IR Kizil tesi Spektroskopisi

1. IR (Kizil �tesi) Spektroskopisi �alisma ilkesi: Molek�llerin IR isigini (0,78 � 1000 ?m dalga boylu veya 12800 � 10 cm-1 dalga sayili) absorpsiyonuyla titresim ve d�nme enerji seviyelerine uyarilmalarinin �l��m�ne dayanir. Molek�ler maddeler i�in infrared absorpsiyon emisyon ve yansima spektrumlari; spektrumlarin, molek�llerin bir titresim veya d�nme enerji seviyesinden �tekine ge�isleriyle saglanan enerjideki �esitli degismelerden kaynaklandigi varsayimiyla a�iklanabilir. Infrared B�lgesi ��e ayrilir: 1- Yakin (0.78 �m-2.5 �m), 2- Orta (2.5 �m�25 �m), 3- Uzak infrared (25 �m�1000 �m) Genellikle 4000 cm-1 ile 400 cm-1 arasinda kalan orta IR b�lgesi kullanilir. Uzak IR b�lgesi metal ametal baglarini i�erdigi i�in �zellikle anorganik bilesiklerin (Koordinasyon Bilesikleri) yapilarinin aydinlatilmasi a�isindan �nemlidir. Dalga sayisi(1/?), hem.enerji ve hem de.; frekansla dogru orantili oldugundan, infrared spektroskopide genellikle dogrusal bir dalgasayisi �l�egi kullanilmaktadir. Dalgasayisi dalgaboyunun tersidir. Titresim frekansini kullanmak sayisal olarak �l�eklenmeye uygun olmadigindan dalgasayisinin kullanilmasi tercih edilmektedir.

2. Titresim ve D�nme Sirasinda , Dipol Degismeleri Infrared isinlari UV, GB ve X-isinlari ile ilgili incelenen elektronik ge�islerin hepsini olusturacak kadar enerjili degildir. Bu nedenle, infrared isininin absorpsiyonu, �esitli titresim ve d�nme halleri arasindaki enerji farklarinin k���k olmasi y�z�nden daha �ok molek�ler yapilarla sinirlidir. . Infrared isinini absorplayabilmesi i�in bir molek�l�n titresim veya d�nme hareketi sonucunda, molek�l�n dipol momentinde net bir degisme meydana gelmelidir. Sadece bu sartlar altinda, isinin degisen elektrik alani ile molek�l etkilesebilir ve molek�ldeki hareketlerin birinin genliginde bir degismeye neden olur. �rnegin, hidrojen klor�r gibi bir molek�l�n etrafindaki y�k dagilimi, klorun hidrojenden daha �ok elektron yogunluguna sahip olmasi nedeniyle, simetrik degildir. Bu nedenle hidrojen klor�r�n belli bir dipol momenti vardir(?=1,60.10-19 coul.1,27.10-10m= 2,03.10-29 coul.m=6,08D, Deneysel olarak 1,03 D) ve bu molek�le polar molek�l denir. Dipol moment, y�k merkezleri arasindaki uzaklik ve y�k farkinin b�y�kl�g�ndeki farka baglidir. Hidrojen klor�r molek�l� titresirken, dipol momentinde bir degisme olur ve isinin elektrik alani ile etkilesebilecek bir alan meydana gelir. Isinin frekansi molek�l�n dogal titresim frekansina uyarsa, molek�ler titresimin genliginde bir degisme meydana getiren net bir enerji alisverisi ger�eklesir; bu da isinin absorpsiyonu demektir. Benzer sekilde, asimetrik molek�llerin agirlik merkezi etrafinda d�nmesi, isinla etkilesebilen periyodik bir dipol degisimi meydana getirir. Polar baglar genellikle IR aktiftir. O2 ve Cl2 gibi homon�kleer t�rlerin d�nmesi veya titresmesi sirasinda, dipol momentlerinde net bir degisme olmaz; bu nedenle b�yle bilesikler infrared b�lgede absorpsiyon yapmazlar. Bu tip birka� bilesik hari�, diger b�t�n molek�ler t�rler infrared isinini absorplarlar. D�nme Ge�isleri D�nme enerji seviyesinde bir degisme olabilmesi i�in gerekli enerji �ok k���k olup 100 cm-1 veya daha azdir (> 100 ?m). D�nme seviyeleri kuantli oldugundan, uzak-infrared b�lgede gazlarin absorpsiyonu, kesin olarak birbirinden ayrilmis �izgilerle karakterize edilir. Kati veya sivilarda molek�ller arasi �arpisma ve etkilesmeler, bu �izgilerin genisleyerek s�rekli bir spektrum olusmasina neden olur.

3. Titresim /D�nme Ge�isleri Titresim enerji seviyeleri de kuantli olup bir�ok molek�l i�in kuantum halleri arasindaki enerji farklari orta infrared b�lgededir. Her bir titresim hali birka� d�nme enerji seviyesine sahip oldugundan dolayi, gazlarin infrared spektrumu birbirine yakin �izgi serilerinden ibarettir. �te yandan, kati ve sivilarda d�nme �ok sinirli oldugundan b�yle numunelerde ayri ayri titresim/d�nme �izgileri g�r�lmez; onun yerine sadece biraz genis titresim pikleri g�r�l�r. Molek�ler Titresim Tipleri Bir molek�ldeki atomlarin birbirine g�re yerlesim durumlari tam olarak sabit olmayip, molek�ldeki baglar etrafinda �ok sayida titresim ve d�nme sonucu devamli degisir. Basit iki veya �� atomlu bir molek�l i�in, b�yle titresimlerin sayisini, �zelligini ve bu titresimlerle absorplanan enerji arasindaki iliskiyi a�iklamak kolaydir. B�yle bir analiz, �ok sayida atomdan meydana gelen molek�ller i�in imkansiz degilse bile, zor olur. B�y�k molek�llerde sadece �ok sayida titresim merkezi bulunmaz, ayrica bazi titresim merkezleri arasinda etkilesim de s�z konusudur ve bu etkilesimlerin de g�z �n�ne alinmasi gerekir. Titresimler gerilme ve egilme denilen iki grupta toplanabilir. Gerilme titresiminde iki atom arasindaki bag ekseni boyunca atomlar arasindaki uzakligin devamli degismesi s�z konusudur. Egilme titresimleri ise iki bag arasindaki a�inin degismesi ile karakterize edilir ve d�rt tiptir. Makaslama, sallanma,.salinma ve burkulma. Titresim tipleri Sekil 'de sematik olarak g�r�lmektedir. Sekilde g�sterilen titresim tiplerinin hepsi ikiden fazla atom i�eren bir molek�lde m�mk�nd�r. Ayrica, titresimler tek bir merkez atomundaki baglarla ilgili ise, titresimlerin etkilesimi veya �rt�smesi meydana gelebilir. Etkilesme sonucu, mevcut titresimlerin �zelliklerinde bir degisme olur.

4. Molek�ler titresimler

6. Formaldehitteki CH2 nin (B3LYP//6-31G(d) in Gaussian 03W ile) hesaplanmis IR bandlari

9. �RNEK Karbonil grubunun C=O gerilme titresimi nedeniyle meydana gelen temel absorpsiyon pikinin yaklasik , dalga sayisi ve dalga boyunu hesaplayiniz. Karbon atomunun kg cinsinden k�tlesi m1= 12 . 10-3 kg/mol X 1 atom = 2.10-26 kg 6,02.1023 atom/mol Benzer sekilde oksijen i�in m2 = 16 . 10-3 kg/mol = 2,7 X 10-26 kg 6,02.1023 atom/mol ve indirgenmis k�tle ? = 2,0 X 10-26 kg X 2,7 X 10-26 kg = 1,1 X 10-26 kg (2,0 + 2,7) X 10-26 kg bulunur. Daha �nce s�ylendigi gibi tipik bir �ift bag i�in kuvvet sabiti yaklasik 1 X 103 N/m civarindadir. Bu ve ? degerleri Esitlikte yerine konursa, ? = 5,3 X 10-12 s/cm x [1.103 N/m] � =1,6 .103 cm-1 1,1.10-26 kg bulunur. Karbonil grubunun gerilme pikinin deneysel olarak 1600 -1800 cm-1 b�lgesinde (6,3 - 5,6 ?m) oldugu bulunmustur.

11. IR Spektrumu Optik�e aktif maddeler (Enantiyomerler) hari� iki farkli molek�l ayni IR spektrumu vermez. Basit gerilme titresimleri : 1600-3500 cm-1 arasindadir. Karmasik gerilme titresimleri : 400-1400 cm-1, araligindadir. Bu b�lgeye karekteristik gerilme titresimlerini i�erdigi i�in parmak izi b�lgesi denir. Molek�llere bagli olarak parmak izi b�lgesinin �st siniri degisebilir. Ancak molek�l�n geometrisine bagli olan titresimleri i�erdiginden bu b�lge molek�le �zg�d�r. Se�icilik Kurallari Spin se�im kurali: DS = 0 izinli ge�isler: singlet ? singlet triplet ? triplet yasak ge�isler : singlet ? triplet triplet ? singlet Ge�islerde spin �oklugunu degistirmek yasaklidir. Dl = � 1 (l orbital kuantum sayisi, l = 0 (s orbital), 1 (p orbital), 2 (d orbital), etc.) izinli ge�isler : s ? p, p ? d, d ? f, yasak ge�isler : s ? s, d ? d, p ? f,

13. Infrared spektrometresi

14. Isik Kaynaklari Infrared isin kaynaklari, elektrikle 1500 ile 2000 K'e kadar isitilabilen inert katilardir. Bir siyah cisminkine yakin s�rekli bir isima olusur. Bu sicakliklardaki maksimum isin siddeti 5000 ile 5900 cm-1 (2 ile 1,7 ?m) arasinda olur. Uzun dalga boylarinda siddet, 670 cm-1(15 ?m)'de maksimum degerinin yaklasik % 1 ine kadar d�zenli olarak d�ser. Kisa dalga boylu kisimda ise, d�s�s daha hizlidir ve siddetteki benzer bir azalma 10000 cm-1 (1 ?m) civarinda g�zlenir. Nernst �ubugu Nernst �ubugu, 1 ile 2 mm �apli ve 20 mm uzunlugunda silindir bi�imine getirilmis nadir toprak",elementlerinin oksitlerinden ibarettir. Silindirin bir ucuna diren�li bir isitma elemani i�in yeterli elektriksel baglanti saglayacak platin teller g�m�l�r. "'Sistemden akim ge�tiginde 1200 ile 2200 K arasinda bir sicaklik meydana gelir. Nernst kaynagi b�y�k bir negatif elektriksel diren� sicaklik katsayisina sahip olup, akim istenen sicakligi saglayacak b�y�kl�ge erismeden �nce bir dis kaynak ile donuk kirmizi bir renge kadar isitilmalidir. Globar Kaynagi Globar, �ogunlukla 50 mm uzunlugunda ve 5 mm �apinda silisyum karb�r bir �ubuktur. Bu da elektrikle isitilir (1300 ile 1500 K) ve pozitif diren� katsayisina sahip olma gibi bir �st�nl�g� vardir. �te yandan, ark yapmasini �nlemek i�in su sogutmali elektrik baglantilarina gerek vardir. Globar ve Nernst kaynaklarinin spektral enerjileri, Globar kaynaginin �ok daha b�y�k bir �ikti verdigi 5 ?m'nin altindaki b�lge hari� birbirine yakindir. Ayrica , Akkor Tel Isin Kaynagi, Civa Arki, Tungsten Telli Lamba, Karbon Dioksit Lazer Isin Kaynagi da isik kaynagi olarak kullanilir.

15. Infrared Dedekt�rleri Infrared dedekt�rleri genel olarak �� tiptir: (1) termal dedekt�rler; (2) piroelektrik dedekt�rler(�ok �zel bir termal dedekt�r), (3) fotoiletken dedekt�rler. ilk ikisi genellikle fotometre ve dispersif spektrofotometrelerde bulunur. Fotoiletken dedekt�rler ise Fourier d�n�s�ml� cihazlarda bulunur. Termal Dedekt�rler Cevabi isinin isitma etkisine bagli olan termal dedekt�rler en kisa dalgaboylu infrared dalga boylari hari�, infrared dalgaboylarinin hepsini tayin etmek i�in kullanilirlar. Bu d�zeneklerde isin k���k bir siyah cisim tarafindan absorplanir ve olusan sicaklik y�kselmesi �l��l�r. Bir spektrometreden �ikan isin demetinin siddeti �ok k���kt�r (10-7 ile 10-9 W). Bu y�zden g�zlenebilir bir sicaklik degisiminin olusabilmesi i�in, absorplayici elemanin isi kapasitesi olabildigince d�s�k olmalidir. Absorplayici elemanin kalinligini ve boyutunu en aza indirmek ve y�zeyine d�sen infrared isin demetini bu elemanin y�zeyine d�s�rmek i�in her t�rl� �aba harcanir. En iyi sartlar altinda, sicaklik degismeleri binde birka� Kelvin araligindadir. Fotoiletken dedekt�rler Infrared fotoiletken dedekt�r, iletken olmayan bir cam �zerine kursun s�lf�r,civa,'kadmiyum tell�r veya indiyum antimonit gibi yari iletken maddelerin ince bir film halinde kaplanmasiyla hazirlanmistir ve yariiletken maddeyi atmosferden korumak i�in bir kilif i�ine yerlestirilmistir. Isinin bu malzemeler tarafindan absorpsiyonu iletken olmayan degerlik elektronlarini y�ksek enerjili iletken seviyeye �ikarir ve b�ylece yariiletkenin elektriksel direnci azalir. Tipik olarak, bir fotoiletken bir voltaj kaynagi ve bir y�k direnci ile seri baglanir ve y�k direnci boyunca meydana gelen voltaj d�s�s� isin demetinin siddetini �l�mek i�in kullanilir. Monokromat�rler Monokromat�r olarak optik ag veya prizmalar kullanilir. Orta IR b�lgesinde iyi bir ayirma i�in iki optik ag birden kullanilmalidir. Bunlardan birincisinde ?m basina 300 �ikinti vardir ve 2 ?m ile 5 ?m arasindaki dalgaboylarini ayirirlar. Ikincisinde ise 100 �ikinti vardir. Ve 5 ?m ile 15 ?m arasindaki dalgaboylari ayirir. Bunlar sirasiyla devreye girerler.

16. Analitik Uygulamalar Numune Hazirlama Infrared spektroskopisi ile gaz sivi ve kati �rnekler incelenebilir. B�t�n maddeler infrared isigini absorplama egilimi g�sterdigi i�in, �rnek kabinin isik yolundaki pencerelerinin yapiminda kullanilan malzemenin ilgilenilen b�lgede infrared isinlarini ge�irmesi istenir. �rnek kabinin penceresi olarak sik kullanilan ve infrared b�lgesinde ge�irgen oldugu bilinen alkali halojen�rlerin (NaCl, KBr) nem �ekici maddeler oldugu bilinmeli ve bunlar kuru bir ortamda kullanilmalidir. AgCI isik ile uzun bir s�re etkilestiginde kararmakla beraber, nemli ortamlarda ve sulu ��zeltilerde pencere malzemesi olarak kullanilir. 600 cm-1 ile 33 cm-1 arasindaki isinlan ge�iren polietilen ise uzak IR b�lgesinde kullanilmasi uygun olan bir malzemedir. Sivilar saf halde inceleniyorsa, kalinligi yaklasik 0.02 mm olan h�creler, ��zeltilerin spektrumunun �ekildigi durumlarda ise, kalinligi yaklasik 0.50 mm olan h�creler �rnek kabi olarak kullanilir. Infrared b�lgesinde isigi absorplamayan ��z�c� olmadigi i�in ��z�c� se�iminde dikkatli olmak gerekir. Bu b�lgede en uygun ��z�c�ler, polar olmayan ve hidrojen i�ermeyen CS2' CCl4 gibi ��z�c�lerdir. CS2 1350 cm-1 - 400 cm-1 arasinda CCl4 ise 4000 cm-1 ile 1335 cm-1 arasinda ge�irgendir. Bu y�zden t�m infrared b�lgesinde spektral bilgilerin elde edilmesi i�in her iki ��z�c�de hazirlanmis ��zeltiler ile �l��m yapilir. CCl4 ve CS2 de ��z�nmeyen maddeler i�in baska ��z�c�ler kullanilirken ��z�c�n�n kendisinin isigi absorpladigi b�lgelerde �l��m yapilamaz. Su infrared spektroskopisinde kullanilmasi uygun olmayan bir ��z�c�d�r. Gazlarin infrared �l��mleri, pencereleri uygun malzemeden yapilmis ve uzun silindir bi�imindeki kaplarda ger�eklestirilir. Isik yolunu arttirmak i�in bu silindirlerin i�ine isigi yansitarak ilerleten aynalar da yerlestirilebilir.

17. Kati �rneklerin �l��mleri: �ok ince toz haline getirilmis bir �rnegin KBr ile karistirildiktan sonra basin� altinda olusturulmus tabletleri ile yapilir. Birka� mg agirligindaki kati �rnek. bir�ka� y�z mg kuru KBr ile iyice karistirilir ve bir preste birka� tonluk basin� uygulanarak 0,5 mm kalinliginda ve 1 cm �apinda bir tablet haline getirilir. KBr nem �ekici oldugundan. bazen �rnek AgCl tabletleri halinde hazirlanabilir. Kati �rnekler ayrica Nujol gibi mineral yaglar i�inde asili hale getirilerek de incelenebilir. Bu durumda Nujol �n kendisine ait infrared absorpsiyon bantlarinin g�z �n�nde tutulmasi gerekir. Bazi kati ve sivi maddelerin infrared spektrumlari kirilma indisi y�ksek bir malzeme i�inde isigin tam yansimasindan yararlanilarak degisik bir bi�imde elde edilebilir. Bu uygulamada genellikle. TlBr-TlI karma kristali veya ZnSe kristali kullanilir. Kalitatif Analiz Bir molek�l�n infrared absorpsiyon spektrumu en belirgin �zelliklerinden birisidir. Sadece bir molek�l�n optik izomerlerinin infrared spektrumlari birbirinin aynisidir. Bu nedenle. erime noktasi, kaynama noktasi elementel analiz sonu�lari kirilma indisi gibi bilgilerle birlikte kullanildigi zaman infrared spektrumlari maddenin nitel analizi a�isindan vazge�ilmez bir bilgi kaynagidir. infrared spektrofotometresinin gaz kromatografi aleti �ikisina yerlestirilmesi ile birbirinden ayrilan bilesenlerin belirlenmesi de m�mk�nd�r. Bir tepkimede olusan kimyasal degismeler end�stride �retilen bir maddenin verimi ve bir maddede bulunan safsizliklarin veya katki maddelerinin varligi infrared spektrumlari ile kolayca anlasilabilir. Molek�llerin infrared spektrumlari yardimiyla yapilarinin aydinlatilmasi bu y�ntemin en yaygin olarak kullaniIdigi alandir. Bilinmeyen maddelerin infrared spektrumlari s�phelenilen maddelerin ayni kosullarda �ekilen spektrumlari ile veya kataloglarda bulunan spektrumlarla karsilastirilir. Spektrumlarin �zellikle parmak izi b�lgesi kataloglardaki spektrumlar ile uyusmalidir.

18. Molek�ldeki fonksiyonel gruplarin belirlenmesi daha �nceden bu gruplara ait infrared bantlarinin hangi dalgaboyu araliklarinda g�zlenebilecegini g�steren ve korelasyon tablosu adi verilen tablolar incelenerek tamamlanmali ve ancak s�phelenilen molek�llerin spektrumlari i�in kataloglara basvurulmalidir. Elementel analiz sonu�lari biliniyorsa molek�ldeki doymamislik derecesi hesaplanmalidir. Doymamislik derecesinin bilinmesi ile yapisindan s�phelenilen maddeler daha kolay aydinlatilabilir. Doymamislik derecesi bir molek�ldeki [�ift bag sayisi + 2(��l� bag sayisi) + halka sayisi] olarak tanimlanir. �rnegin, benzenin doymamislik derecesi 4 asetilenin 2 dir. Kapali form�l� CaHbNcOdXe olan (X=halojen) bir molek�lde doymamislik derecesi. 2a-b+c-e+2 (Doymamislik derecesi halkali olmayan alkanlara g�re H eksikligi olarak tanimlanir. 2 esitligi ile bulunur. G�r�ld�g� gibi molek�ldeki oksijen atomlarinin doymamislik derecesine etkisi yoktur. Aromatik bilesiklerde C-H gerilme titresimleri 3000 cm-1 in biraz �st�nde g�zlenir. Aromatik bilesiklerde ayrica 1450 cm-1 - 1600 cm-1 arasindaki �� veya d�rt C=C gerilme titresim bandi vardir. 750 cm-1 - 950 cm-1 arasindaki egilme titresimine ait bantlarla 1600 cm-1 - 2000 cm-1 arasinda bulunan bu titresimlerin �st tonlarinin sayisi ve birbirine g�re bagil siddetleri benzen halkasina ka� s�bstit�entin bagli oldugunu ve bunlarin hangi konumlarda yer aldigini belirler .

19. Alifatik bilesiklerde C-H gerilme titresimleri 3000 cm-1 in biraz altinda g�zlenir. Ayrica 1400 cm-1 civarinda bir �ift C-H egilme bandi vardir. Alken t�r� bilesiklerde C=C gerilme titresimi 1650 cm-1 civarindadir. Allenlerin (C=C=C) 1950 cm-1 de ketenlerin (C=C=O) 2150 cm-1 de. izosiyanatlarin(-N=C=O) 2250 cm-1 de belirgin bantlari vardir. Alkinlerin 2200 cm-1 deki C=C gerilme titresimi 3300 cm-1 de kuvvetli bir bantla birlikte �ikiyorsa terminal bir alkin (-C=C-H) s�z konusudur. Aldehitlerde 1700 cm-1deki C=O gerilme titresimi, 2800 cm-1 civarinda bir veya iki C-H gerilme bandi ile birlikte g�zlenir. Ester, lakton ve karboksilli asitlerde C=O gerilme titresimi 1100 cm-1-1300 cm-1 arasinda �ikan C-O gerilme titresimi ile birliktedir. Karboksilli asitlerde ayrica 3000 cm-1 civarinda O-H gerilme titresimine ait bant da g�zlenir. Amidlerde, 1650 cm-1civarindaki C=O gerilme bandina 3200 cm-1 ve 3400 cm-1 civarinda bir �ift N-H gerilme bandi eslik eder. Asit anhidritlerde 1840 cm-1 ve 1770 cm-1 civarinda bir �ift bant g�zlenir. Alkol ve fenollerde serbest O-H gerilmesi 3600 cm-1 de keskin bir bant, hidrojen bagi O-H gerilmesi 3100 cm-1-3500 cm-1 arasinda genis bir bant seklinde g�zlenir. Bu bilesiklerin spektrumunda ayrica 1300 cm-1 civarinda C-O gerilme, 1000 cm-1-1200 cm-1 arasinda ise O-H egilme bantlari vardir. Eterlerde 1100 cm-1 ile 1200 cm-1 arasinda g�zlenen C-O gerilme bandi belirgindir. Aminlerde N-H gerilme bantlan 3200 cm-1-3500 cm-1 arasindadir ve hidrojen bagi olusumundan O-H grubu kadar olmasa bile bir miktar etkilenir. Aminlerde N-H egilme bandi 1600 cm-1 de, C-N gerilme bandi ise 1300 cm-1 de belirgin bir bi�imde g�zlenir. Nitril bilesiklerinin 2200 cm-1 deki bandi �ok belirgindir. Nitro bilesiklerinde simetrik ve asimetrik N-O gerilme titresimlerine ait bantlar, 1500 cm-1- 1600 cmi ve 1300 cm-1- 1400 cm-1 arasindadir. Bir molek�l�n yapisi eldeki �teki fiziksel �zelliklerle birlikte IR spektrumunu yorumlayarak a�iklanamiyorsa o zaman o molek�le ait Raman spektrumu n�kleer manyetik rezonans spektrumu ve k�tle spektrumu da incelenir ve bunlarin birlikte yorumu yapilarak sonuca daha kolay gidilir.

23. Fonksiyonel grup tablosu

24. Kantitatif Analiz Infrared spektroskopisi daha �ok nitel analize uygun olmakla beraber bazen nicel analizde de kullanilir. Bu b�lgede de Beer-Lambert esitligi ge�erlidir ve pratik bir y�ntem olarak analiz i�in se�ilen pikin zemin �izgisine karsi gelen % ge�irgenlik degeri Tz ile pik maksimumuna karsi gelen % ge�irgenlik degerinin Tp' logaritmik farki alinarak absorbans hesaplanir : A= log %Tz %Tp Karisimlarin analizinde ise bilesenlerin birbiri ile �rt�smeyen piklerinden yararlanilir. Nicel analiz i�in kullanilan ince �rnek kaplarinin kalinligi b bilinmiyorsa. bu deger bos kapla belli iki dalga sayisinda ?1 ve ?2 elde edilen girisim maksimumu veya minimumu sayisindan n, asagidaki form�le g�re hesaplanir: b(mm)= 5n ?1- ?2 Daha �nce anlatilan infrared gaz analiz�rleri ile atmosferi kirleten �esitli gazlar ve �esitli proseslerde atilan gaz artiklar kolayca tayin edilir. �rnegin, CS2 0,5 ppm, HCN 0,4 ppm piridin 0.2 ppm d�zeyinde tayin edilebilmistir. Bu y�ntemle ayrica CO, C02, NH3, S02 gibi gazlar da duyarli olarak tayin edilebilir. Bazi sivi ve kati �rneklerde belli bir fonksiyonel grubun miktarinin �rnegin toplam keton miktarinin bilinmesi istenir. Infrared spektroskopisi. bu ama� i�in de �ok kullanisli bir y�ntemdir. Yakin infrared spektroskopisi normal infrared spektroskopisinin aksine daha �ok nicel analiz amaciyla kullanilir. Bu y�ntemle hidrojen bagi yapabilen C ve N bilesiklerinin nicel analizi m�mk�nd�r.