280 likes | 534 Views
Lateks Allerjisi . Koray Harmancı 30 Kasım 2005. Neden Önemli !. İntraoperatif anafilaksi sıralamasında 2. sıradadır. Late ks kauçuk ağacının ( Hevea brasiliensis ) kazınması sonucu oluşur.
E N D
Lateks Allerjisi Koray Harmancı 30 Kasım 2005
Neden Önemli ! İntraoperatif anafilaksi sıralamasında 2. sıradadır
Latekskauçuk ağacının (Hevea brasiliensis ) kazınması sonucu oluşur. • %60 H2O, %35 kauçuk, %5 proteinden oluşur. • Kauçuk molekülü: cis-1,4-polyisoprene • Lateks üretimi sırasında eklenen kimyasallar: • Koruyucular( amonyak), akselaratör(thiurams), antioksidanlar (phenylenediamine) • Kontakt dermatitten sorumlu olabilirler • Proteinler allerjiden sorumludur • Günümüzde 13tane sensitize edici protein tanımlanmıştır
Hevea lateks antijenleri • Hev b 1 (REF) • Hev b 2 (-1,3-glucanase) • Hev b 3 (microhelix component) • Hev b 4 • Hev b 5 • Hev b 6 (prohevein) • Hev b 7 (patatin analogue) Hev b 8 (profilin) Hev b 9 (enolase) Hev b 10 (Mn-superoxide dismutase) Hev b 11 (class 1 chitinase Hev b 12 (lipid transfer protein) Hev b 13 (esterase)
Epidemiyoloji • Genel populasyon Pozitif spesifik IgE % 5.4-6.7 Pozitif SPT %1.7-2.2 • Seroprevalence • Reinheimer (1995):%12 • Garabrant (2001) : %8-37 • Grzybowski (2002):%8 • Deri testleri • Buckland (2002): %5 • Jensen (2002): % 9 • Sağlık çalışanları% 0-30 • Spina bifidalı çocuklarda %10-73 • İnsidans/yıllık % 1-2.5
Tarihçe Sağlık alanında ilk defa 1851 yılında kullanılmaya başlanmıştır Lateks içeren ilk cerrahi eldiven 1900 yılında üretilmiştir Latekse karşı gelişen ilk allerjik reaksiyon 1927’ de bildirilmiştir Latekse bağlı ilk kontakt dermatitli olgu 1933 yılında bildirilmiştir 1980 yılında lateks allerjisinde ani bir artış görülmüştür Latekse bağlı ilk anafilaksi 1984 yılında bildirilmiştir FDA 1997 yılında toplam 2300 allerjik reaksiyon rapor etmiştir(225 anafilaksi, 53 kardiak arrest, 17 ölüm) FDA 1998 yılında tüm tıbbi malzemelerde lateks içeriğinin etiketlenmesini zorunlu kılmıştır
Eldiven Kullanımının Yaygınlaşması AIDS ve Hepatit gibi hastalıkların artışı
Lateksin En Yaygın Kullanıldığı Malzeme Eldiven • Çeşitli eldivenlerde farklı protein miktarları vardır • Eğer protein içeriği <100 µg/g ise sıfır allerjeniteden bahsedilir • Yüksek protein miktarları ile deri testi pozitifliğindeki artış paralellik gösterir • İdeal eldivenler tozsuz ve protein miktarı düşük olmalıdır • FDA 1996’ da bir eldivende 50µg/g’dan daha az protein olması gerektiğini bildirmiştir. Ancak unutulmaması gereken; allerjik reaksiyon için gereken miktarın günümüzde de hala kesin olarak söylenememekte olduğudur.
Yüksek Riskli Gruplar • Sağlık çalışanları (hemşireler %44 vedoktorlar %30) • Çok sayıdacerrahi girişimler • Çok sayıda kateterizasyon • Atopik kişiler • Lateks endüstrisi işçileri • Spesifik besin allerjisi olan kişiler • Spinal kord anomalileri olanlar
Myelodisplastik Hastalar • Lateks allerjisi prevalansı % 18-64 arasında değişmektedir • Tip I reaksiyon daha sık görülür • Predispozan faktörler • Çok sayıda cerrahi girişimler • Sık kateterizasyonlar • Sinerjistik bir faktör olan atopi varlığı
Sağlık Çalışanları • 769 katılımcı • Diş hekimi, veteriner, ahçı • Deri testive günlük takibi • <44 aylık takip • Latex allerjisi İnsidansı • Diş doktorları: %2.5/yıl • Veteriner:% 0.4/yıl • Ahçı: % 1.6/yıl Garabrant et al. 2001
Hev b 1-13 Duyarlı Antijenler • Spina bifida 1,2,3 • Sağlık çalışanları 1,5,6 • Çocuklar 6 • Kivi 5 • Patates/domates 7 • Avokado, kestane,muz 6
Lateks-Besin İlişkisi • Lateks allerjisi olanların %30-80’ininde besin allerjisi vardır • Besin allerjisi olanların %20’sinde Lateks allerjisi bulunur
Lateks-Besin İlişkisi • Avokado • Muz • Kestane • Kivi • Şeftali • Mango • Ananas • İncir • Domates • Patates • Badem • Çilek Kavun Elma Papaya Armut Kiraz Buğday Şalgam Ispanak Kereviz
Lateks-Besin İlişkisi • Bu allerjilerin yaklaşık yarısı ciddi allerjik reaksiyon sınıfına girmektedir. • Bu birliktelik lateks proteinleri ile besin proteinleri arasındaki immünolojik çapraz reaksiyona bağlanmıştır. • Bu çapraz reaksiyon bazı polenlerle ( Ragweed, grass) de gösterilmiş, bundan da profilin ile lateks arasındaki çapraz reaksiyon sorumlu tutulmuştur. • Besinlerle oral kaşıntı, genel kaşıntı, ürtiker, anjiyoödem, bulantı, kusma, dispne veya anafilaksi geçirenlerde mutlaka akla lateks duyarlılığı da gelmeli hasta bu yönden de sorgulanmalıdır.
Maruziyet • Deri absorbsiyonu, örn: eldiven yolu • İnhalasyonyolu ile protein yüklü tozlar ile • Mukozal • Vajinal/rektal muayene, dentalişlemler, cerrahi • Parenteral • IV, ciddi dermatit
Klinik • Non-allerjik: İrritan (En yaygın form) Tip I • Allerjik Tip IV Heese’nin 432 lateks allerjilik serisinde irritatif dermatit sıklığı %40, Tip I allerji sıklığı %33.1, Tip IV allerjik kontakt dermatit sıklığı ise % 20.4 olarak bildirilmiştir.
İrritan Kontakt Dermatit (nonimmune) • Yavaş gelişim, • Günlerce sürebilir, • Lateksin veya kimyasalların deriye direk teması ile olur • Semptomlar: Kızarıklık, çatlaklar, fissurler, pullanma • Tanısı konulduktan sonra lateksten kaçınma esastır
Allerjik Kontakt Dermatit (Tip IV gecikmiş hipersensitivite) • Temastan 48 saat sonra başlangıç • En sık eldiven teması sonrası oluşur • Semptomlar: Eritem, kistler, papül, kaşıntı, kabarcık, kabuklanma • T lenfosit aracılıklı bir reaksiyondur ( Kimyasallara karşı) • Tip I allerjiye dönüşme ihtimali vardır
Ani Hipersensitivite (Tip 1 Allerji) • Dakikalar içerisinde başlar, çok nadiren 2 saati aşar • Semptomlar:Lokal ve yaygın ürtiker, baygınlık, anjiyoödem, bulantı, kusma, • abdominal kramplar, rinokonjunktivit, bronkospazm, anafilaktik şok
Tanı • Hikaye • Myelodisplazi / ürolojik anomaliler • Çok sayıda cerrahi girişim • Kronik mesleki maruziyet • Daha önce lateks ürünlerine karşı tip I reaksiyon • Ciddi besin allerjileri • Atopi • Allerji Danışımı • Deri testi • İn vitro testler
Deri Testleri • Tip IVgecikmiş tip hipersensitivite • Pozitif yama test • Reaksiyonun maruziyetten saatler veya günler sonra ortaya çıkması ( 8 saat-5 gün) • Tip I Allerji • Deri testi • Altın standart • Pozitif test: endurasyon • Sensitiviteve spesifiteyaklaşık%98’dir • Test sırasında ciddi reaksiyonlar ortaya çıkabilir
İnvitro Testler • Hasta için riski yoktur • RAST (radioallergosorbent test) • Serumda latekse karşı oluşmuş IgE Antikoru düzeyi ölçülür • Bir çok laboratuvarda ölçülebilir • Sensitivite%80-90 • Spesifite%60-90 • EAST (Enzymeallergosorbent Test) • Radyoaktivite gerektirmez • Sensitivite & spesifite %80-85 civarındadır
In vivo provokasyon testleri Eğer: Hikaye ve laboratuvar testleri arasında kalınmış ise yapılır
TEDAVİ KORUNMA
Lateks İçeren Ürünler • Eldivenler • Kan almada kullanılan bantlar • Oksijen maskeleri • Trakea tüpleri • Solunum torbaları • Anestezi tüplerinin parçaları • Cerrahi maske • Şırınga pistonu • İdrar yolları kateterleri • Baryumlu lavmanlar • Lavman malzemeleri • Kolostomi torbaları • Branül ve damar içi tüpler • Enjeksiyon malzemeleri • EKG pedleri • Aort içi balonlar ve kontrol sistemleri • Dişçilikte kullanılan lastik malzemeler