1 / 41

BEÄNH RUBELLA

BEÄNH RUBELLA. ÑINH THEÁ TRUNG Boä moân Nhieãm, ÑH Y Döôïc TPHCM. NOÄI DUNG TRÌNH BAØY. Ñaïi cöông Taùc nhaân gaây beänh Ñaëc ñieåm dòch teã Sinh beänh hoïc Laâm saøng beänh rubella maéc phaûi Laâm saøng HC rubella baåm sinh Chaån ñoaùn beänh rubella maéc phaûi

juana
Download Presentation

BEÄNH RUBELLA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. BEÄNH RUBELLA ÑINH THEÁ TRUNG Boä moân Nhieãm, ÑH Y Döôïc TPHCM

  2. NOÄI DUNG TRÌNH BAØY • Ñaïi cöông • Taùc nhaân gaây beänh • Ñaëc ñieåm dòch teã • Sinh beänh hoïc • Laâm saøng beänh rubella maéc phaûi • Laâm saøng HC rubella baåm sinh • Chaån ñoaùn beänh rubella maéc phaûi • Chaån ñoaùn HC rubella baåm sinh • Ñieàu trò • Phoøng ngöøa

  3. ÑAÏI CÖÔNG • Beänh rubella: beänh caáp tính do nhieãm sieâu vi Rubella • Laâm saøng: soát, phaùt ban, noåi haïch • Teân goïi khaùc: beänh sôûi Ñöùc, beänh sôûi ba ngaøy • Beänh rubella ôû ngöôøi khoâng mang thai: nheï vaø töï giôùi haïn • Beänh ôû phuï nöõ mang thai: laây nhieãm vaø gaây dò taät baåm sinh cho baøo thai (hoäi chöùng rubella baåm sinh)

  4. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH • Sieâu vi Rubella: phaân laäp naêm 1962 • Hoï Togaviridae, gioáng Rubivirus, chæ moät tyùp KN • Hình caàu, goàm voû sieâu vi bao quanh nucleocapsid (moät voøng xoaén protein vaø RNA) • Khoâng beàn vöõng: Amantadine, dung moâi lipid, trypsin, formalin, tia cöïc tím, pH vaø nhieät ñoä cao Nguoàn: TCYTTG

  5. ÑAËC ÑIEÅM DÒCH TEÃ • Theá kyû 19: ít quan troïng vaø goïi laø beänh soát phaùt ban thöù ba • 1941: Gregg tìm ra moái lieân quan giöõa beänh rubella ôû saûn phuïï vaø dò taät baåm sinh ôû con • Taïi Myõ: - Tröôùc khi coù vaéc xin: beänh thöôøng gaëp vaøo muøa xuaân, ôû hoïc sinh 5 – 9 tuoåi. Dòch lôùn xaûy ra sau 6 – 9 naêm. Traän dòch 1964 – 65: 12 trieäu ca rubella maéc phaûi vaø > 20.000 ca rubella baåm sinh - Sau khi coù vaéc xin (1969): khoâng gaây dòch, beänh ôû löùa tuoåi lôùn hôn

  6. ÑAËC ÑIEÅM DÒCH TEÃ • Tại Việt Nam: - Trước đây bệnh chưa được chú ý, gần đây xuất hiện nhiều ở các tỉnh thành - Bệnh rải rác quanh năm, nhiều từ tháng 2 - 6, ở những nơi đông người. Trẻ em và người lớn - Chích ngừa: chưa có trong chương trình TCQG

  7. ÑAËC ÑIEÅM DÒCH TEÃ • Ñöôøng laây truyeàn: - Qua nhöõng gioït nöôùc boït töø ñöôøng hoâ haáp ngöôøi beänh Thôøi gian: 10 ngaøy tröôùc phaùt ban → 7 - 10 ngaøy sau phaùt ban, cao nhaát khi phaùt ban - Dòch tieát hoâ haáp vaø nöôùc tieåu treû maéc HC rubella baåm sinh chöùa moät löôïng lôùn sieâu vi trong nhieàu thaùng → laây cho ngöôøi chaêm soùc - Ngöôøi ñöôïc tieâm ngöøa vaéc xin khoâng truyeàn beänh sang ngöôøi khaùc • Beänh rubella ít laây nhieãm hôn beänh sôûi

  8. SINH BEÄNH HOÏC • Xaâm nhaäp qua ñöôøng hoâ haáp → taêng sinh trong lôùp teá baøo thöôïng bì hoâ haáp vaø haïch lympho vuøng → vaøo maùu gaây NSV huyeát → laây nhieãm cho baøo thai NSV huyeát: moät tuaàn tröôùc khi phaùt ban → vaøi ngaøy sau phaùt ban • Sau khi nhieãm Rubella: khaùng theå ñaëc hieäu vaø ñaùp öùng mieãn dòch teá baøo giuùp ngaên ngöøa taùi nhieãm Coù moät soá ít tröôøng hôïp taùi nhieãm

  9. SINH BEÄNH HOÏC • Cô cheá toån thöông teá baøo/cô quan trong HC Rubella baåm sinh: khoâng roõ - Nhieãm Rubella keùo daøi → öùc cheá khaû naêng phaân baøo → chaäm phaùt trieån cô quan - Vieâm maïch maùu baøo thai, nhau thai → öùc cheá phaùt trieån baøo thai - Hoaïi töû moâ khoâng keøm vieâm hay toån thöông taïo xô→ toån thöông teá baøo - Nhieãm truøng nhieàu loaïi teá baøo → maát caân baèng phaùt trieån vaø bieät hoùa thai → baát thöôøng taïo cô quan - Toån thöông nhieãm saéc theå - Baát thöôøng teá baøo lympho → thuùc ñaåy tính töï mieãn chuyeân bieät cô quan • Giöõa quyù hai thai kyø: baøo thai coù ñaùp öùng MD ñoäc laäp, khaùng theå töø meï truyeàn sang nhieàu hôn → dò taät giaûm

  10. LAÂM SAØNG BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI Thöôøng raát nheï hoaëc khoâng coù trieäu chöùng laâm saøng Treû em beänh nheï hôn ngöôøi lôùn 1. Thôøi kyø uû beänh: 12 – 23 ngaøy, trung bình 18 ngaøy 2. Thôøi kyø khôûi phaùt: 1- 5 ngaøy Treû em: ít coù trieäu chöùng Ngöôøi lôùn: soát nheï, meät moûi, chaùn aên

  11. LAÂM SAØNG BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI 3. Thôøi kyø toaøn phaùt: - Haïch to: sau tai, coå, döôùi chaåm, keùo daøi vaøi tuaàn - Phaùt ban: maët → phaàn döôùi cô theå. Ban daïng daùt saån rieâng bieät, maát nhanh khi lan sang vuøng khaùc, keùo daøi 3 – 5 ngaøy, ñoâi khi keøm soå muõi vaø vieâm keát maïc Daáu hieäu Forchheimer:banxuaát huyeát nhoû treân khaåu caùi meàm - Khoâng soát hoaëc soát nheï vaøi ngaøy 4. Thôøi kyø hoài phuïc: heát soát, ban maát daàn theo trình töï nhö khi xuaát hieän, coù theå troùc vaåy

  12. LAÂM SAØNG BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI Nguoàn: TCYTTG

  13. LAÂM SAØNG BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI

  14. LAÂM SAØNG BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI 5. Bieán chöùng: ít gaëp a. Boäi nhieãm: hieám b. Vieâm khôùp vaø ñau khôùp: 1/3 phuï nöõ. Treû em vaø nam giôùi ít gaëp. Vieâm khôùp khi phaùt ban (khôùp ngoùn tay, coå tay, goái), keùo daøi vaøi tuaàn Vieâm khôùp maïn: raát hieám c. Xuaát huyeát giaûm tieåu caàu vaø toån thöông maïch maùu: 1/3000 beänh nhaân, treû em > ngöôøi lôùn, coù theå keùo daøi vaøi tuaàn hoaëc vaøi thaùng d. Vieâm naõo: raát ít gaëp (1/5000 beänh nhaân), thaáp hôn 5 laàn so vôùi beänh sôûi, ngöôøi lôùn > treû em, töû vong 20 – 50%, thöôøng khoâng coù di chöùng e. Vieâm gan: nheï vaø ít gaëp

  15. LAÂM SAØNG HC RUBELLA BAÅM SINH • Nhieãm Rubella trong thai kyø → nhieãm truøng baøo thai → saåy thai, sinh non, dò taät baåm sinh • Yeáu toá quyeát ñònh ñoä naëng dò taät baøo thai laø tuoåi thai luùc bò nhieãm < 11 tuaàn: 90%, nhieàu dò taät phoái hôïp 11 – 12 tuaàn: 33% 13 – 14 tuaàn: 11% 15 – 16 tuaàn: 24% > 16 (20) tuaàn: hieám • HC Rubella baåm sinh trong tröôøng hôïp taùi nhieãm (thai kyø < 12 tuaàn): moät soá ca ñöôïc baùo caùo

  16. LAÂM SAØNG HC RUBELLA BAÅM SINH Nguoàn: SOGC

  17. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI 1. Laâm saøng: Chaån ñoaùn phaân bieät: - Soát tinh hoàng nhieät - Beänh sôûi - Roseola - Beänh soát phaùt ban thöù naêm (parvovirus B19) - Nhieãm enterovirus (tay chaân mieäng)

  18. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI 2. Xeùt nghieäm -Coâng thöùc maùu: baïch caàu giaûm vaø lympho khoâng ñieån hình - Phaân laäp sieâu vi (pheát hoïng, nöôùc tieåu, dòch khôùp, dòch tieát khaùc): (+) thaáp, maát thôøi gian vaø ñaét tieàn - RT - PCR

  19. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI 2. Xeùt nghieäm - Phaûn öùng huyeát thanh: thoâng duïng nhaát, tìm IgM vaø IgG ELISA: thöôøng duøng nhaát vì thuaän tieän, reû tieàn, ñoä nhaïy vaø ñoä ñaëc hieäu cao Ngöng keát latex, haemagglutination inhibition…

  20. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI ÑAÙP ÖÙNG MIEÃN DÒCH SAU NHIEÃM RUBELLA Nguoàn: TCYTTG

  21. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI ÑAÙP ÖÙNG MIEÃN DÒCH SAU NHIEÃM RUBELLA

  22. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI Chaån ñoaùn nhieãm Rubella caáp: - Hieäu giaù IgG gia taêng  4 laàn giöõa 2 maãu huyeát thanh giai ñoaïn caáp (trong voøng 7 – 10 ngaøy ñaàu) vaø hoài phuïc (2 – 3 tuaàn sau). - Hoaëc IgM (+): IgM (+) khi nhieãm Rubella nguyeân phaùt, taùi nhieãm vaø chích ngöøa

  23. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI

  24. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH RUBELLA MAÉC PHAÛI Löu yù: - IgM coù theå (+) giaû hoaëc (-) giaû (+) giaû: nhieãm parvovirus, taêng ñôn nhaân nhieãm truøng, thaáp khôùp - IgM coù theå (+) keùo daøi> 1 naêm trong moät soá tröôøng hôïp

  25. HÖÔÙNG XÖÛ TRÍ CHO SAÛN PHUÏ NGHI NHIEÃM RUBELLA > 12 weeks < 12 weeks < 16, 16 – 20, > 20 weeks Nguoàn: SOGC

  26. HÖÔÙNG XÖÛ TRÍ CHO SAÛN PHUÏ NGHI NHIEÃM RUBELLA Höôùng daãn cuûa Boä Y teá (2013) Thai phuï nhieãm Rubella: • Trong 3 thaùng ñaàu: tö vaán ñình chæ thai ngheùn khi coù chaån ñoaùn (+) • 13 – 18 tuaàn: caàn choïc oái ñeå chaån ñoaùn (+), neáu rubella (+) caàn tö vaán ñình chæ thai, neáu (-) thì theo doõi • > 18 tuaàn: theo doõi nhö bình thöôøng

  27. HÖÔÙNG XÖÛ TRÍ CHO SAÛN PHUÏ NGHI NHIEÃM RUBELLA

  28. HÖÔÙNG XÖÛ TRÍ CHO SAÛN PHUÏ NGHI NHIEÃM RUBELLA • IgM: chæ chæ ñònh cho saûn phuï nghi nhieãm rubella hoaëc tieáp xuùc ngöôøi beänh rubella • IgM (+) / saûn phuï: - Phaùt ban? Khi naøo? - Tieáp xuùc ngöôøi beänh phaùt ban? Khi naøo? - Chích ngöøa MMR? - Xeùt nghieäm IgM, IgG Rubella tröôùc ñaây? - Beänh khaùc gaây (+) giaû?

  29. HÖÔÙNG XÖÛ TRÍ CHO SAÛN PHUÏ NGHI NHIEÃM RUBELLA Xeùt nghieäm khaùc: - IgG avidity: Thaáp: nhieãm caáp, Cao: cuõ - Khaùng theå IgG khaùng E2 glycoprotein (Immunoblot): (+): nhieãm rubella > 3 - 4 thaùng tröôùc

  30. CHAÅN ÑOAÙN HC RUBELLA BAÅM SINH 1. Tröôùc khi sinh: - Phaân laäp sieâu vi: nuoâi caáy teá baøo, PCR vôùi beänh phaåm choïc huùt gai nhau (chorionic villus sampling, 10 – 12 tuaàn), dòch oái (14 – 16 tuaàn) - Khaùng theå IgM (+) töø maùu cuoáng roán (thai > 20 tuaàn) - Sieâu aâm: phaùt hieän nhöõng dò taät baøo thai tröôùc khi sinh nhö thai chaäm phaùt trieån, taät ñaàu nhoû, gan laùch to, beänh tim baåm sinh

  31. CHAÅN ÑOAÙN HC RUBELLA BAÅM SINH 2. Sau khi sinh: - Phaân laäp sieâu vi - Tìm khaùng nguyeân Rubella vôùi khaùng theå ñôn doøng vaø PCR töø moâ sinh thieát, maùu vaø dòch naõo tuûy - Phaûn öùng huyeát thanh: + Khaùng theå IgM ñaëc hieäu (coù theå keùo daøi vaøi thaùng) + Hieän dieän keùo daøi cuûa khaùng theå IgG sau 1 tuoåi, hoaëc gia taêng hieäu giaù khaùng theå ôû treû nhuõ nhi khoâng tieâm ngöøa vaéc xin

  32. ÑIEÀU TRÒ • Khoâng coù thuoác ñaëc trò • Ñieàu trò trieäu chöùng: haï soát, giaûm ñau vaø khaùng vieâm neáu coù vieâm khôùp • Globulin mieãn dòch: khoâng hieäu quaû ñeå ngaên HC rubella baåm sinh cho thai nhi

  33. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN Nguoàn: TCYTTG

  34. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN

  35. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN • Vaéc xin RA 27/3: vaéc xin soáng giaûm ñoäc löïc, nhaân gioáng trong teá baøo löôõng boäi ngöôøi, taïo ñaùp öùng MD toát hôn vaø ít taùc duïng phuï hôn vaéc xin HPV 77 DE5 • RA 27/3: kích thích IgA tieát ôû nieâm maïc vaø dòch theå → gia taêng ñaùp öùng mieãn dòch

  36. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN • Moät lieàu duy nhaát: taïo ra mieãn dòch baûo veä laâu daøi • Hieäu quaû: 95% • Neân ñöôïc söû duïng trong daïng phoái hôïp: - MMR: measles, mumps and rubella vaccine - MMRV: measles, mumps, rubella and varicella vaccine

  37. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN • CHÆ ÑÒNH: baát kyø ngöôøi naøo coù nguy cô bò nhieãm beänh vaø khoâng mang thai - phuï nöõ löùa tuoåi sinh ñeû - nhaân vieân y teá - treû nhuõ nhi ( 12 thaùng) Vaéc xin tam lieân sôûi, quai bò, rubella (MMR): Lieàu ñaàu tieân: treû 12 – 15 thaùng tuoåi hoaëc hôn Lieàu thöù hai: nhaéc laïi khi treû vaøo nhaø treû hay tröôøng hoïc (4 – 6 tuoåi), nhaèm taïo mieãn dòch ñaày ñuû ñoái vôùi beänh sôûi, quai bò

  38. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN • CHOÁNG CHÆ ÑÒNH: • Dò öùng vôùi thaønh phaàn cuûa vaéc xin • Coù thai • Suy giaûm mieãn dòch • Beänh caáp tính trung bình → naëng • Truyeàn maùu gaàn ñaây (tieâm vaéc xin 3 thaùng sau truyeàn maùu)

  39. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN

  40. PHOØNG NGÖØA – VAÉC XIN • Phoøng ngöøa cho phuï nöõ tuoåi sinh ñeû: • Coù thai hoaëc döï ñònh coù thai trong 4 tuaàn keá tieáp: khoâng tieâm vaéc xin, tieâm vaéc xin sau khi sinh • Phuï nöõ khaùc: tieâm vaéc xin vaø giaûi thích nguy cô cho thai neáu coù thai trong voøng 4 tuaàn sau tieâm • Phuï nöõ coù thai khi ñöôïc tieâm vaéc xin hoaëc sau khi tieâm vaéc xin < 4 tuaàn: khoâng chaám döùt thai kyø

  41. CHAÂN THAØNH CAÛM ÔN SÖÏ THEO DOÕI CUÛA QUYÙ ANH CHÒ

More Related