Próba refleksji socjologicznej

1. Próba refleksji socjologicznej ZHR na tle współczesnych grup, ruchów i podkultur młodzieżowych

2. 1. Typy współczesnej aktywności młodzieży • Grupy – np. skatesi, kibice cel – kontakt, więź ( oparte na ogólnoludzkiej potrzebie kontaktu), redukcja obcości, lęku cechy – własna „kultura” grupy, muzyka, język, ozdoby, ubiór • Podkultury – goci, blokersi cel– kontakt, więź, bunt, poszukiwanie tożsamości, poszukiwanie autorytetu, cechy – własna „kultura” grupy, muzyka, język, ozdoby, ubiór • Subkultury – np. yumacze cel– kontakt, więź, kryzys - bunt, poszukiwanie tożsamości, poszukiwanie autorytetu, cechy – własna „kultura” grupy, muzyka, język, ozdoby, ubiór strategia – nieakceptowana społecznie ( np. bijatyki, rozbój, kradzież ) • Ruchy – np. antyglobaliści, ekolodzy cel–kryzys - bunt, poszukiwanie tożsamości, poszukiwanie autorytetu, cechy – własna „kultura” grupy, muzyka ( sex dla drzew) , język, ozdoby, ubiór strategia – walka ( często bezpośrednia) ideologia struktura – słaba, bądź brak ( luźny związek grup)

3. 2. Typy współczesnej aktywności młodzieży cd. • Kontrkultury– np.. anarchiści, skini prawicowi ( III droga ) cel– kryzys - bunt, poszukiwanie tożsamości, poszukiwanie autorytetu, problemy egzystencjalne cechy – własna „kultura” grupy, muzyka, język, ozdoby, ubiór, tatuaże etc. strategia – walka ( często bezpośrednia) ideologia struktura – silna, przybiera czasami formę oficjalną alternatywna wizja – w obliczu kryzysu odczuwanego przez młodzież alternatywna wizja ładu społecznego

4. 3. Obłuda „systemu”, brak wzorców i tożsamości • Założenia „wolnego świata” – wolność, równość szans, kompetencja, demokracja , prawa jednostki … • Realia wchodzenia młodzieży w dorosłość – brak pracy dla znacznej części absolwentów, brak mieszkań, brak godziwej płacy, nierówność szans ( np. wieś i miasto), trudności z założeniem rodziny, emigracja zarobkowa • Alienacja i deprywacja - niesprawność systemu w przyjęciu młodzieży rodzi niespójność, konflikt tożsamości, poszukiwania autorytetów bądź strategii w odpowiedzi na podstawowe problemy- np. młodzież w środowisku strukturalnej nędzy i bezrobocia w byłych PGR – „zaklęty krąg nędzy” wejście w podkultury, subkultury • Nieefektywność systemu, szczególnie wobec młodzieży z wyżu powojennego w Europie , źródłem wyjątkowego nasilenia podkultur, subkultur, kontrkultur – konflikty młodzieżowe co ok. 20 lat eskalacja.

5. Harcerstwo – ruch młodzieżowy przygotowujący do : - pracy - nauki dla Polski i drugiego - budowy człowieka - walki CEL kształtowanie osoby państwotwórczy obywatelski prorodzinny o wartościach chrześcijańskich ( katolicki ) pronarodowy (propolski) Współczesny świat młodzieży - globalizacja i rynek, - przepływ „siły roboczej „ a nie jednostek - zanik państwa narodowego – wlk. struktury ( UE, NATO ) - wejście młodzieży ich rodzin w bezrobocie – lęk, depresja - rozpad rodziny, kultura singli - świat korporacji - ciągła zmiana miejsca i tożsamości szansą na sukces 4. ZHR na tle …

6. 5. Poziomy odpowiedzi na problemy współczesnej młodzieży i ich rodzin Grupy - kontakt, więź ( oparte na ogólnoludzkiej potrzebie kontaktu), redukcja obcości, lęku, samotności Podkultury -kontakt, więź, bunt, poszukiwanie tożsamości, poszukiwanie autorytetu, Subkultury - kontakt, więź, kryzys - bunt, poszukiwanie tożsamości, poszukiwanie autorytetu, problem egzystencjalny strategia rozwiązania problemów – nieakceptowana społecznie ( np. bijatyki, rozbój, prostytucja, kradzież) Kontrkultury– kryzys - bunt, poszukiwanie tożsamości, poszukiwanie autorytetu, problem egzystencjalny własny i rodziny strategia – walka ( często bezpośrednia) ideologia struktura – silna, przybiera czasami formę oficjalną alternatywna wizja ładu społecznego – w obliczu kryzysu odczuwanego przez młodzież alternatywna wizja ładu społecznego

7. 6. Potrzeba badań, diagnozy … • Czy można być pragmatycznym ideowcem ? Socjologia to nauka mająca na celu skuteczność ( pragmatyzm) i zmianę, ruch harcerski związany jest z wymiarem kształtowania osoby w oparciu o stałe wartości ( prawda). Czy nie jest to sprzeczne jak płatny wolontariat? Czy można dokonywać diagnozy i zmiany ? Czy nie zostanie naruszone to co najistotniejsze? • Sfera badań i opisu i znalezienia zależności np.. - charakterystyka społeczno-ekonomiczna harcerzy ( wstępujących, wychodzących, na różnych stopniach działania) - zróżnicowanie regionalne - motywacja rodziców ( problemy rodzinne ) - motywacja harcerzy - charakterystyka lidera i uczestnika ( np. różnice w celach i motywach wstąpienia, tradycja i etos rodzinny) • Możliwość diagnozy, pomocy i zmiany Kryzysy uczestnictwa – kiedy następuje w dużym % rezygnacja, charakterystyka pozostających - kandydata na drużynowego. To można zestawić z typowymi teoriami rozwojowymi ( Erikson ) i ukazać czy nie nakłada się to ta kryzys tożsamości ( adolescencja ). Jaki typ rodziny, rodzeństwo, typ problemów, stan zdrowia, samoakceptacja I wtedy możliwa jest skuteczna pomoc …..

8. 7. Potrzeba badań, diagnozy – czy możliwa jest zmiana, czy nie naruszy to samych podstaw ? • Posłużę się może nazbyt śmiało przykładem Kościoła Kto zostaje księdzem? Czy można robić takie badania i wierzyć w Ducha Św.? badanie - chrzest 94% - komunia ok.. 90% - ministranci kilka% - lektorzy 25% z nich zostaje księżmi! wniosek – roczny kurs, święcenia mniejsze, obozy… czy jest to naruszenie zasady powołania „Duch tchnie kędy chce” czy pomoc Sakrament chorych czy ostatnie namaszczenie – - w latach 60-tych postępujący zanik wzywania księdza jako „zwiastuna śmierci” - diagnoza sytuacji społecznej: – sekularyzacja – brak wizji zła osobowego i potępienia, a zatem konieczności przystąpienia do sakramentów - wzrastająca uczuciowość ( założenie braku cierpienia ), bliscy oszczędzają „prawdy” o ostanie chorego ( szczególnie rak), brak rozeznania umierającego - rozpad więzi rodzinnych, coraz częstsza samotna śmierć w szpitalu - wniosek – „nowy” sakrament Namaszczenia Chorych udzielany wielokroć w podeszłym wieku

9. 8. Potrzeba badań • Podstawowe problemy każdej instytucji : - kto wchodzi ? badanie - motywacje, typ rodziny, etos, podział regionalny - kto odpada ? badanie – np.. hipoteza różnica motywacji we wstąpieniu poszukiwanie autorytetu, swoista terapia przy dysfunkcji rodziny, po zaspokojeniu w inny sposób występuje, choć bardzo aktywnie działał „na rzecz wartości” - kto pozostaje ? np. podział na uczestników i liderów, różnice motywacji i typu osobowości, typy gratyfikacji, potrzeba uznania i akceptacji, wymiary wzajemnych więzi A wszystko to na tle grupy kontrolnej – młodzieży w tym samym wieku ale spoza ZHR. Uczestnicy działają w dwu społecznościach, dokonują wyborów, decyzji w swoim otoczeniu, które ma wobec nich oczekiwania. Uczestnicy mają potrzebę akceptacji

10. 9. Potrzeba badań • Każda instytucja ma potrzebę: - wewnętrznej ewaluacji – ocena skuteczności wykonania rozkazów, efektywność akcji, skuteczność przepływu informacji etc. - np. badania naboru Ocena odbioru proponowanej oferty, szans, przyszłości ( jak to wpisuje się w kompetencje) na początku przez rodziców a potem przez młodzież w obliczu propozycji zewnętzrnych - oczywiście możliwy jest syndrom „wysokiej wieży” 1. bronimy wartości, mamy poziom i kadrę - sami przyjdą 2. ale coraz mniej przychodzi i …. odchodzą 3. to nic, nie potrzeba nam wszystkich, przyjdą najlepsi 4. ale … 

11. 10. Potrzeba badań i diagnozy • Doraźne diagnozy np.. problem MUNDURU, kiedy następuje kryzys i niechęć do noszenia ale to ma miejsce wobec nastawienia otoczenia… Tu toczy się dylemat wyboru • Zatem konieczna szersza perspektywa zanikanie w życiu społecznym również sutanny, munduru ( wojskowego) • wstyd, lęk ? • osotarcyzm społeczny ? Przyjmując założenia cech postnowoczesnej jednostki i społeczeństwa: Społeczeństwo: - logika koincydencji – byt transcendentny vs. subiektywne ja - logika szczytowych doznań – jednolitość vs. „autentyczność” - logika przypadkowych doświadczeń – „dryfowanie” Jednostka od ja instytucjonalnego do ja impulsywnego: - kontrola siebie vs. Impuls ( autentyczność) - uznanie autorytetów vs. moje ja, wolność - brak używek vs. doświadczenia z używkami - interakcje vs. powierzchowna wymiana ( brak zobowiązań) - system wartości vs. materializm, konsumpcjonizm Na tym tle dopiero możemy rozumieć dylemat wyboru kilkunastoletniego harcerza decydującego się czy wybrać zdecydowanie alternatywny model życia. Pojawia się pytanie jak wpisać ten model we współczesne warunki życia, opinie otoczenia, przyjęte modele awansu…