Dr. Franky D’Oosterlinck Universiteit Gent, Vakgroep Orthopedagogiek Directeur OOBC ‘Nieuwe Vaart’

1. OPEN FORUM KINDERRECHTENCOALITIEThema: “Zorg voor kinderen en jongeren met Gedrags- en Emotionele Stoornissen (GES)”20 / 04 / 2007 Dr. Franky D’Oosterlinck Universiteit Gent, Vakgroep Orthopedagogiek Directeur OOBC ‘Nieuwe Vaart’

2. Opbouw 1. Noden en kenmerken van de populatie van kinderen en jongeren met GES 2. Vergelijking Bijzondere Jeugdbijstand en Vlaams Agentschap 3. Voorstellen op vlak van beleid en zorg

3. 1. Noden en kenmerken van de doelgroep 1 a. Populatie van kinderen en jongeren met GES in Oost-Vlaanderen 1 b. Evolutie van de zorgvraag 1 c. Nood aan bijkomende zorg bij zorgverlaters

4. 1 a. Kinderen en jongeren met GES in Oost-Vlaanderen • 517 personen • 95 % van alle plaatsingen voor GES in Oost-Vlaanderen • Dossieranalyse

5. N = 517 - gender(jongens: 86 % - meisjes: 14 %)

6. Leeftijd (in jaren)

7. Duur van de huidige opname (in jaren)

8. Stelsel waarin kinderen en jongeren zijn opgenomen

9. Was er reeds vroegere hulpverlening ?

10. Aard van de vroegere hulpverlening

11. Welke stoornissen?

12. Aantal stoornissen per jongere

13. Waar loopt men school?

14. CBCL / 4-18

15. Verschillen tussen jongens en meisjes Doorverwijzingstype: jongens meer vrijwillig meisjes meer bijzondere jeugdbijstand en jeugdrechtbank Intelligentie: jongens gemiddeld hoger IQ dan meisjes (zie grafiek)

16. Intelligentie bij jongens en meisjes

17. Methode gedragsprofiel Correlaties gemeten tussen de totale CBCL score en de twee breedbandschalen van de CBCL (internaliseren / externaliseren) Externaliseren (E) is het sterkst Correlaties gemeten tussen Externaliseren en bijhorende syndroomschalen Sociale problemen (S) is het sterkst Daarom: ES-profiel

18. Procentuele verdeling profiel jongens N = 427 - meisjes N = 87

19. Jongens met hoog ES-profiel: meer in B.O. type 3

20. Meisjes met een hoog ES-profiel: meer op internaat.

21. Onderzoeksbesluit Uitgesproken externaliserend en sociaal probleemgedrag Geen verband tussen de aard van de stoornis en het ES-profiel Link tussen ES-profiel en intensiteit van plaatsing of onderwijstype

22. 1 b. Evolutie van de zorgvraag • Kinderen worden vroeger aangemeld • Meer geregistreerde problemen per gezin • Kind:meer externaliserend probleemgedrag (agressie, hyperactiviteit, lage frustratie, overtreden van regels…) • Gezin:verschuiving naar problemen bij ouders zelf bv. mentale problemen, delinquentie. Ook meer één oudergezinnen, meer problemen omtrent inkomen, werk en huisvesting. • School:minder rekenproblemen, meer storend gedrag, meer problemen met concentratie en aandacht.

23. 1 c. Nood aan bijkomende zorg bij zorgverlaters N = 99 • Nood aan extra zorg • N = 74 • Geen nood aan extra zorg • N = 25 • Aangepaste zorg • buiten een Vlaams • Agentschap voorziening • N = 18 • Geen aangepaste zorg • buiten een Vlaams Agent- • schap voorziening • Geen aanvraag Vlaams • Agentschap • N = 51 • Aanvraag Vlaams • Agentschap • N = 5

24. Zorgverlaters Het vastlopen op school zorgt vaak voor het stopzetten van de hulp. Slechts 38 % heeft een kwalificatie bij het verlaten van de voorziening De transitieperiode naar volwassenheid verloopt moeilijk. Wordt die voldoende voorbereid ?

25. 2. Vergelijking met Bijzondere Jeugdbijstand • Steekproef voorzieningen Bijzondere Jeugdbijstand • Onderzoek door Prof. Dr. W. Hellinckx en Prof. Dr. H. Grietens (KUL) • Kadert in Europees onderzoek naar ‘Mental health problems’ bij 6- tot 18-jarigen • 27 voorzieningen (30 %) van alle Vlaamse voorzieningen betrokken. • 10 kinderen per voorziening • CBCL gebruikt als instrument

26. Vergelijking aantal jongens en meisjes

27. Vergelijking vroegere hulp en schoolkeuze

28. Vergelijking procentuele score CBCL items

29. Vergelijking voorkomen van stoornissen

30. Besluiten • Doelgroep kenmerkt zich door ernstig probleemgedrag • Profiel van dit gedrag • Agressie • Delinquentie • Sociale problemen • Deze kenmerken zorgen voor exclusie

31. 3. Voorstellen op vlak van beleid en zorg • Recht op effectieve zorg! • Nood aan gedifferentieerde aanpak • Gewoon onderwijs: preventie door aandacht voor sociale vaardigheden • Intensieve thuisbegeleiding • Residentiële zorg in combinatie met buitengewoon onderwijs • Hechtingsstoornissen : bvb. nurture-groepen • Intensief en gericht • Gedragstherapeutische groepen: bvb. psychopathiform gedrag • Intensief en gericht

32. Intensief en gericht: concreet • Behandelingsmethodieken • Methodisch • Gespecialiseerde hulp ngl. problematiek • Kortdurend • Steeds in samenspraak met de ouders • Evidence-based cultuur in Vlaanderen moet uitgebreid worden

33. Evidence-based cultuur: voorbeeld • Bvb. LSCI • Life Space Crisis Intervention • Conflicthanteringsmethodiek die crisis aanvat als integraal deel van de behandeling • Crisis als leermoment • Effectonderzoek is positief over deze methodiek • Implementatie in behandeling

34. Residentiële zorg: intensief en gericht - voorbeelden Hechtingsstoornissen: nurture-groepen • Kleine groepen • Specifieke aandacht • Gespecialiseerde hulpverlening • Accent op basale noden en basiszorg • Toewerken naar leerbereidheid Psychopathiform gedrag: gedragstherapeutische groepen • Intense behandeling • Vergelijkbaar met therapeutische gemeenschap • Cfr. aanpak bij Glenn Mills: • Jongens hebben potentieel om te leren en te groeien • Verantwoordelijkheid voor het gedrag • Antisociaal gedrag => prosociaal gedrag

35. Noden • Selectie van evidence-based methodieken • Vorming aan professionele hulpverleners • Onderzoek over effectiviteit van methodieken

36. Informatie over de spreker Dr. Franky D’Oosterlinck OOBC ‘Nieuwe Vaart’ Jozef Guislainstraat 47-49 9000 GENT 09 / 226 70 70 oobc@moso.be