1 / 30

Politechnika Warszawska

Festiwal Nauki - 2002. Politechnika Warszawska. Wydział Fizyki. Jak mierzyć „niemierzalne” ?. czyli pomiary najmniejszych obiektów w największych eksperymentach fizycznych. Rozmiary obiektów materialnych.

jadon
Download Presentation

Politechnika Warszawska

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Festiwal Nauki - 2002 Politechnika Warszawska Wydział Fizyki

  2. Jak mierzyć „niemierzalne” ? czyli pomiary najmniejszych obiektów w największych eksperymentach fizycznych

  3. Rozmiary obiektów materialnych ~10-1 m ~10-10 m ~10-15 m Kostka ====> Ziemia Atom ===> ziarnko maku

  4. Skala interwałów czasu Wiek Wszechświata ~1010 lat = 1017s Czas trwania reakcji jądrowych ~10-23 s - jeszcze milion razy krócej !

  5. Nukleon (hadron) „Uwięzienie” kwarków w hadronach de-confinement confinement Materia (plazma) Kwarkowo-gluonowa Materia hadronowa

  6. Jak uzyskać plazmę kwarkowo-gluonową? (1) materia hadronowa ściskanie wzrost temperatury wzrost gęstości „podgrzewanie”

  7. Jak uzyskać plazmę kwarkowo-gluonową? (2)

  8. Zderzenia „ciężkich” jonów Na początku ====> Na końcu ====> Zmiana w czasie gęstości i temperatury ======>

  9. Zgodnie z przewidywaniami modeli teoretycznych powinno to przebiegać nastepująco: (Symulacje komputerowe wykonane w oparciu o przewidywania modelu UrQMD - Ultrarelativistic Quantum-Molecular Dynamics)

  10. (czas) (wymrażanie - emisja) (gaz hadronowy) (faza mieszana) (plazma kwarkowo-gluonowa (stan przedrównowagowy) (przestrzeń)

  11. 4x1012 Plazma kwarkowo-gluonowa 3x1012 3x1012 Temperatura (K) 2x1012 1x1012 0 0 1 x 1018 2 x 1018 Gęstość (Kg/m3)

  12. Dwa scenariusze

  13. Rezultat zderzenia jąder przy energii 200 GeV na nukleon, CERN, NA35 Jak określić równocześnie rozmiary przestrzenne i czas trwania obiektu, z którego wyemitowane zostały tysiące cząstek w zderzeniach ciężkich jonów? ?

  14. Jak to niegdyś mierzono... ...pomiar długości stopy ( S. Brandt, Analiza danych )

  15. ... .ale interesujące nas obiekty mają rozmiary przestrzenne rzedu 10-15 metra i czas trwania rzedu 10-23 sekundy oraz poruszają się z prędkościami bliskimi predkości światła ... Czy to można mierzyć? Zasada nieoznaczoności - co to takiego?

  16. HBT+FSI METODA: Analiza korelacji cząstek emitowanych z małymi prędkościami względnymi Statystyka kwantowa i oddziaływanie w stanie końcowym -przenosi informację Rozmiary i czas emisji Funkcja korelacyjna Wektor różnicy pędu Pomiary rozmiarów i interwałów czasu miliony razy mniejszych niż możliwości najlepszej elektroniki

  17. Quark Matter’2002, Nantes (France) p-K, p-p, and K-p correlationsas a probe of transverse flow Fabrice Retière, Lawrence Berkeley Lab Adam Kisiel, Piotr Szarwas Warsaw University of Technology For the STAR collaboration

  18. Catching up: cosY  0 • long interaction time • strong correlation • Moving away: cosY  0 • short interaction time • weak correlation • Ratio of both scenarios allow quantitative study of the emission asymmetry Non-identical particle correlations probing emission-time ordering purple K emitted first green p is faster purple K emitted first green p is slower F.Retiere, A. Kisiel, P. Szarwas Quark Matter’2002, Nantes (France)

  19. Coulomb attraction / repulsion Out ratio  1 p and K source are shifted Side ratio ~1 Must be due to azimuthal symmetry Long ratio ~ 1 Must be due to symmetry over mid-rapidity Correlation function To the datap-K @ 130 GeV Out ratio Side ratio Long ratio

  20. Transverse flow shifts average emission points Pion pt = 0.15 GeV/c bt = 0.73 Kaon pt = 0.5 GeV/c bt = 0.71 Proton pt = 1. GeV/c bt = 0.73

  21. Dlaczego to jest takie ważne?

  22. Festiwal Nauki - 2001 Jan Pluta Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej Zakład Fizyki Jądrowej Pracownia Reakcji Ciężkich Jonów BIG BANG (WIELKI WYBUCH) Przeżyjmy to jeszcze raz !

  23. Co to za eksperymenty?

  24. Festiwal Nauki - 2000 S T A R i A L I C E 2005 r. 2000 r. - wielkie eksperymenty fizyki na przełomie wieków

  25. STAR at RHIC Au+Au @ ~130 GeV/nucleon CM energy

  26. CERN

  27. The ALICE Collaboration 937 members 77 Institutions 28 Countries

  28. CERN Największe w świecie laboratorium fizyki gdzie narodził się World Wide Web... ... 5 minut stąd! Przylatujących na lotnisko w Genewie wita foto-tablica... • nie biznes, • nie wojsko, • nie przemysł, • nie polityka... ... FIZYKA !

More Related