletmelerdir.

11. 3.2 Bagli Ortaklik Ana ortakligin, sermaye ve yönetim iliskileri; dogrudan veya ortaklari, diger bagli ortakliklari veya istirakleri vasitasiyla (dolayli) olabilir.

12. 3.2 Dogrudan ve Dolayli Ortaklik

13. 3.3 Is Ortakligi Yönetimi veya sermayesi, konsolidasyona dahil ortakliklar ile birlikte baska bir hissedar ve/veya hissedarlar grubunca esit olarak paylasilan isletmelerdir.

14. 3.4 Istirak Ana ortakligin, yönetimine ve isletme politikalarinin belirlenmesine katilma anlaminda devamli bir baginin ve/veya dogrudan veya dolayli sermaye ve yönetim iliskisinin bulundugu ya da sermayesinde %20 veya daha fazla, %50’den az oranda paya veya bu oranda yönetime katilma hakkina sahip bulundugu isletmelerdir.

15. 3.4 Bagli Menkul, Istirak ve Bagli Ortaklik Dogrudan veya Dolayli Istirak Orani Yöntem Bagli Menkul 0-20 % Maliyet Istirak 20-50 % Özkaynak Bagli Ortaklik 50 % ve üstü Konsolidasyon Not: Yönetimin kimin kontrolünde oldugu çok önemli bir faktördür

16. 3.5 Ana Ortaklik Disi Paylar Konsolide mali tablolarda Ana ortakligin dogrudan ve/veya dolayli kontrolü disinda kalan paylara isabet eden kisimdir.

17. Ana Kavramlarin Örnekle Açiklanmasi

18. 4. UYGULAMA ESASLARI

19. 4.1 Konsolidasyon Yöntemlerinin Tesbiti Bagli ortakliklar, konsolidasyon yöntemine göre Is ortakliklari, oransal konsolidasyon yöntemine göre konsolide edilir.

20. 4.1 Konsolidasyon Yöntemi Konsolidasyon kapsamindaki ana ortaklik ve bagli ortakliklara ait bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin bir bütün olarak birlestirilmesi ve konsolidasyon ilke ve esaslari çerçevesinde gerekli düzeltmelerin yapilarak konsolide mali tablolarin hazirlanmasi yöntemidir.

21. 4.1 Oransal Konsolidasyon Yöntemi Konsolidasyon kapsamindaki is ortakliklarina ait bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin ana ortaklik ve bagli ortakliklarin sahip oldugu payin yüzdesi ile konsolidasyona alinmasi ve buna uygun konsolidasyon düzeltmelerinin yapilarak konsolide mali tablolarin hazirlanmasi yöntemidir.

22. Konsolidasyona tabi ortakliklarin mali tablolari farkli muhasebe politikalari benimsenerek düzenlenmis ise, muhasebe politikalarinin neden oldugu farkliliklar, ortak muhasebe politikalari uygulanmasini saglayacak sekilde konsolide mali tablolarin hazirlanmasi sirasinda giderilir. 4.2 Ortak Muhasebe Politikalarinin Uygulanmasi

23. Konsolide mali tablolarin hazirlanmasinda konsolide edilen tüm isletmelerin ayni mali yila iliskin finansal tablolari kullanmasi esastir. Istisnalar: 4.3 Ortak Mali Yil Kapanis Tarihi

24. Ana ortaklik ile bagli ortaklik hesap dönemlerinin kapanis tarihleri arasinda 3 aydan fazla süre olmasi halinde, ana ortakligin hesap dönemi esas alinarak hazirlanacak ara mali tablolar kullanilir. 4.3 Ortak Mali Yil Kapanis Tarihi

25. Hesap dönemlerinin kapanis tarihleri arasinda 3 aydan az süre bulunmasi halinde, mali tablolar konsolide mali tablo tarihi ile uyumlastirilir. 4.3 Ortak Mali Yil Kapanis Tarihi

26. Ana ortakligin hesap döneminin konsolidasyon kapsamindaki diger ortakliklarin hesap dönemlerine göre 3 aydan fazla süre olmasi halinde, ana ortakligin hesap dönemi esas alinir, ancak 4.3 Ortak Mali Yil Kapanis Tarihi

27. konsolidasyon kapsamindaki ortaklar arasindaki yogunlasmanin olmasi durumunda, ana ortakligin hesap dönemi yerine, en fazla yogunlasma bulunan hesap dönemi esas alinir. 4.3 Ortak Mali Yil Kapanis Tarihi

28. Yabanci isletmeler, konsolidasyon kapsaminda ana ortakligin mali tablolarinda yabanci isletmenin sube benzeri veya bagimsiz nitelikte olmalarina göre farkli isleme tabi tutulur. 4.4 Yabanci Istiraklere Ait Uygulama

29. Yabanci Ülkelerde Faaliyet Gösteren Ortakliklar Sube ve benzeri isletmeler Parasal kalemler bilanço tarihindeki piyasa kurlari kullanilarak, parasal olmayan kalemler ise islem tarihindeki veya gerçege uygun degerlerin belirlendigi tarihteki geçerli piyasa kurlari üzerinden YTL’ye çevrilir. Çevrim isleminden kaynaklanan kur farklari gelir tablosu ile iliskilendirilir.

30. Yabanci Ülkelerde Faaliyet Gösteren Ortakliklar Bagimsiz yabanci isletmeler Parasal ve parasal olmayan kalemler bilanço gününde geçerli olan piyasa kurlari üzerinden YTL’ye çevrilir. Gelir ve Gider kalemleri, islem gününde geçerli olan kurlar üzerinden YTL’ye çevrilir. Çevirim isleminden kaynaklanan kur farklari, özsermaye hesap grubu altinda ‘Çevirim Farklari’ hesabinda izlenir.

31. 5. KONSOLIDE BILANÇOYA ILISKIN ILKE VE KURALLAR

32. 5. Bagli Ortaklik Eliminasyonu Ortakligin bagli ortaklik haline geldigi tarih itibariyle, + ana ortakliktaki bagli ortakligin degeri - bu paylarin bagli ortakligin özsermayesinde temsil ettigi degerden mahsup edilir. = Serefiye

33. 5. Bagli Ortaklik Eliminasyonu, Pozitif Serefiye lehe olusan fark, pozitif serefiye olarak konsolide bilançonun aktifinde ayri bir kalemde gösterilir.

34. 5. Serefiyenin Hesaplanmasi - Örnek

35. 5. Serefiyenin Hesaplanmasi - Örnek

36. 5. Serefiyenin Hesaplanmasi - Örnek

37. 5. Bagli Ortaklik Eliminasyonu, Negatif Serefiye Kayitli deger aleyhine olusan fark negatif serefiye olarak gelir yazilir.

38. 5. Bilanço Kalemlerinin Toplanmasi Ana ortaklik ile bagli ortakliklarin bilanço kalemleri toplanir.

39. 5. Alacak ve Borç Eliminasyonu Yapilan toplama isleminde, ortakliklarin birbirlerinden olan alacak ve borçlari karsilikli indirilir.

40. 5. Grup Sirketlerinden Alinan Varliklar Üzerindeki Gerçeklesmemis Karin Iptali Konsolidasyon yöntemine tabi ortakliklarin birbirlerinden satin almis olduklari dönen ve duran varliklar, ilke olarak, bu varliklarin konsolidasyon yöntemine tabi ortakliklara olan elde etme maliyetleri üzerinden gösterilmesini saglayacak düzeltmeler yapilmak suretiyle bulunan tutarlari üzerinden konsolide bilançoda yer alir.

41. Stoklarin satis islemi sonunda stoklarda kalan tutarin ve/veya kâr-zararin tespitinin imkansiz oldugu durumlarda bu hesaplama belli varsayimlar altinda yapilir ve kullanilan varsayimlar dipnotlarda açiklanir. 5. Grup Sirketlerinden Alinan Stoklarin Üzerindeki Gerçeklesmemis Karin Iptali

42. Satis kâr-zarari, Satis öncesi sartlarin devamini saglamak amaciyle; amortisman farklari ile yeniden degerleme yapilmasi halinde yeniden degerleme deger artis fonu farklari da ilgili hesaplarla karsilikli mahsup edilir. 5. Grup Sirketlerinden Alinan Maddi Duran Varliklar Üzerindeki Gerçeklesmemis Karin Iptali

43. Konsolide bilançonun ödenmis/çikarilmis sermayesi ilke olarak ana ortakligin ödenmis/çikarilmis sermayesidir. Istisna: Bagli ortakliklarin ana ortaklikta pay sahibi olmalari durumunda, konsolide sermaye, ana ortakligin ödenmis/çikarilmis sermayesinden daha az olabilir. 5. Konsolide Sermaye

44. Konsolidasyon kapsamindaki bagli ortakliklarin ödenmis /çikarilmis sermaye dahil bütün öz sermaye hesap grubu kalemlerinden, ana ortaklik ve bagli ortakliklar disi paylara isabet eden tutarlar indirilir. 5. Ana Ortaklik Disi Paylar

45. 5. Ana Ortaklik Disi Paylar Indirilen tutarlar konsolide bilançonun özsermaye hesap grubundan sonra, "Ana Ortaklik Disi Özsermaye" hesap grubu adiyla gösterilir.

46. 5. Ortakliklarin Zararinin Ana Ortaklik Disi Paylardan Fazla Olmasi Bu durumda, fazla olan kisim ana ortakligin payindan mahsup edilir.

47. 5. Ortakliklarin Zararinin Ana Ortaklik Disi Paydan Fazla Olmasi Konsolidasyona tabi ortakligin daha sonra kara geçmesi durumda, daha önce mahsup edilen tutarlara ulasincaya kadar tüm karlar ana ortakligin payina ilave edilir.

48. 5. Ana Ortaklik Disi Paylarin Negatif Olmasi – Örnek:

49. 5. Ana Ortaklik Disi Paylarin Negatif Olmasi – Örnek:

50. 5. Ana Ortaklik Disi Paylarin Negatif Olmasi – Örnek:

52. Veriler

53. Ana Kavramlarin Belirlenmesi

54. Konsolide Edilecek Sirketlerin Bilançolari

55. Konsolidasyon Yönteminin Belirlenmesi

56. Bilançolarin Birlestirilmesi

57. Birlestirilen Mali Tablolarda Eliminasyonlar

58. Sermaye-Bagli Ortaklik Eliminasyonu

59. Sermaye-Bagli Ortaklik Eliminasyonu

60. Ana Ortaklik Disi Paylarin Belirlenmesi

61. Ana Ortaklik Disi Paylarin Hesaplanisi

62. Ana Ortaklik Disi Paylarin Muhasebelestirilmesi

63. Ana Ortaklik Disi Paylarin Yerlestirilmesi

64. Konsolidasyonda Diger Eliminasyonlar

65. Alacak – Borç Eliminasyonu

66. Konsolide Edilmis Mali Tablolar

67. 6. KONSOLIDE GELIR TABLOSUNUN DÜZENLENMESINE ILISKIN ILKE VE KURALLAR

68. 6. Ortaklik Sirketlerinin Gelir Tablosu Kalemlerinin Toplanmasi Ana ortaklik ile bagli ortakliklarin gelir tablosu kalemleri ayri ayri toplanir.

69. 6. Ortaklik Sirketlerinin Gelir Tablosu Kalemlerinin Toplanmasi Hesap dönemi içinde elde edilen bagli ortakliklar için gelir tablosu kalemlerinin toplanmasinda bagli ortakligin elde edildigi tarihten sonra gerçeklesenler dikkate alinir.

70. Yapilan toplama isleminde ortakliklarin birbirinden yapmis olduklari mal ve hizmet satislari, toplam satis tutarindan ve satilan malin maliyetinden indirilir. 6. Ortaklik Sirketlerinden Yapilan Satislarin Eliminasyonu

71. 6. Ortaklik Sirketlerinden Yapilan Satislarin Eliminasyonu – Örnek: Ana Sirket – A – tüm ürettigi mallari, tümüne sahip oldugu Bagli Ortakligi – B’ye maliyetin %25 fazlasina satmaktadir. Ilk yil islemlerin sonucu A Sirketine 200 TL’ye mal olan stoklar, B’ye 250 TL’ye satilmistir. Ayni yil B Sirketi A’dan aldigi tüm stogu üçüncü sahislara 270 TL’ye satmistir.

72. 6. Ortaklik Sirketlerinden Yapilan Satislarin Eliminasyonu

73. 6. Ortaklik Sirketlerinden Alinan Stoklar Üzerindeki Karin Eliminasyonu Ortakliklar arasindaki mal alim-satimindan dogan kâr, konsolide mali tablolarda stoklardan düsülerek satilan malin maliyetine eklenir; zarar ise stoklara eklenerek satilan malin maliyetinden düsülür.

74. 6. Ortaklik Sirketlerinden Alinan Stoklar Üzerindeki Karin Eliminasyonu Örnek: Ayni yil B Sirketi’nin A’dan aldigi tüm stogun ½’sini üçüncü sahislara 135 TL’ye sattigini varsayalim.

75. 6. Ortaklik Sirketlerinden Alinan Stoklar Üzerindeki Karin Eliminasyonu

76. Konsolidasyon yöntemine tabi ortakliklarin birbirleriyle olan islemleri nedeniyle olusmus gelir ve gider kalemleri ilgili hesaplarla karsilikli mahsup edilir. 6. Ortaklik Sirketlerinin Birbirlerinden Olan Islemlerinin Eliminasyonu

77. Konsolidasyon kapsamindaki bagli ortakliklarin net dönem kâr veya zararlarindan konsolidasyon yöntemine tabi ortakliklar disindaki paylara isabet eden kisim, net konsolide kâr-zarardan önce "Ana Ortaklik Disi Kâr-Zarar" hesap grubu adiyla indirim veya artirim olarak gösterilir. 6. Ana Ortaklik Disi Kâr-Zarar

78. Gelir tablosunda, bagli ortakligin elde edilme ve elden çikarilma tarihleri arasinda geçen süredeki islemler dahil edilir. 6. Bagli Ortakligin Alinmasi ve Elden Çikarilmasi

79. Bagli ortakligin elden çikarilmasi durumunda, elde edilen gelir ile bagli ortakligin aktiflerde izlenen tutarindan borçlarinin çikarilmasi sonucu bulunan tutar arasindaki fark gelir tablosu ile iliskilendirilir. 6. Bagli Ortakligin Elden Çikarilmasi

80. KONSOLIDE GELIR TABLOSUNUN HAZIRLANISI ÖRNEK:

81. Konsolide Edilecek Sirketlerin Gelir Tablolari

82. Gelir Tablolarinin Birlestirilmesi

83. Gelir Tablosu Eliminasyonlari

84. Alis - Satis Eliminasyonu

85. Konsolide Edilmis Gelir Tablosu

86. IAS 27’de Meydana Gelen Önemli Degisiklikler 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren baslayan dönemler için geçerli olmak üzere; Azinlik paylari, özkaynaklar içinde, gruba ait özkaynak toplamindan sonra gösterilecektir. Örnek üzerinde göstermek gerekirse; Sermaye 3,000 Yedekler 364 Geçmis yil karlari/zararlari (260) Dönem kari 664 Gruba ait özkaynaklar 3,768 Azinliga ait özkaynaklar 260 Toplam özkaynaklar 4,028

87. Yeni Bir Standart: IFRS 3 Serefiye IAS 27 Konsolidasyon standardinin yanisira, serefiye hesaplamalarinda kullanilan IAS 22 yürürlükten kalkmis ve yerine IFRS 3 Is Birlesmeleri standardi devreye girmistir. Serefiye amortismani iptal edilmistir. 31 Aralik 2004 tarihinden sonra amortisman hesaplamasina son verilecektir, ancak IAS 36 “Varliklarda Deger Düsüklügü” dahilinde analiz edilecektir. Negatif serefiye hesaplamasina son verilmistir. Bulunan tutar direk gelir yazilacaktir. 31 Aralik 2004 tarihinde yer alan negatif serefiye tutarlari ise, “Geçmis Yil Karlari” hesabina iade edilecektir. Serefiye hesaplamasi yapilirken, satin alinan sirketin tüm bilanço kalemlerinin piyasa rayicine getirilmesi gerekmektedir.

88. IFRS 3’ün Getirdikleri

89. 7. ORANSAL KONSOLIDASYON YÖNTEMININ UYGULANMASI

90. 7. Oransal Konsolidasyon Yönteminin Uygulanmasi Bu yöntem esas itibariyle konsolidasyon yöntemi kapsaminda yapilan islemlerle aynidir.

91. 7. Oransal Konsolidasyon Yöntemi Is ortakligina ait bilanço ve gelir tablosuna ait büyüklükler ana ortakligin dogrudan ve/veya bagli ortakliklari vasitasiyla sahip oldugu is ortakligindaki pay yüzdesi kadar dikkate alinarak toplanir.

92. 7. Ana ortaklik disi kar-zarar tutarlari bulunmaz Islemler sonucunda olusturulan konsolide mali tablolarda ana ortaklik disi özsermaye ve ana ortaklik disi kar-zarar tutarlari bulunmaz.

93. Oransal Konsolidasyon – IAS 31 Örnek A Sirketi, C Sirketinin % 25’ine sahiptir. C Sirketinin diger ortaklari % 25 ile D Sirketi, % 25 payla E Sirketi ve yine %25 payla F Sirketidir. A, D, E ve F sirketi, C’de % 25 esit paya ve hakka sahiptir. Dolayisiyla, A Sirketinin konsolide mali tablolarinda C Sirketinin tüm bilanço ve kar-zarar tablosunun % 25’i alinacaktir. C’nin mali tablosu: Aktif A’nin Payi A’nin Payi Pasif A’nin Payi A’nin Payi Kasa 100 % 25 25 Borçlar 400 % 25 100 Krediler 1,000 % 25 250 Sermaye 600 % 25 150 1,100 275 Dönem kari 100 %25 25 275 Gelir Tablosu Gelirler 500 %25 125 Giderler (400) %25 (100) Burada, yapilacak islem sadece Dönem Kari 100 25 A’nin paylarinin A’nin mali tablolarina eklenmesidir. Daha sonra alacak-borç, istirak-sermaye eliminasyonu yapilir. Azinlik payi hesaplanmaz. Zira C’den sadece A’ya ait olan paylar alinmistir.

94. 8. ÖZKAYNAK YÖNTEMININ UYGULANMASI

95. 8. Özkaynak Yönteminin Uygulanmasi Istirakler özkaynak yöntemi kullanilarak muhasebelestirilir.

96. 8. Özkaynak Yönteminin Uygulanmasi - Serefiye Serefiyenin tesbiti Konsolidasyon Yöntemi ile ayni sekilde uygulanir.

97. 8. Özkaynak Yönteminin Uygulanmasi – Alim Sonrasi Islemler Elde etme maliyetine kiyasla özsermaye payina isabet eden tutarda meydana gelen artislar kâr ve azalislar zarar olarak gelir tablosunda gösterilir.

98. 8. Özkaynak Yönteminin Uygulanmasi – Alim Sonrasi Islemler Özsermayedeki degisikligin kâr veya zarar disindaki özsermaye kalemlerinden kaynaklanmasi halinde ana ortakligin özsermayesinde de bu kalemlere iliskin gerekli düzeltmeler yapilir.

99. 8. Özkaynak Yönteminin Uygulanmasi – Alim Sonrasi Islemler Istiraklerden tahsil edilen kâr paylari ilgili istirak tutarindan düsülür.

100. Ana Ortakligin, istirakin zararlarindaki payi istirakin bilanço degerine esit veya bundan fazla ise istirak iz bedeli ile izlenir. 8. Özkaynak Yönteminin Uygulanmasi – Istirakin Zarari

101. 8. Özkaynak Yönteminin Uygulanmasi – Istirak Yükümlülükleri Ana Ortakligin istirak adina yükümlülükler üstlenmesi veya ödemeler yapmasi durumunda bu tutarlar, gerekirse karsilik ayirmak suretiyle, zarar olarak dikkate alinir ve ilgili istirak ile iliskilendirilir.

102. Özsermaye Yöntemi- IAS 28 Örnek I. Yil A sirketi B sirketinin kurucu ortaklarindandir ve %40’ina sahiptir. Kalan %60 bir baska sirkete aittir. B sirketinin I. Yilinda sermayesi 1,000 TL ve dönem kari 200 TL’dir. I.yilin sonunda özsermaye yöntemi uygulanmasi: B’nin özsermayesi: A’nin payi A’nin payi Sermaye 1,000 % 40 400 A’nin payi : 480 Dönem kari 200 % 40 80 A’nin kayitlarindaki B : 400 1,200 480 Fark: 80 Yilin sonunda A sirketinde yapilacak düzeltme: Borç Alacak Istirakler 80 Temettü geliri 80

103. Özsermaye Yöntemi-Örnek II. Yil II. Yilda B sirketi, I. Yilda elde ettigi 200 TL’nin tamamini temettü olarak dagitmistir ve II. Yilda ilave 800 TL kar elde etmistir. A sirketinin yasal kayitlarinda B sirketi yine 400 TL ile durmaktadir ayrica gelir tablosuna 80 TL temettü geliri yazilmistir. II. Yilin sonunda B’nin özsermayesi: B’nin özsermayesi: A’nin payi A’nin payi Sermaye 1,000 % 40 400 A’nin payi : 720 Dönem kari 800 % 40 320 A’nin kayitlarindaki B : 400 1,800 720 Fark: 320

104. Özsermaye Yöntemi-Örnek II. Yil II. Yilin sonunda A sirketinde yapilacak düzeltme: Borç Alacak Geçmis yil karlari 80 Temettü geliri 80 Öncelikle; geçen yil yaptigimiz ve sirketin dönem karindan temettü yoluyla kayitlarina bu yil aldigi gelir, bu yilin temettü gelirinden düsülür ve önceki yila iade edilir. Daha sonra yeni yilda aldigi pay yansitilir: Borç Alacak Istirakler 320 Temettü geliri 320

105. Bilginin efendisi olmak istersen, çalismanin kölesi olmalisin.  Honore de Balzac

106. SORULAR !!!