Ons natuurgebied als ontvangstruimte

1. Ons natuurgebied als ontvangstruimte Natuur.dag 2 oktober 2010

2. Cel NatuurBeleving Cel NatuurPatrimonium 1 januari 2010 Dienst NatuurBeheer Afdeling Natuur Afdeling Beheer duo-cel Cel NatuurBeleving Cel BeheerUitvoering Cel BeheerOndersteuning Cel NatuurPlanning Cel NatuurProjecten

3. Cel Natuurbeleving: Bezoekerscentra Educatief Natuurbeheer Openstelling Infoborden

4. Ons natuurgebied als ontvangstruimte • Het visitekaartje van de vereniging • De blik van bezoekers • natuurbeelden • belevingswaarde • leesbaarheid • Een droom van een natuurgebied

5. 1. Visitekaartje van de vereniging NatuurBeleving: De uitdaging voor 2011-2012 • minstens dertig voorbeeldgebieden inrichten • onderhoudssystemen te ontwikkelen die er voor zorgen dat de kwaliteit permanent in orde is. • peters en meters voor elk gebied

6. 2. De blik van bezoekers 2.1 Natuurbeelden Bron: Natuurbeelden van burgers en natuurbeschermers, Arjen Buijs

7. Natuurbeelden • Iedereen is voor natuur (bescherming). • Mensen hebben verschillende natuurbeelden. • Natuurbeelden zijn holistisch: samenhangende betekenissen toegekend aan natuur. • Natuurbeschermers: cognitieve betekenis • Burgers: expressieve betekenis (beleving en ervaring)

8. Natuurbeelden • Vier dominante natuurbeelden • Wildernisnatuurbeeld: ecocentrisch • Brede natuurbeeld: biocentrisch, gezondheid en de integriteit van dieren en planten • Esthetische natuurbeeld: aantrekkelijke en gevarieerde landschappen • Functionele natuurbeeld: antropocentrische waarde, natuur als hulpbron.

9. Functioneel natuurbeeld “Meer diversiteit is mooi, maar doe het zorgvuldig. Laat dode bomen niet staan. Bewoners en toeristen krijgen dan het gevoel dat ze in oorlogsgebied fietsen. Dit gaat ten koste van de aantrekkelijkheid. Het mag dan zo zijn dat de specht woont in die dode bomen, maar het bos moet gewoon netjes bijgehouden worden en regelmatig opgeruimd”.

10. Natuurbeelden • Ecocentrische waarde heeft brede steun • Ecocentrische waarden: vaker bij • Stedelijke mensen • Hoogopgeleide mensen • Vrouwen • Mensen met postmaterialistische waarden • Leden van natuurorganisaties.

11. Verschillen burgers - deskundigen

12. Deskundigen: natuurlijkheid, inheemsheid van soorten en ongestoorde ontwikkeling van ecosystemen. • Burgers: spontaniteit van natuur en ontbreken van visuele verstoring bv. hoogspanningsmast: zeer verstorend voor burgers, maar invloed op biodiversiteit

13. Praktische toepassingen Gebieden verschillend inrichten • Soms meer wildernisnatuur: • Avontuurlijk, laarzenpaden • Ver afgelegen gebieden • Soms functioneler • Sociale ontmoeting (bankjes…) • Stedelijke gebieden (maar: veel stedelingen verkiezen wildernisnatuur!)

14. Praktische toepassingen Infoborden en natuurexcursies • niet alleen objectief-wetenschappelijk • niet alleen fysisch-geografische kenmerken • Ook: gebruikswaarde • Ook: kleurrijke verhalen • Ook: culturele interpretatie van natuur • Ook: overzicht van al het eetbaars

15. 2.2 Belevingswaarde Verschillende habitats, andere belevingswaarde • Hoogst: bos! • Water en heide: belevingswaarde half zo groot • Grasland: weinig belevingswaarde Vaak geen verschil tussen productiegrasland en ruige natuur

16. Belevingswaarde vier indicatoren • (visuele) aantrekkelijkheid • gevoel van verbondenheid • bestaanswaarde van de natuur: belang van het voortbestaan • veiligheidsbeleving

17. Praktische consequenties Grote inrichtingswerken • Belang van verbondenheid is belangrijk • Na werken: visuele aantrekkelijkheid beter • Maar: verbondenheid is weg • Dus: acties opzetten om opnieuw verbondenheid te creëren

18. Verbondenheid creëren Nieuwe verhalen/belevenissen over het gebied • Geboortebos planten • Wandelroutes • Speelzone • …

19. 2.3 Leesbaarheid Bron: The Image of the City, Kevin Lynch

20. Leesbaarheid • twee fundamentele behoeften: ‘begrijpen’ en ‘ontdekken’ • zichtbare of onzichtbare omgeving • samenhang (directe informatie begrijpen) • leesbaarheid (indirecte informatie begrijpen) • complexiteit (directe informatie ontdekken) • mysterie (indirecte informatie ontdekken)

21. Een omgeving is aantrekkelijk indien • er voldoende informatie is om te blijven boeien • zonder dat je overspoeld wordt • zonder dat je in verwarring raakt.

22. vijf elementen als dragers • Routes • Grenzen of randen • Gebieden of districten • Knooppunten • Herkenningstekens (landmarks).

23. 3. Een droom van een natuurgebied Wanneer je een schip wil gaan bouwen breng dan geen mensen bijeen om timmerhout te sjouwen of te tekenen alleen. Voorkom dat ze taken ontvangen Deel evenmin plannen mee Maar leer eerst mensen verlangen Naar de eindeloze zee. (A. de Saint-Exupéry; Le Petit Prince)

24. Natuurpunt kiest voor: zorg en vakmanschap avontuur en beleving verhaal en vereniging comfort en gezelligheid klank en kleur

25. Zorg en vakmanschap • niet alleen goed bedoeld, ook goed gedaan • materialen geven het beste van zichzelf • hout heeft de boventoon • zichtassen zijn zorgvuldig uitgekiend • het plaatje is af • met liefde en vakmanschap aan gewerkt • alles is onderhouden en verzorgd

26. Avontuur en beleving • ogenschijnlijk ongerept, onvoorspelbaar • natuurlijk en spontaan, kronkelende paadjes • beetje modder is mogelijk • een boomwortel hier en daar • het hoeft allemaal niet zo afgelikt • natuur mag ook zichzelf zijn • om te ontdekken, spannend en mysterieus

27. Verhaal en vereniging • verhaal vrijwilligers en vereniging • infoborden, bewegwijzering in stijl Natuurpunt • een poort naar de wereld • bezoekers naar binnen halen en verwelkomen • aura straalt over grenzen heen • naam langs wegen en spoorlijnen, in cafés, dorpen, parkings, bushaltes.

28. Comfort en gezelligheid • plaats waar de bezoeker thuiskomt • nestelen in comfortabele knusheid • mooie plekjes, bankjes, duidelijke paden • warm welkom • gebied op mensenmaat, natuur voor iedereen • plaats om te spelen en te genieten • voor kinderen, personen met een handicap…

29. Klank en kleur • biodiversiteit = kleurrijke natuur • muziek, geuren en kleuren alom aanwezig • schatkamer • laatste toevluchtsoord voor soorten • evenwicht beleving en bescherming

30. Basis: verhaal en vereniging • Regelmatig publieksactiviteiten • Niet-leden betalen min. 1 euro • De gidsen vertellen over Natuurpunt • Min. 1 keer/jaar een activiteit voor de buurt • Communiceren over werken • Info over het gebied op de website

31. Basis+: verhaal en vereniging • Goed opgestelde infoborden in de huisstijl. • Onderhoud van de borden. • Plaatje van Natuurpunt bij de bewegwijzering. • Geniet-bordjes. • Uit den boze: borden op bomen, borden achter prikkeldraad, te hoog of te laag opgesteld…

32. Comfort: Zorg en vakmanschap • Paden zijn onderhouden (ook plankenpaden). • Bezoekers vinden hun weg (routes). • De bewegwijzering is duidelijk en verzorgd • Peters en meters doen regelmatige controle, • Waterlopen zijn degelijk overbrugd. • V-poortjes zijn voldoende breed. • Prikkeldraad hindert niet. • Afval wordt heel regelmatig verwijderd. • Bij werken: informatie o.a. via tijdelijke infoborden. • Gebiedsfolder ruim verspreid

33. Comfort+: Avontuur en beleving • Het gebied heeft een hoge belevingswaarde, • Belevingsaanbod voor min. een halve dag • De routes: onverharde, afwisselende paden. • De startplaats is goed uitgerust, met onthaal. • Zitbanken strategisch opgesteld. • Waterpartijen beleefbaar via vlonders, kijkhut. • Optioneel: speelzone, rolstoeltoegankelijk

34. Top: Klank en kleur • De hoofdtoegang is visueel zichtbaar. • Langs belangrijke wegen staan naamborden. • Er zijn geen visueel vervuilende elementen • Beheerresten worden uitgelegd: • De rasters zijn verzorgd • Optioneel: link met erfgoed, cultuur (kunst)…

35. De droom… • Beheerteams kiezen soort bezoekersopvang • 5 mogelijkheden, van basis tot top • Bezoekers beter sturen • Communicatie: natuurgebied van de maand, Vrij-uit, Fiets- en Wandelgids… • Ev. als basis voor investeringen

36. Helpen jullie deze droom waarmaken? Natuur.dag 2 oktober 2010