950 likes | 2.29k Views
SİNDİRİM SİSTEMİ. Anahtar Kavramlar. kimyasal sindirim mekanik sindirim enzim emilim. SİNDİRİM Büyük moleküllü besinlerin (nişasta, protein ve yağ) enzimler yardımı ile parçalanarak, hücre zarından geçebilecek kadar küçülmelerine SİNDİRİM denir.
E N D
Anahtar Kavramlar kimyasal sindirim mekanik sindirim enzim emilim
SİNDİRİM Büyük moleküllü besinlerin (nişasta, protein ve yağ) enzimler yardımı ile parçalanarak, hücre zarından geçebilecek kadar küçülmelerine SİNDİRİM denir. Su, madensel tuzlar ve vitaminler küçük molekül olduğundan hücre zarından rahat geçer. Bu nedenle sindirilmezler.
SİNDİRİM SİSTEMİ Vücudun kullanabilmesi için karmaşık besin maddelerini basit olana çevirir. Besin ısırılıp çiğnenerek ve enzim denilen sindirim maddelerinin yardımıyla küçük parçalara ayrılır.
YUTAK YEMEK BORUSU MİDE KALIN BAĞIRSAK İNCE BAĞIRSAK ANÜS SİNDİRİM SİSTEMİ
Sindirim Borusu • Ağız • Yutak • Yemek Borusu • Mide • İnce Bağırsak • Kalın Bağırsak
Sindirim Bezleri • Tükürük Bezleri • Karaciğer • Pankreas • Mide Bezleri • Bağırsak Bezleri
Mekanik sindirim:Yüksek yapılı canlılarda besinlerin dil, diş ve kaslar yardımı ile küçük parçalara ayrılmasıdır. Böylece besinlerin sindirim yüzeyi artırılır. İnsanda ağız ve midede gerçekleşir.
Kimyasal sindirim:Enzim ve su kullanılarak besinlerin hücre zarından geçebilecek yapı taşlarına parçalanmasıdır. İnsanda ağız, mide ve ince bağırsakta gerçekleşir.
Besin, sindirim sisteminden Peristaltik adı verilen kas hareketiyle geçer. Besin sindirildikten sonra içerisindeki gerekli maddeler kan dolaşımında emilirler.
SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
SİNDİRİM SİSTEMİNİ OLUŞTURAN ORGANLAR • AĞIZ VE DİŞLER • YUTAK • YEMEK BORUSU • MİDE • İNCE BAĞIRSAK • KALIN BAĞIRSAK
SİNDİRİME YARDIMCI ORGANLAR • KARACİĞER • PANKREAS
A. AĞIZ VE DİŞLER Ağızda sindirime yardımcı olan diş,dil ve tükrük bezleridir. Dişler besinlerin küçük parçalara ayrılmasını sağlar. Dil de bu işe yardım eder. Dil ayrıca tat alma organıdır. Besinlerin ilk sindirimi Ağızda başlar. Buna Mekanik Sindirim denir. Dişle besinleri parçalar ve öğütür.
TÜKRÜK BEZİ Kulak altı,dil altı ve çene altı olmak üzere üç çeşit tükrük bezi vardır. Bu bezlerde üretilen tükrük kanalı ile ağıza gelir. Tükrükte amilaz adı verilen enzim vardır. amilaz enzimi karbonhidratların ağızda kimyasal sindirimini başlatır.
TÜKRÜK BEZİ NİŞASTA + AMİLAZ MALTOZ Yani ağızda karbonhidratlardan nişastanın sindirimi başlar.
AĞIZ Ağzımız,damak denilen kavisli bir tavanı olan nemli bir boşluktur. Ön tarafı dudaklarca kapalıdır,iç boşluk boğaza kadar genişler ve boşluğun büyük bir bölümü dil ile kaplıdır.
Sindirim sistemimizin ve ayrıca nefes alırken ağzımız açıksa solunum sistemimizin ilk başlangıç noktasıdır. Ağzımız aynı zamanda seslerle kelimeleri oluştururken ve mimiklerle iletişim kurarken de çok önemli bir görev üstlenir.
YUTAK Yutak ya da farenks, ağzımızın arkasında huni şeklinde bir alandır. Ağzımızı ve burun boşluğumuzu önde ses kutusuna,arkada ise yemek borusuna bağlar. Besin,bu yol boyunca ağzımızdan yemek borusuna ulaşır.
YUTAK Aynı şekilde hava da bu yolla burun veya ağızdan ses kutusuna ulaşır. Yutağımız, besin geçişini kayganlaştıran ve havadan toz parçalarını uzaklaştıran mukusla astarlanmıştır.
YUTAĞIN ANATOMİSİ Yutak ya da farenks 13 cm uzunluğunda kaslı bir tüptür. Burnun ve ağzın arkasından başlayıp yemek borusuna ve nefes borusunun girişine kadar aşağı iner.
YUTAĞIN ANATOMİSİ Boğazımız,nefes alırken hava, yutkunurken besin taşıması yapar. Besin,ağzımızın ardından boğazımızdan aşağı doğru inerken boğaz duvarındaki kaslar tarafından itilir.
AĞIZ VE YUTAK Sindirim sisteminin başlangıç kısmında dişimiz besini ısırır,çiğner ve küçük parçalara ayırır. Dil,besini sulu tükürük ile karıştırır ve yutulmaya hazır hale getirir. Dil tarafından boğazın arkasına doğru itilen besin,buradan yemek borusuna yani Özofagusa gider.
YEMEK BORUSU ( ÖZOFAGUS) Yemek borusu,besinin boğazdan mideye ulaşmasını sağlayan bir geçittir. Boşken düz bir boru gibidir ve yaklaşık 25 cm uzunluğundadır. Lokmaların hareket etmelerini sağlamak için genişler.
YEMEK BORUSU ( ÖZOFAGUS) Besin ,yemek borusuna ulaştığında, kendiliğinden mideye hareket eder. Yemek borusundaki kasların peristaltik hareketler denilen kasılma hareketleriyle lokma sıkıştırılarak aşağıya doğru itilir.
YEMEK BORUSU ( ÖZOFAGUS) Yemek borusunun alt ucunda sfinkter denilen ve besinin mideye geçmesini sağlamak üzere kasılan kalın bir kas duvarı vardır.
YEMEK BORUSU MİDE ÇİĞNENMİŞ BESİN MİDEYE YEMEK BORUSUNDAN GEÇER. ERİMİŞ KARIŞTIRILAN BESİN KREMSİ BİR SIVIYA ÇEVİRİLİR. İLERİ SİNDİRİM İÇİN BESİN İNCE BAĞIRSAĞA GEÇER. İNCE BAĞIRSAK
MİDE Mide,sindirim sisteminin en geniş kısmıdır. “ j “ şeklinde kaslı bir bezdir. Alınan besini depolamak için genişler. Besini sıkıştırır,ezer ve mide duvarında üretilen asit ve etkili sindirim sıvıları ile karıştırır. Besini kremsi bir sıvı haline geçirir ve ince bağırsağa gönderir.
MİDE Mide,kasla çevrili esnek bir torbadır. Karnımızın sol tarafında yer alır. Kubbe şeklinde olan diyaframın yanındadır. Doluyken 1,5 litre su alabilir.
Besin mideye uzun,kaslı bir boru olan yemek borusuyla ulaşır. Besin midede 2 saatten 4 saate kadar depolanır. Mide duvarındaki kaslar kasılıp gevşeyerek besini enzim denilen sindirim maddeleri ile karıştırır. Bu olay ince bağırsağa geçen Kimüs denilen bir sıvı oluşturur.
MİDEDE SİNDİRİM Ağızdan,yutak ve yemek borusu yoluyla besin mideye iner.Yemek borusunda enzim olmadığından sindirim olmaz.
MİDEDE SİNDİRİM Mide bezleri Mide Özsuyu ( tuz asidi ve Pepsin ) salgılar. Mide özsuyu sayesinde proteinler daha küçük parçalara ayrılır. Mide özsuyunda bulunan tuz asidi protein enzimlerinin etkinliğini artırdığı gibi mideye gelen mikropları da öldürür.
Proteinlerin sindirimi ilk olarak midede başlar. Bağırsaklarda devam eder.
MİDEDE SİNDİRİM MİDEDE SİNDİRİM : PEPSİN PROTEİN TUZ ASİDİ PEPTON + Mide ayrıca süte etki eden Lap ( RENİN ) enzimi bulunur.Bu enzim sütü KAZEİN haline getirir. +
sindirim esnasında eğer besinler ağızda ve midede fiziksel olarak parçalanmasaydı sindirim çok az gerçekleşirdi. Çünkü enzimler dış yüzeyden reaksiyonu başlatırlar.
BAĞIRSAKLAR A. İNCE BAĞIRSAK B. KALIN BAĞIRSAK
B A Ğ I R S A K L A R Bağırsaklarımız, 7,5 m. Uzunluğundadır. İlk kısmı İnce Bağırsak denilen,karına doğru uzanan kıvrımlı bir tüptür.
İkinci kısmı ince bağırsağın yanında ve üstünde bulunan kısımdır. Bu bölgenin ana görevi suyun ve tuzların emilmesi artıkların atılmasıdır. Bu kısma Kalın Bağırsak denir.
MİDEDEN İNCE BAĞIRSAK BESİN İNCE BAĞIRSAĞA GEÇER SİNDİRİLMİŞ BESİN VÜCUT TARAFINDAN EMİLİR. KALIN BAĞIRSAĞA SİNDİRİLMEMİŞ BESİN KALIN BAĞIRSAĞIN İLK BÖLÜMÜNE GEÇER.
İNCE BAĞIRSAK Uzunluğu 7 metre kadardır. Oniki parmak bağırsağı ince bağırsağın başlangıcıdır. İnce bağırsaklar bütün besinlerin son sindirim yeridir. Karbonhidratlar,proteinler ve yağlar yapıtaşlarına parçalanmıştır.
İnce bağırsağın görevi • Ağızda kısmen sindirilmiş karbonhidratlar ile midede kısmen sindirilmiş proteinlerin ve sindirimi henüz başlamamış olan yağların sindirimini gerçekleştirmek ve tamamlamaktır…
Safra bir enzim değildir. Yağları yapı taşlarına ayırmaz. Sadece yağ damlacıklarına dönüştürür.