1 / 65

SİNDİRİM SİSTEMİNİN SALGI FONKSİYONU

SİNDİRİM SİSTEMİNİN SALGI FONKSİYONU. SİNDİRİM KANALI SALGILARININ GENEL PRENSİPLERİ SEKRESYONUN OTONOM VE HORMONAL KONTROLÜ MÜKÜSÜN YAPISI VE ÖNEMİ TÜKRÜK SALGISI ÖZOFAGUS SALGISI MİDE SALGISI PANKREAS SALGISI SAFRA SALGISI İNCEBARSAK SALGISI İNCE BARSAKTA ABSORPSİYON

jayme
Download Presentation

SİNDİRİM SİSTEMİNİN SALGI FONKSİYONU

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SİNDİRİM SİSTEMİNİN SALGI FONKSİYONU • SİNDİRİM KANALI SALGILARININ GENEL PRENSİPLERİ • SEKRESYONUN OTONOM VE HORMONAL KONTROLÜ • MÜKÜSÜN YAPISI VE ÖNEMİ • TÜKRÜK SALGISI • ÖZOFAGUS SALGISI • MİDE SALGISI • PANKREAS SALGISI • SAFRA SALGISI • İNCEBARSAK SALGISI • İNCE BARSAKTA ABSORPSİYON • KALIN BARSAKTA ABSORPSİYON VE FEÇESİN OLUŞUMU erdal@cumhuriyet.edu.tr

  2. Sindirim kanalındaki salgı bezleri başlıca iki fonksiyona hizmet ederler: 1- Ağızdan ileumun distal ucuna kadar birçok yerde sindirim enzimlerininsalgılanması, 2- Ağızdan anüse kadar bütün yolda sindirim kanalını yağlayan ve koruyan müküsün salgılanması.

  3. SİNDİRİM KANALI SALGILARININ GENEL PRENSİPLERİ • Bezlerin anatomik tipleri • Gastrointestinal bezlerin uyarılma mekanizmaları • Sekresyonun esas mekanizması • Müküsün yapısı ve gastrointestinal kanaldaki önemi

  4. BEZLERİN ANATOMİK TİPLERİ • Sindirim kanalının epitel tabakasında milyarlarca tek hücreli müköz bezler yer alır. Bunlara; müköz hücreler veya goblet hücreleri adı verilir. • Sindirm kanalı epitel yüzey boyunca oyukcukluklarla (pit) kaplıdır.Pit ler ince barsakta Lieberkühn kriptaları adını alır • Mide ve duodenumun üst kısmında derin tübüler bezler bulunur. • Sindirim kanalı ile ilgili diğer bezler tükrük bezleri, pankreas ve karaciğerdir.

  5. BEZLERİN UYARILMA MEKANİZMALARI • İntestinal bezlerin uyarılması üç etkenden birisi ile gerçekleşir: 1- Dokunma uyarısı, 2-Kimyasal uyaranlar, 3-Barsak distansiyonu.

  6. SEKRESYONUN OTONOM KONTROLÜ • Parasempatik sinirlerin sindirim kanalını uyarması bezlerin salgı miktarını artırır. • Gastrointestinal kanalın bazı kısımlarında sempatik sinirlerin uyarılması, bezlerin sekresyonunda hafif bir artmaya neden olur. • Ancak intestinal bezler sempatik uyarımla inhibe olurlar. • Brunner bezlerinin inhibisyonu peptik ülser gelişmesine yol açar.

  7. SEKRESYONUN HORMONAL KONTROLÜ • Gastrointestinal kanalda besinin bulunmasına bağlı olarak mukozadan salgılanan hormonlar ya parakrin tarzda etkili olurlar ya da kan yoluyla ilgili yere taşınarak etki gösterirler.

  8. SALGININ ESAS MEKANİZMASI

  9. MÜKÜSÜN YAPISI VE ÖNEMİ • Müküs; su, elektrolitler ve birkaç glikoproteinden oluşan koyu bir salgıdır. • Müküs besinlerin gastrointestinal kanal boyunca kolayca kaymalarını sağlar. • Epiteli sıyrılmaya ve kimyasal etkilere karşı korur.

  10. MÜKÜSÜN ÖZELLİKLERİ • Yapışkandır. • Barsak duvarını kaplayan ve besin parçacıklarının mukoza ile doğrudan temasını önleyen yeterli bir kitlesi vardır. • Sürtünmeye karşı direnci düşüktür. • Feçes kitlelerini oluşturmak için feçes partiküllerinin birbirine yapışmasını sağlar. • Gastrointestinal enzimlerin sindirimine karşı çok dirençlidir. • Müküsteki mukopolisakkaritler az miktardaki asit veya alkalileri tampone edebilirler.

  11. TÜKRÜK SALGISI • Tükrük bezleri tarafından yapılarak ağız boşluğuna boşaltılan salgılardır. • İnsanda ağız boşluğuna açılan 3 çift tükrük bezi bulunur. • Bunlar parotis,submaksiller ve sublingual bezlerdir. • Yanağın iç kısmındaki küçük bukkal bezler az miktarda tükrük salgılarlar.

  12. PAROTİS BEZİ SUBLİNGUAL BEZ SUBMAKSİLLER BEZ

  13. İnsanlarda herbir tükrük bezinin karakteristikleri

  14. Tükrüğün yapıve görevi Günlük tükrük sekresyonu 1000-1500 ml arasında değişir.

  15. Tükrükteki enzimler ve görevleri

  16. TÜKRÜK SALGISI • Tükrük salgılanması üç safhaya ayrılır: 1- Sefalik 2- Bukkal 3- Gastrointestinal safha • Tükrük yapımı 2 safhada gerçekleşir: 1- Primer sekresyon asinilerde, 2- Sekonder sekresyon tükrük kanallarında oluşur.

  17. SUBMANDİBULER BEZİN YAPISI

  18. TÜKRÜKTEKİ İYON KONSANTRASYONU Na+ ~ 15 mEq/lt Cl - ~ 15 mEq/lt K+ ~ 30 mEq/lt HCO3 - ~ 50-70 mEq/lt

  19. TÜKRÜK SALGISININ DÜZENLENMESİ • Genellikle sinirsel yolla düzenlenir. • Üç beze parasempatik ve sempatik sinirler gelir. • Parotise gelen parasempatik lifler n.aurikulo temporalis, sublingual ve submaksiller bezlere ise korda timpani içinde ulaşırlar. • Tükrük salgısı medulla oblangata ile ponsun birleştiği yerdeki nukleus salivatoriusların alt ve üst kısımlarından gelen impulslarla düzenlenir.

  20. TÜKRÜK BEZLERİNİN OTONOM KONTROLÜ

  21. ÖZOFAGUS SALGISI • Özofagus salgısı tamamen müküs karakterdedir ve görevi birinci derecede yutma için gerekli yağlamayı sağlamaktadır. • Özofagusun baş kısmı ve mide ucundaki bezler birleşik müküs bezlerdir. • Diğer taraflarında ise basit müküs bezler bulunur

  22. MİDE SALGISI • Midede birbirinden tamamen farklı iki tip bez bulunur.Gastrik ve pilorik bezler. • Gastrik bezler sindirim sıvılarını, pilorik bezler ise mide mukozasını koruyan müküsü salgılarlar. • Gastrik bir bezde üç ayrı tip hücre bulunur. 1- müköz boyun hücreleri 2- esas hücreler 3- paryetal hücreler

  23. PARYETAL HÜCRE SALGISI • Paryetal hücreler litrede 160 milimol hidroklorik asit içeren, vücut sıvıları ile izotonik olan elektrolit bir solüsyon salgılarlar. • Bu asit solüsyonun (HCl) pH'sı yaklaşık olarak 0.8 dir. • Mide suyunun litresi başına 1500 kalorinin üzerinde enerjiye gereksinim vardır.

  24. MİDEDE HİDROKLORİK ASİTİN GÖREVLERİ • Pepsinojeni pepsine çevirmek • Pepsin için optimum pH'yı sağlamak • Bazı mineralleri redükte ederek (Ca++,Fe++) barsaktan emilimini kolaylaştırmak, • Sütün kazeojenini kazein halinde çökeltmek • Mikropları öldürmek.

  25. MİDEDE PEPSİN SALGISI • Esas hücreler tarafından salgılanır. • Hücre içinde pepsinojen halinde bulunur. • Pepsinojenin sindirici etkisi yoktur. • Besin mide lümenine geçtiğinde orada daha önce oluşmuş pepsin ve hidroklorik asitle temasa gelince hemen aktif pepsin haline döner. • Yüksek asit ortamda (pH 1,8-3,5 arasında) optimum etki gösterir.

  26. MİDE SALGISINDAKİ DİĞER ENZİMLER • Gastrik lipaz, amilazveüreaz. • Gastrik Lipaz esasen bir tributinaz'dır. tereyağındaki tributine etki eder. • Amilaz nişasta sindiriminde etkilidir. • Gastrik jelatinaz etteki proteoglikanların bazılarının eritilmesine yardımcı olur. • Gastrik üreaz mide bezlerinin salgısı olmayıp, midedeki bakterilerin etkisiyle oluşur.

  27. MİDE MÜKÜS SALGISI • Korpus ve fundustaki boyun ve yüzey müköz hücreleri ve diğer benzer hücrelerden salgılanır. • Müküs müsinler olarak adlandırılan glikoprotein lerden yapılmıştır. • Mukozayı örten 0.2 mm kalınlığında bir jel tabakası oluşturur. • Yüzey mukoza hücreleri, HCO3-’da salgılar. • Bu hücreler arasında sıkı bağlantılar bulunur. • Mide mukozasının korunmasında mukozadaki, trefoil peptidler de etkili olur.

  28. MİDE SUYUNUN İÇERİĞİ Günlük mide suyu salgısı ortalama 2000 ml; pH’sı 1-3,5 dur. • Katyonlar: Na+, K+, Mg++, H+ • Anyonlar: Cl-, HPO4--, SO4-- • Pepsinler • Lipaz • Müküs • İntrinsik faktör

  29. HCl SALGILANMASI • HCl Paryetal hücreler tarafından salgılanır. • Hidrojenin mide lümenine transferi paryetal hücrelerin apikal zarındaki H+ - K+ ATPaz tarafından gerçekleştirilir. • Asit salgısı, paryetal hücrelerin zarlarındaki H2 reseptörleri aracılığı ile histamin, M3 muskarinik reseptörleri aracılığı ile asetilkolin, Gastrin reseptörleri aracılığı ile gastrin tarafından uyarılır.

  30. PARYETAL HÜCRE

  31. HCl PARYETAL HÜCRELERDEN HCl SALGILANMASI Apikal zar Bazolateral zar ATP az antiport cAMP ile aktive edilen kanallar

  32. Direct stimulation of parietal cells Indirect stimulation of parietal cells, through histamine released by ECL

  33. MİDE SALGISININ DÜZENLENMESİ Mide salgısı sinirsel ve hormonal mekanizmalarla düzenlenir. Düzenlenme üç safhada olur. • Sefalik safha • Gastrik safha • İntestinal safha

  34. 1. CEPHALIC PHASE Vagus nerve

  35. PANKREAS

  36. Pankreas salgısının bileşimi • pH: 8-8.5 • Miktarı : ~ 1500 ml /gün • Katyonlar: Na+, K+, Ca++, Mg++ • Anyonlar: HCO3-, Cl-, SO43-, HPO42-, albumin ve globulin • Enzim ön maddeleri Enzimler Tripsinojen Proteolitik Kimotripsinojen Lipolitik Prokarboksipolipeptidaz Nükleolitik

  37. PANKREAS SALGISINDAKİ ENZİMLER • Proteolitik; tripsinojen, kimotripsinojen ve prokarboksipeptidaz, elastaz. • Proteolitik enzimler (tripsinojen) enterokinaz tarafından aktif hale getirilir. • Aminolitik; Amilaz. • Lipolitik; Lipaz, fosflipaz A2, kolesterol esteraz. • Nukleazlar;ribonükleaz,dezoksiribonükleaz.

  38. PANKREAS SIVISININ SİNDİRİM ENZİMLERİ

  39. PANKREAS SALGISI DÜZENLENMESİ • Pankreas salgısı sinirsel ve hormonal mekanizmalarla düzenlenir. • Sinirsel Düzenleme: Midede sefalik safha başladığı zaman vagus sinirleri ile pankreasa da impulslar iletilir ve pankreas asinuslarına orta derecede bir enzim sekresyonu olur. • Hormonal Düzenleme: İnce barsağın yukarı kısımlarında besinin bulunması başlıca iki hormonun sekretin ve kolesistokinin salgılanmasına sebep olur ki bunlar pankreasın bol salgı yapmasını sağlarlar.

  40. Sekretinle pankreas salgısının uyarılması (hidrelatik uyarım): • Sekretin ince barsakların proksimal kısmının mukozasında prosekretin halinde bulunan ufak bir polipeptiddir. • HCl + NaHCO3 NaCl + H2CO3 H2 CO3 H2 O + CO2

More Related