870 likes | 1.08k Views
Het Internet: een diepere kijk in het netwerk. dr. ir. Peter De Neve E-mail: peter@deneve.net. Overzicht. Wat is het Internet? Ontstaan & geschiedenis Enkele statistieken. Hoe werkt het Internet? Verschillende lagen conform het OSI-model Applicatielaag (incl. naamgeving)
E N D
Het Internet:een diepere kijk in het netwerk dr. ir. Peter De Neve E-mail: peter@deneve.net
Overzicht • Wat is het Internet? • Ontstaan & geschiedenis • Enkele statistieken • Hoe werkt het Internet? • Verschillende lagen conform het OSI-model • Applicatielaag (incl. naamgeving) • Transportlaag (TCP protocol) • Netwerklaag (IP protocol, incl. adressering en routering) • Datalinklaag en fysieke laag • Verschillende types van aansluiting • Het Internet en veiligheid • Het Internet als basis voor nieuwe diensten • WWW, E-mail, IPVPN, VoIP, … Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Wat is het Internet? Wat? Ontstaan en geschiedenis Enkele statistieken
Wat is het Internet? • Wereldwijde verzameling van computers en computernetwerken • Het grootste publiek toegangelijke netwerk • Het Internet heeft geen eigenaar • Gestandaardiseerd protocol (TCP/IP) voor communicatie = TAAL ! • Gebruikt packet switching Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Wat is het Internet? • Universeel toegankelijk • Actief op elke type communicatiemedium • Onafhankelijk van een bepaalde accesstechnologie • Internet is geen netwerk exclusief voor: • een bepaald type device (PC, mainframe, …) en • besturingssysteem (Windows, MSDOS, UNIX, MAC OS, Linux, ...) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
wagen Brussel Gent rijstrook Circuit switched (telefonie) • Een fysisch pad (circuit) wordt opgezet gedurende de tijd dat de connectie actief blijft • Het pad, en de bijhorende capaciteit, kan niet gebruikt worden door anderen Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
wagen Brussel Gent rijstrook Packet switched (Internet) • Trafiek = verzameling paketten die doorheen een netwerk verstuurd worden • Doordat de communicatie in pakketten wordt opgedeeld, kan het datapad gebruikt worden door verschillende gebruikers Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Ontstaan en geschiedenis (I) • ARPANET (1969-1990) • US militair netwerk • Eerste netwerk gebaseerd op TCP/IP en packet switching • Redundant netwerk • Doel: “communicatie” verwezenlijken tussen verschillende fysisch verspreide netwerken • BITNET en CSNET (1981) • Gebouwd door verschillende universiteiten • Gesteund door IBM (BITNET) en NSF (National Science Foundation) (CSNET) • Vooral e-mailtoepassingen en file transfer • Voor gebruikers die geen toegang hadden tot het ARPANET Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Ontstaan en geschiedenis (II) • EARN (1983) • European Academic Research Network • NSFNET (1986) • Wegens groeiende populariteit in jaren ’80, wordt besloten een grootschalige TCP/IP backbone te bouwen in de US • Academisch en onderzoeksnetwerk (Europa in 1990) • In 1995 herpositionering naar onderzoeksnetwerk (linken van 5 super-computing centers) • Nieuwe naam: vBNS (very high speed Backbone Network Service) • Oprichting UUNET (1987) • Jaren ’90: commerciële backbone providers Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Internet = netwerk Internet = informatie Internet = diensten Het Internet is meer dan “een netwerk” • Internet = IP = concept • Evolueert met tijd, technologische en vooral economische principes als drijvende factoren • Focus wordt verlegd van infrastructuur -> diensten Verleden Vandaag Toekomst Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Vinton Cerf VP Internet Architecture WorldCom Inc. Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
UNDER X Vinton Cerf VP Internet Architecture WorldCom Inc. Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
(aantallen in miljoen) Canada & US 182.67 Europe 190.91 Asia/Pacific 187.24 Latin America 33.35 Middle East 5.12 Africa 6.31 Totaal 605.60 Gebruikers op het Internet – Sept. 2002 Bron: http://www.nua.ie/surveys/how_many_online/index.html Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Geografisch Internetgebruik Percentage Bron: www.nua.ie Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Trend van het aantal Internetgebruikers Bron: www.nua.ie + vgc projections Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Hoe werkt het Internet? Algemeen (OSI-model) Applicatielaag (incl. adressering/naamgeving) Transportlaag (TCP protocol) Netwerklaag (IP protocol, routering) Datalinklaag en fysieke laag
Hoe werkt het Internet? (2) (3) (1) Internet (6) (4) (5) Host ISP ISP = Internet Service Provider • Levert een bepaalde dienst, toegang tot het Internet • Geeft gebruiker’s PC een IP-adres • Zorgt ervoor dat computer deel uitmaakt van het Internet (tijdelijk of permanent) Gebruiker Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Applicatielaag Internet Explorer Transportlaag TCP Netwerklaag IP Datalinklaag PPP = “framing” Fysieke laag Ethernet = “bits” Voorbeeld OSI-model (Open Systems Interconnection) • Netwerkmodel • Toegepast op TCP/IP koper, fiber, wireless, ... = Netwerkkaart (NIC) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Outlook Express mailserver Applicatielaag Applicatielaag Transportlaag Transportlaag Netwerklaag Netwerklaag Datalinklaag Datalinklaag Fysieke laag Fysieke laag OSI-model (voorbeeld) • Client – Server model • Voorbeeld: mailclient – mailserver interactie voor het versturen/ontvangen van e-mail Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Hoe werkt het Internet? Applicatielaag Algemeen Voorbeeld : HTTP Adressering Domeinnamen (DNS)
Applicatielaag • Interactie van gebruikers met applicaties gebeurt via een gebuikersinterface: • Graphical User Interface (GUI) -> E-mail, www, ... • Tekstgebaseerde gebruikersinterface -> Telnet, SSH, ... • Interactie tussen applicatie en onderliggende laag (= transportlaag) gebeurt via applicatielaagprotocol • Voorbeelden van applicatielaagprotocollen zijn: • FTP, SMTP, POP3, IMAP, SSH, HTTP, ... • Voorbeeld: HTTP • HTTP = HyperText Transfer Protocol • Toepassing: surfen op het WWW Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
= Socket TCP-connectie Transportlaag Transportlaag webserver HTTP TCP port 6 HTTP port 80 webbrowser HTTP “GET” TCP port 6 HTTP port 1459 Netwerklaag Netwerklaag Netwerklaag Netwerklaag Datalinklaag Datalinklaag Datalinklaag Datalinklaag Fysieke laag Fysieke laag Fysieke laag Fysieke laag Voorbeeld : surfen op het World Wide Web Client Server www.cnn.com Client Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004 Het Internet Server
Adressering op het Internet • Elke machine verbonden met het Internet heeft een uniek IP-adres (gekregen van ISP) • Huidige versie: • IP v4 • Adressen met een lengte van 32 bits (binair 1 en 0) • Decimale voorstelling: A.A.A.A met A in [0, …, 255] • Voorbeeld: • 194.7.1.54 (decimaal) • 11000010000001110000000100110110 (binair) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Domeinnamen • Waarom domeinnamen? • Relatie naam <-> IP-adres (bv. www.cnn.com = 64.236.16.20) • Naam = bekendheid, marketing, … • Hiërarchisch systeem • Wordt specifieker van rechts naar links • ICANN (www.icann.org) • The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers • Non-profit organisatie • Er gaan stemmen op om ICANN te reorganiseren Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
TLD’s (Top Level Domain names) • Hiërarchisch systeem • Twee classificaties: • gTLD • Generic TLD • Generische top level domeinnamen • ccTLD • Country code TLD • Geografisch gebaseerd Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Root ... net com be org ... ac fgov vrt ... rug vub kuleuven Domeinnaam elis.rug.ac.be ... arc elis intec Hiërarchisch systeem (voorbeeld 1) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Root ... net com be org ... yahoo cnn audi ... health sports news Domeinnaam sports.cnn.com Hiërarchisch systeem (voorbeeld 2) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
FQDN = Fully Qualified Domain Name • FQDN = hostnaam + domeinnaam Domein elis.rug.ac.be PC2 Hosts PC1 www mailserver Voorbeeld FQDN = mailserver.elis.rug.ac.be Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
gTLD • .COM volledig vrij • .NET volledig vrij • .ORG volledig vrij (vaak niet-commerciële organisaties) • .EDUscholen en universiteiten (vooral USA) • .GOV overheidsinstellingen USA • .MIL militaire instellingen USA • gTLD’s eveneens goedgekeurd door ICANN .INFO .BIZ .AERO .MUSEUM .NAME .PRO .COOP • Niet alle domeinnamen zijn volledig vrijgegeven ! Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
ccTLD • Enkele gekende voorbeelden: • .BE (België) • .UK (niet volledig vrij) • .co.uk • .ac.uk • ... • .US (USA) • .FR (Frankrijk) • .DE (Duitsland) • .TV (Tuvalu, is dus geen gTLD) • http://www.iana.org/cctld/cctld-whois.htm • Op vraag van de Europese Commissie heeft ICANN de TLD .EU aanvaard (registratie is nog niet mogelijk, wel voorinschrijving). Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Hoe een domeinnaam registreren? • Registratie via een registrar • Voor de gTLD’s: • www.networksolutions.com (owned by Verisign) • www.register.com • www.bulkregister.com • … • Voor de ccTLD’s: • Procedures afhankelijk van land tot land • Voor .BE • DNS BE (www.dns.be) is de registratieautoriteit die .BE domeinnamen beheert • Registratie gebeurt via agenten • Overzicht van alle agenten te vinden op www.dns.be Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
.COM 21,336,063 .NET 3,631,270 .ORG 2,333,855 .INFO 828,223 .DE 5,459,604 .CO.UK 3,655,773 .BE 279,634 Bron: www.domainworldwide.com & www.dns.be Geregistreerde domeinnamen – 22/04/2003 Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Nameservers • Op elke PC verbonden met het Internet is in het besturingssyteem een DNS-service geconfigureerd • Bevat 1 of meerdere nameservers (afh. van ISP) • Nameservers: Grote databanken met relaties hostname <-> IP-adres (A-record in vakjargon) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
DNS-lookup • Client PC vraagt IP-adres hostname • Elke provider heeft nameserver(s) met daarop alle domeinnamen van hun klanten (stel NS1) • Geval 1: NS1 krijgt aanvraag en kent domeinnaam • NS1 geeft antwoordt aan Client PC • Geval 2 : NS1 krijgt aanvraag en kent domeinnaam niet • NS1 verricht een WHOIS lookup (geeft als antwoord de nameserver waarop de domeinnaam geconfigureerd is) • Query wordt door de nameserver (NS1) gericht aan de andere nameserver (NS2) • NS2 antwoordt NS1 en NS1 antwoordt Client PC Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Grafische voorstelling (Geval 1) DNS server ISP (NS1) (1) (2) Gebruiker • : NS1, wat is IP-adres van www.cnn.com ? • (2) : Gebruiker, het IP-adres is 64.236.16.20 Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Root DNS server (2) (3) (4) (6) (5) DNS server (NS2) (2) : Root, wie kent IP-adres van www.cnn.com ? (3) : NS1, vraag het aan NS2 (4) : NS2, wat is IP-adres van www.cnn.com ? (5) : NS1, het IP-adres is 64.236.16.20 (6) : Gebruiker, het IP-adres is 64.236.16.20 Grafische voorstelling (Geval 2) DNS server ISP (NS1) (1) Gebruiker • : NS1, wat is IP-adres van www.cnn.com ? Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Hoe werkt het Internet? Transportlaag (TCP en UDP)
Netwerk van De Post Zender Ontvanger Connectionless protocol Voorbeeld: het postsysteem • Er wordt geen verbinding opgezet tussen zender en ontvanger (handshake) vooraleer er informatie wordt doorgestuurd • Geen mogelijkheid tot foutdetectie en geen controle/feedback Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Connection Established ! LEX LEX Zender Ontvanger Telefoonnetwerk Connection-oriented protocol Voorbeeld : het telefoonnetwerk • Er wordt een verbinding opgezet tussen zender en ontvanger (handshake) vooraleer er informatie wordt doorgestuurd • Zender en ontvanger maken afspraken voor een optimale verbinding (ingebouwde controles, flow control, ...) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Transportlaag: TCP en UDP • TCP (Transmission Control Protocol) • Connection oriented protocol • Meest gebruikt • Heel betrouwbaar • Wel trager om op te zetten • UDP (User Datagram Protocol) • Connectionless protocol • Gebruikt voor DNS-requests, streaming media • Geen zekerheid over goede aankomst van de pakketten • Snel protocol Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Hoe werkt TCP? • Is de link tussen de software applicatie en het individuele IP-pakket • Zorgt voor: • Opdelen datastroom in individuele pakketten aan de kant van de zender • Reconstructie van de datastroom uit de individuele pakketten aan de kant van de ontvanger • Het opzetten van een connectie tussen zender en ontvanger • Controleert het versturen en ontvangen van alle pakketten (checkt op fouten geïntroduceerd tijdens het transport) • Indien pakketten verloren gaan, zorgt TCP ervoor dat deze opnieuw verzonden worden Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Het opzetten van een TCP-connectie TCP connectie Client Server <SYN_C> 3-Way Handshake <ACK_C,SYN_S> <ACK_S> Connection established tijd Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004 SYN: for synchronize / ACK: acknowledgement / C: client / S: server
Hoe werkt het Internet? Netwerklaag (IP-laag)
Transport van de gegevens in het netwerk • De netwerklaag is de basis van alle communicatie op het Internet • De netwerklaag zorgt voor de bereikbaarheid van alle hosts op het Internet • Een Internet pakket (IP-pakket) bevat volgende informatie: 194.7.17.56 194.7.17.56 4 “hallo” ... From Adres To Adres Versie- nummer Data Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Hoe werkt IP? • De IP-laag in het netwerkmodel zorgt voor de routering van de indiduele IP-pakketten • Gebeurt met behulp van routers ( ) • Router = richtingwijzer in de IP-adresruimte • Routers zorgen ervoor dat een IP-pakket via het meest “efficiënte” pad van zender naar ontvanger wordt verstuurd • Is geen geografische efficiëntie ! Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Routers : wie maakt ze? • Cisco (www.cisco.com) • Gespecialiseerd in access routers en edge routers • Juniper Networks (www.juniper.net) • Gespecialiseerd in edge en core routers • Andere: • Alcatel • Siemens Unisphere (verkocht aan Juniper) • Redback • 3COM • .... Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Access Router (voorbeeld) • Cisco 2600 reeks • WAN-zijde = kant Internet (Wide Area Network) • LAN-zijde = kant lokaal netwerk (Local Area Network) Sloten voor WAN-kaarten LAN Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Backbone router (voorbeeld) • Juniper M-reeks • Verschillende interfaces voor hogesnelheidsverbindingen • Redundantie Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
Traceroute (Voorbeeld: www.yahoo.com) uunet:\> traceroute to www.yahoo.com (64.58.76.227) 1 fe3-0-1.sr2.bru5.be.uu.net (194.7.15.3) 2 pos7-2-0.hr2.BRU5.ALTER.NET (194.7.46.162) 3 so-7-1-0.CR1.BRU5.Alter.Net (194.7.46.61) 4 293.at-1-0-0.xr2.bru2.alter.net (194.7.46.201) 5 so-1-0-0.TR2.BRU2.Alter.Net (146.188.9.153) 6 so-2-0-0.IR2.DCA4.Alter.Net (146.188.11.222) 7 0.so-0-0-0.IL2.DCA6.ALTER.NET (146.188.13.41) 8 0.so-1-0-0.TL2.DCA6.ALTER.NET (152.63.9.222) 9 0.so-6-0-0.XL2.DCA6.ALTER.NET (152.63.38.74) 10 POS7-0.BR2.DCA6.ALTER.NET (152.63.38.137) 11 204.255.169.46 (204.255.169.46) 12 agr3-loopback.Washington.cw.net (206.24.226.103) 13 dcr1-so-6-2-0.Washington.cw.net (206.24.238.57) 14 cable-and-wireless-internal-isp.Washington.cw.net (206.24.238.26) 15 dcr03-g10-0.stng01.exodus.net (216.33.96.161) 16 csr22-ve241.stng01.exodus.net (216.33.98.19) 17 216.35.210.126 (216.35.210.126) 18 www.yahoo.com (64.58.76.227) 89.053 ms 89.267 ms 89.165 ms UUNET Peering C&W Exodus Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004
“Reële”-wereld Continenten en landen Binnenlandse autosnelwegen Internationale autosnelwegen Adressen “Internet”-wereld Internet Service Providers (ISP) IP backbones van een ISP IP backbones tussen verschillende ISP’s IP-adressen De “Internet”-wereld (I) Universiteit Gent – Recht en Informatica / 2003 - 2004