440 likes | 732 Views
Termografija – školovanje. Sadržaj. Uvod Teorijske osnove termografije Termografska kamera Aplikacije. Termografija - školovanje. T s Temperature of heated surface. SURFACE. Teorijske osnove. Postoje tri vrste prenosa toplote: - provođenje, prenošenje i zračenje toplote. Provođenje.
E N D
Sadržaj • Uvod • Teorijske osnove termografije • Termografska kamera • Aplikacije Termografija - školovanje
Ts Temperature of heated surface SURFACE Teorijske osnove Postoje tri vrste prenosa toplote: - provođenje, prenošenje i zračenje toplote Provođenje Prenošenje Zračenje * Čvrsti mater. * * Tečnosti & gasovi * * Površine * Termografija - školovanje
Teorijske osnove Šta merimo? • IC zračenjeje deo elektromagnetnog spektrapoput X zraka, UV zraka, radio talasa, itd. • Elektromagnetnozračenje je definisanosvojomtalasnom dužinomodnosno frekvencijom. • Talasna dužina IC zračenjase meri u mikronima (m). Termografija - školovanje
Mikro talasi Radio talasi Vidljiva svetlost Gamma X-ray UV IR (Infracrveno) SHF UHF VHF SW MW 0,4 0,7 1 µm 2 µm 5 µm 10 µm 13 µm 0,1 Å 1 Å 10 Å 0,01 µm 0,1 µm 1 µm 10 µm 100 µm 1 mm 10 mm 100 mm 1 m 10 m 100 m 1 km Toplotno zračenje Teorijske osnove Termografija - školovanje
Teorijske osnove • IC zračenje je deo EM spektrai ponaša se kao i vidljivo svetlo • Kreće se brzinom svetlosti i može se reflektovati, prelamati, apsorbovatii emitovati • IR zračenje je nevidljivo, lako ga, međutim, osetimo na koži • Termovizijske kamere prepoznaju IR zračenje, koje emituje površina, i tim putem temperaturu površine • Intenzitet emitovane energije je zavisan od temperature i emisivnosti površine Poznavanje teorijskih osnova je neophodno za pravilnu interpretaciju snimljenih termograma ! Termografija - školovanje
Kratki talasi Dugi talasi Teorijske osnove IC energijapri prolasku kroz atmosferu od izvora do posmatrača Termografija - školovanje
Teorijske osnove • Većina industrijskih termovizijskih kamera deluje u opsegu talasnih dužina između 7.5 i 14 µm, jer: • je apsorpcija emitovane energije u ozračju manja (pri razdaljinama reda oko 10 m) • je u tom području intenzitet zračenja pri nižim temperaturama najveći • je uticaj sunca na merenje minimalan Propustnost atmosfere Termografija - školovanje
Teorijske osnove Odakle se emituje IC energija? • Sva tela emituju IC zračenje u zavisnosti od svoje temperature • Samo na apsolutnoj nuli (-273,15°C) termalna radijacijaje 0, pa je i emitovano ICzračenje 0 • Što je veća temperaturatelavećajeemitovanaenergija u ICdelu spektra • Čak i ICzračenje koje emituje kocka leda može se videtitermokamerom Termografija - školovanje
Teorijske osnove Šta je ICtermografija? • Termografijaje tehnikakojaomogućavavizuelizaciju IC zračenja koje je nevidljivo ljudskom oku. • Slika koju dajetermokamera se nazivatermogram. • Termogram vam omogućava, krozhromatsku skalu“lažnih”boja, da vidite distribucijutoplotena “sceni” ispred. Termografija - školovanje
Teorijske osnove Kvalitativna termografija Možemo da vidimo raspored toplotena slicibez interesovanjaza temperaturu Termografija - školovanje
Spt1 0,9°C Teorijske osnove Kvantitativna termografija Možemo videtitemperaturnu skalu i vrednosti u svakoj tački Uslov - pravilno podešena emisivnost Termografija - školovanje
Teorijske osnove Šta “vidi” IC termokamera? • Termokamere“vide”termalnuenergijukoju objekat emituje • Termokamere“ne vide”temperaturu. Mogu da je proračunajuako su pravilno podešene Termografija - školovanje
Teorijske osnove Emitovanaenergija T ε Energija koju zrači objekat: E = f (T, ε) Termografija - školovanje
Teorijske osnove Emitovanaenergijakao funkcijatemperature Stefan-Boltzmann-ov zakon Termografija - školovanje
Teorijske osnove • Štefanov zakon emitovanja: • Q … emitovani toplotni tok • σ … Štefan-Boltzman-ova konstanta • ε … emisivnost • T … apsolutna temperatura • Emitovani toplotni tok, kako ga meri kamera: • Qmer … emitovani toplotni tok, kako ga meri kamera • QP … emitovani toplotni tok merene površine • QO … emitovani toplotni tok okoline, koji se odbije od mete Termografija - školovanje
Teorijske osnove • Iz zakona o održanju energije sledi: • α … apsorbtivnost • τ … transmisivnost • ρ … reflektivnost • Kirchoffov zakon kaže da je dobar apsorber i dobar emiter • Za neprozirna tela (τ = 0) sledi: sledi Visoka emisivnost → niska reflektivnost Termografija - školovanje
Teorijske osnove Emisivnost (ε) • Emisivnosttelaje njegovasposobnostda zrači termalnu energijuu zavisnosti od njegove realnetemperature • Pokazatelj efikasnostinašegizvora • Emisivnost idealnog crnog tela (koje naravno ne postoji) je 1, sva ostala tela (imenujemo ih siva tela) imaju manju emisivnost • Emisivnost je zavisna od vrste i izrade materijala, ugla merenja, temperature i talasne dužine • Izbor odnosno određivanje prave emisivnosti površine koju merimo: • - podaci o emisivnosti materijala u literaturi (tabele) • - pomoću kontaktnog termometra (ΔT bar 10K>TOK) • - pomoću temperaturno otpornih nalepnica znane emisivnosti 0.95 • - izradom rupe u merenom telu (ukoliko je to moguće) l=7xd (ε=0.98) Termografija - školovanje
Teorijske osnove Različite emisivnosti na površini iste temperature Metalna čašasa vrelom vodom Visoka emisivnostna obojenom delu Niska emisivnostnačistom delu Razlikau temperaturiizmeđu dva delačini se očiglednom. Ustvarnosti jedina razlika je u emisivnosti.
Teorijske osnove • Tabela emisivnosti (ε) različitih materijala Termografija - školovanje
Teorijske osnove Specifična toplota • Pokazuje brzinu promene temperature pri zagrevanju odnosno hlađenju materijala • Voda ima visoku specifičnu toplotu, vazduh nisku • Kada temperaturno stanje nije stacionarno, potrebno je pri merenju to uzeti u obzir • Korisno za određivanje nivoa kao i nečistoća u tankovima (tečnost-gas), za otkrivanje curenja ravnih krovova,… Termografija - školovanje
Kamera Izgužvana aluminijumskafolija Merena površina Teorijske osnove Temperatura pozadine (okoline) RTC • Tamo gde je emisivnost površine manja i stoga reflektivnost velika, potrebno je odrediti temperaturu površine koja zrači na merenu površinu i uneti je u kameru • Načini određivanja pomenute temperature RTC su: - temperatura okoline - izmeriti temperature površina koje zrače na merenu površinu - pred merenu površinu postaviti naboranu kuhinjsku aluminijumsku foliju, koja deluje kao difuzni reflektor Termografija - školovanje
Teorijske osnove Parametri merenja Bitni parametri koje treba podesiti da bi tačno merili T: • Emisivnost • Reflektovanatemperatura • Atmosferska temperatura • Relativnavlažnost • Rastojanje (ne utiče mnogo do 10 metara) Termografija - školovanje
Termografska kamera • Izrada termokamera za civilne namene počela je 1965. • Poslednjih godina se sve više koriste u raznim oblastima pre svega zbog pristupačnijih cena • Omogućuju prikaz toplotnih odnosa koje ljudskom oku nisu vidljive Termografija - školovanje
S 453¡C T SP1 470¡C EMS ¯.85 Termografska kamera Sastav IR zračenje koje merimo IR Optika IR kamera Elektronika Objekat Ozračje Ekran IR Detector Termografija - školovanje
Termografska kamera IR detektor je glavni deo termovizijske kamere, pretvara IR zračenje preko optike u električne signale. Postoje dve grupe detektora: fotonski (vojne termokamere) i termički (civilne termokamere). Mikrobolometarski detektori ne zahtevaju hlađenje, izrađeni su obično od VOx i imaju 160x120, 320x240 odnosno u najnovijim modelima 640x480 detektorskih elemenata. Termografija - školovanje
Termografska kamera Optika je namenjena prenosu slike na detektor, izrađena je po istim principima kao optika za vidljivu svetlost. Bitna razlika je u materijalu od kog je optika izrađena, jer mora propuštati IR zračenje. Najčešće je upotrebljen Germanijum (8-14µm) odnosno Silicijum (3-5µm). Elektronika je namenjena obradi električnih signala detektora, termička slika je pak prikazana na LCD ekranu Većina kamera poseduje programe za kvantitativnu analizu, koji omogućavaju određivanje temperature u bilo kojoj tački na termičkoj slici Termografija - školovanje
Termografska kamera Optička rezolucija Zavisi pre svega od: - detektora (broj detektorskih elemenata, materijal) - optike (vidni ugao, kvalitet) Značajna za određivanje minimalne površine koju možemo da merimo Vidno polje kamere FOV je izraženo u horizontalnim i vertikalnim stepenima i zavisno je od sočiva. Vidno polje pojedinog detektora IFOV je izraženo u mrad (veličina merene površine (mm) = IFOV x razdaljina (m)) Minimalna merena površina IFOVM je takođe izražena u mrad (IFOVM = 3 x IFOV) Minimalna merena površina je lako izražena i preko D:S (veličina merene površine = razdaljina / (D:S)) Termografija - školovanje
Minimalna merena površina Površina koju merimo Termografska kamera Termografija - školovanje
20mm Focal Length (17.4° Vert, 23.2° Horz) 10.5mm Focal Length (32.4° Vert, 42.4° Horz) Vidno polje 54mm Focal Length (6.5° Vert, 8.6° Horz) 0 10 20 30 50 60 70 80 90 100 40 Razdaljina do površine Termografska kamera Termografija - školovanje
Termografska kamera • Objašnjenje pojedinih osobina i podešavanja termovizijske kamere • - komplet, kamera (priključci, podešavanja, sočiva), snimanje i pojedina podešenja kamere • Objašnjenje priložene programske opreme • - prenos memorisanih termičkih slika na računar, obrada slika, izrada izveštaja Termografija - školovanje
Termografska kamera • IR Fusion – nadgradnja sa digitalnim fotoaparatom IR SLIKA VIDLJIVA SLIKA IR SLIKA / VIDLJIVA SLIKA (α BLENDING) SLIKA U SLICI IR ALARMI Termografija - školovanje
Aplikacije Termografija omogućava otkrivanje nepravilnosti u ranoj fazi i samim tim sprečavanje kvara, što znači: - povećanje bezbednosti - poboljšanje pouzdanosti sistema - smanjenje broja nepredviđenih ispada - smanjenje troškova popravke (planiranje popravki) - smanjenje troškova održavanja (manji lager rez. delova) - produženje životnog veka - povećanje proizvodnje i poboljšanje kontrole kvaliteta Kod termografije na području održavanja je vrlo bitna istorija snimaka. Termografija - školovanje
Aplikacije • Proizvodnja i distribucija električne energije (pregledi generatora, transformatora, prekidača, toplotnih izmenjivača, naponskih regulatora, releja, kablova,…) • Nadzor mehaničkih delova (pregrevanje ležajeva, spojki, pumpi,..) • Merenje u građevinstvu (merenje toplotnih gubitaka objekata, otkrivanje toplotnih mostova, otkrivanje vlage,…) • Otkrivanje grešaka odnosno kontrola u proizvodnji • Pregledi štampanih veza • Otkrivanje potencijalnih mesta požara • Upotreba u medicini Termografija - školovanje
Aplikacije – električni sistemi • Termografija na elektro području • - opterećenje bar 40 % (što više to bolje) • - slabi spojevi odnosno preopterećenje, nesimetričnost • - upoređivanje jednako opterećenih faza (relativne temperature) • - izrada termograma istih mernih mesta pri jednakim uslovima • - ispoštovati uticaj vetra (<15m/s), sunca, vlage i • temperature okoline na merena mesta • - nisko emisivne i hlađene površine izgledaju hladnije • - uvek se meri temperatura površine (zaštita kontakta,…) • - temperatura okoline (zimski i letnji pregledi) • - apsolutne temperature (visoka emisivnost (rupe, boja,…)) Termografija - školovanje
Aplikacije – mehanički sistemi • Termografija na mašinskom području • - potrebno poznavanje rada merenog sistema • - različita stanja pri uključenju, radu i isključenju • - veći broj snimaka i poređenja sa odgovarajućim sistemima • - izrada termograma istih mernih mesta pri jednakim uslovima • - najčešće aplikacije • kontrola ležajeva, zupčanika (povećano trenje) • elektromotora (ležajevi, preopterećenost) • kvačila (nepravilna osnost) • kaiševi, remeni, lanci (povećano trenje) • ozid visokotemperaturnih peći (erozija) • izolacija, protok u cevima Termografija - školovanje
Aplikacije – mehanički sistemi nivoi u rezervoarima (različit toplotni kapacitet) rad kondenz lonaca (hladno kond.-toplo para) nejednaka raspodela temperature na materijalu prenosnici toplote (ulazna/izlazna temperatura) pumpe, kompresori Termografija - školovanje
Aplikacije – građevinarstvo • Termografija na području građevinarstva • - energetski pregledi zgrada - temperatura na spoljnom omotaču ΔT>10K, prostori na istoj temperaturi • otkrivanje loše izolacije, toplotnih mostova, vlage, nedihtovanja (blowerdoor) • uticaj sunca, različita orijentacija, uticaj vetra • - otkrivanje vlage na ravnim krovovima (sunčan dan, merenje po zalasku) • - utvrđivanje prisutnosti vlage (spolja-T je viša, unutra-T je niža) • - nisko emisivne i hlađene površine izgledaju hladnije • - utvrđivanje curenja toplovoda (suvo vreme, po noći) Termografija - školovanje
Aplikacije – građevinarstvo Termografija - školovanje