GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ

1. GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ SUNUCULAR FARUK ÇALIŞKAN HATİCE GÖK OYTUN MERTOL EMİNE YILMAZ

2. İZLEYECEKLERİNİZ • Gürültü Kirliliğine Giriş • İllere Göre Dağılım • Desibel Ölçümü • Yasal Yaptırımları • Doğurabileceği Sonuçlar • Kaynakça

3. Gürültü İle İlgİLİ Temel kavramlar • 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 14. Maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanan Gürültü Kontrol Yönetmeliği’nde ise sesin tanımı şu şekilde yapılmaktadır. Ses: Titreşim yapan bir kaynağın hava basıncında yaptığı dalgalanmalar ile oluşan ve insanda işitme duygusunu uyaran fiziksel bir olaydır. • Ses olayının kendi içerisindeki yapısının karmaşıklığı, beraberliği, tınısı, yüksekliği, şiddeti ve diğer fonksiyonları insan üzerinde birbirinden farklı algılamalara ve tanımlamalara yol açmıştır.

4. Bu tanımlardan paralelle teorik bir açıklaması olmasına karşın sesin , pratikteki tanımı insandan insana farklılık gösteren ve algılanabilen bir durum içerisindedir. • Aslında önemli olan temel bir ilke var; o da çevremizde sadece tek başına yaşamadığımız ve bu durumdan dolayı da ortak alanlarda ya da bireyselliğin bittiği alanlarda kendi kapasitemize ve algımıza göre değil de diğer insanları , çevreyi düşünerek ihtiyaçlarımızı gidermeliyiz. Herkesin farklı bir ses algısı ve duyumsaması olabilir bunu unutmamalıyız.

5. Gürültü KİRlİlİğİ • Gürültü, insanların beden ve ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyen bir parametre veya düzensiz titreşimlerin meydana getirdiği kuvvetli ses olarak da ifade edilebilir. Gürültü Kontrol Yönetmeliğinde ise gürültü tanımı şu şekildedir: “ Gelişigüzel bir yapısı olan bir ses spektrumudur ki, subjektif olarak istenmeyen ses biçiminde tanımlanır”. • Ceza hukukunda gürültü halkın huzurunu bozacak biçimde çeşitli araçların gürültü ile çalınması, gürültülü bir mesleği veya zanaatı yasalara aykırı olarak yapma suçu olarak kabul edilir. Türk ceza kanunun 546. maddesi bu gibi bir uygulamayı saat 22'den sonra yapanların cezasının artırılacağını öngörmektedir.

6. Türkiye’ de gürültü, bir çok toplumsal ve ekonomik gelişme sorunu arasında olduğu kadar, çevre sorunları içinde de öncelikli bir yer işgal etmemiştir. Ama son yıllarda gürültünün insan sağlığı ve çevresi üzerindeki etkileri önem kazandıkça, bu konudaki araştırmaların sayısında da bir artma eğilimi görülmüştür. • Dünya üzerinde temel olarak değişmeyen, günlük hayatımız içerisinde gürültü kirliliği yaratan bir sürü yapı bulunmaktadır. Bu kirliliği oluşturma potansiyeli taşıyan maddeler, üretimler, müzik, insan sesi vb. bir çok etkenin gürültü eşiğini geçmemesine dikkat edecek üretimlerde ve bilinçte olmalıdır.

7. Gürültü ve Müzİk • Müziğin içinde geçmişten günümüze kadar süre gelen bir çok tarz oluşmuştur. Bu tarzların şekillenmesi dönem tarihi , siyasal durumlar, müzik algısı, ensturman yapısı, müzik teorisi, teknoloji vb. gibi durumlarla şekillenmiştir. • Bu güne baktığımızda birbirinden farklı yapıda bir çok müzik üretimi bulunmaktadır. Bu tarzlar ve akımlar birer isimlendirme almış olsa da insanlar arasında farklı söylemler ve beğeni algılarıyla da ifade edilmiştir.

8. Aslında herkesin bireysel olarak algıladığı bir müzik beğenisi ve gürültü tanımı var. Gürültü a-estetik bir yapı olarak düşünsekte müzikal yapının ve tarzın farklılığı ve ses oranın değişimi estetik yapıya uyan bir müzik tarzını bile gürültü olarak tanımlatabiliyor. • Müziği oluşturan temel öğeler bulunmaktadır. Bunlar ; Ritm, melodi , armoni, tını, söz , ensturman çeşitliliği vb. öğelerden oluşmaktadır.Bu öğelerin uyumsuz bir şekilde yada a-estetik birliktelikleri gürültü dediğimiz kavramı oluşturmaktadır.

9. Önerİler • Eğer bizler birer birey olarak toplum içerisinde kendimize saygı duyulmasını önemsiyorsak bizimde başkalarına aynı şekilde bunu hissettirmemiz gerekir. • Günlük yaşantımızda temel bir sorunlarımızdan biri olan bu durum için daha duyarlı ve çözüm üreten yapıda bulunmamız gerekir. Ortak alanlarda gürültü adına bizim etken olduğumuz durumlarda daha bilinçli etrafımızı ve bulunduğumuz anı gözeterek hareket etmeliyiz. Bunun sadece kişisel bir algı olmasından daha çok toplumsal bir algı olması içinde etrafımızdaki diğer insanlarla bu konu hakkında biliçlendirmeler yapabilir. • Sadece tek bir durum olarak bakılmamalı çevre sorunlarına, bunlar birer zincir halinde birbirlerini etkileyen durumlardır. Biz insanlar olabildiğince daha duyarlı ve dikkatli olabilirsek daha doğru bir yaşam oluşacaktır.

10. TÜRKİYE’DE 2012 YILI GÜRÜLTÜ DENETİMİ • Türkiye genelinde gürültü denetimlerini sıklaştıran Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 81 ilde bin 409 denetim yaptı. Yapılan denetimler sonucunda İstanbul en gürültülü il oldu. • İstanbul'u İzmir, Muğla, Antalya, Konya ve Çanakkale takip etti. İstanbul'da yapılan 191 denetim sonucunda 180 bin 921 TL para cezası verilirken, Türkiye genelinde yapılan denetimlerde toplam 863 bin 613 TL para cezası kesildi. Bursa, Aydın, Balıkesir, Eskişehir, Gaziantep, Kayseri, Mersin, Osmaniye, Şanlıurfa, Trabzon ve Yalova denetimlerde en sessiz iller olarak dikkat çekti. Bu illere yapılan denetimlerde, herhangi bir cezai işlem yapılmadı.

11. Türkiye genelinde gürültü sorunun belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması için gürültü haritaları çıkarma çalışmaları yapacak olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Türkiye'de yaşayan nüfusun gürültüden dolayı ne kadar rahatsız olduğunu belirleyecek. Avrupa Birliği onaylı projeye Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve belediyeler de destek verecek. Maliyeti 6 milyar 180 milyon euro olması beklenen projeye bu yılın sonunda veya 2013 yılı başında başlanması planlanıyor. • Konuyla ilgili bilgi veren Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, hazırlanan gürültü haritalarıyla şehrin hangi noktalarında çok gürültü olduğunun, hangi noktalarında vatandaşların kabul edilmeyecek kadar rahatsız edildiğinin ve gürültü azaltma tedbirlerine nereden başlanacağının tespit edileceğini söyledi. Bayraktar, gürültü haritalarıyla tespit edilen 'sıcak noktalara' gürültü eylem planları hazırlanacağını gürültüyü azaltma çalışmaları yapılacağını ifade etti.

12. Bakan Bayraktar, "Eylem planlarıyla, gürültüsü daha az makine, ekipman, cihaz ve araçların kullanımı özendirilecek, trafiğin yönlendirilmesi, toplu taşımanın yaygınlaştırılması, hız kısıtlamaları, zamana ve yere bağlı kısıtlamalar, ses yalıtımlı duvarlar, az ses çıkartan yol kaplamaları, binalarda ses yalıtımlı pencereler ve duvarlar gibi önlemler alınacak." Dedi. • GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ İLE İLGİLİ BİR ARAŞTIRMA Türk kültürünün gürültüden rahatsız olmayan yapısı bulunduğunu, diğer kültürlerde görülmeyen bağıra çağıra satış yapmanın gürültü üretiminin basit bir örneği olduğunu belirten Prof. Dr. Tezcan, Edirne'den Kars'a kadar, Türk insanının gürültü içinde yaşadığını örneklerle dile getirdi. Türk kültüründe ‘‘ses ile kötülüklerin giderileceği inancı’’nın bulunduğunu ve sesin bir iletişim aracı olarak kullanıldığını vurgulayan Prof. Dr. Tezcan, günümüzde birçok gürültü çeşidinin Şamanizim'den günümüze taşındığı anlattı.

13. Türk aile yapısının geniş olmasının gürültüyü artırdığını, bunun normal hayata da yansıdığını anlatan Prof. Dr. Tezcan, ‘‘Dikkat edilerse, Türk insanı bağırarak konuşur. Bu da gürültüden rahatsız olmadığımızın bir göstergesidir’’ dedi. Prof. Tezcan, gürültünün işitme bozukluğunun yanı sıra stres, ülser gibi, daha birçok rahatsızlıklara yol açtığını ve bunun için toplumun gürültü sorunundan mümkün olduğu kadar sıyrılması gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Tezcan, Show TV'de Reha Muhtar'ın bağırıp çağırarak sunduğu haber programının izlenmesinin altında da aynı durumun söz konusu olduğuna değinerek günlük yaşamdan şu gürültü örneklerini verdi: • ‘‘Evin beyi arabadan hanımına 'geldim' ya da 'Aşağı in, gidelim' mesajı vermek için kornaya basar. Trafik tıkanınca korna sesleri dinmek bilmez. Bize yol verene teşekkür ederken, tanıdığımıza selam verirken yine kornayı kullanırız. Bu örnekler de gösterdiği gibi, gürültülü yaşamı çok seviyoruz. Bu kadar gürültüyü seven, gürültü kirliliğine bulaşan bir ulus, çok zor yola gelir.’’

14. Nerede nasıl gürültü çıkıyor • Prof. Dr. Mahmut Tezcan, Türkiye'de gürültü sevgisine şu örnekleri verdi: • Adana, Urfa ve Giresun'da cenaze, araç kornaları çalınarak mazarlığa götürülür. • Balıkesir ve Aydın'da çocuk sünnet olunca, bardak kırılır. • Bolu ve Kocaeli'nde, ramazan ayı silah atılarak karşılanır. • Çankırı'da yağmur duası sonrasında silah atılır. • Haymana'da ay tutulmasında kötü güçleri savmak için teneke çalınır. • Türkiye'nin hemen her ilinde evlilikler, sünnet düğünleri silah atışıyla kutlanır. • Muğla, Balıkesir ve İzmir'de gelin eşikten geçerken şişe kırılır. • Giresun, Rize ve Sinop'ta güneş tutulmasında bağrılır. • Batıdan doğuya, güneyden kuzeye hemen hemen bütün illerde düğün konvoyunda klakson çalınır. • Türkiye'nin her yerinde nazardan korunmak için tahtaya vurulur ve hemen her ilde davul zurna ikilisi, büyük bir çoşkuyla dinlenir.

15. DESİBEL ÖLÇÜMÜ • Decibel = 0.1 x Bel • Bel ses gücü düzeyleri arasındaki ayrım. • Ses gücü düzeyi = 10 x log10(I1/I0) (dB) • Duyma alt sınırı 0 dB • Duyma üst sınırı 140 dB

17. YASAL YAPTIRIMLAR • Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı • Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü • Denetimi, azaltılmasıveyayokedilmesiönlemalmakveuygulanmasınısağlamak, kurumvekuruluşlarlatutarlıçalışmalar, uygulamak, ölçümyaptırmak, veri toplamak • İşlevleri izlemek, denetlemek, durdurmak

18. Konutlar639 TL • Ulaşımaraçları1.923 TL, • İşyerleriveatölyeler6.413 TL • Fabrika, şantiyeveeğlencegürültüsü19.247 TL • Fethiye Kaymakamlığı • Zabıta, önce uyarı • Kabahatler Yasası

19. Teşekkür ederİz…

20. KAYNAKÇA • Cihan Haber Ajansı (2011) • Çelik, M. Kabahatler Yasası, Türk Hukuk Sitesi (2012) • Keskin, B. Çevresel Gürültünün Ölçümü (2005) • Oracle Thinkquest Education Foundation (2001) • TarımVeŞehircilikBakanlığı (2012)

21. Çevre ve Orman Bakanlığı sitesi • http://gurultu.cevreorman.gov.tr/gurultu/AnaSayfa/sorular/gurultugenelbilgiler.aspx?sflang=tr • Çobanoğlu Zakir, 1994, “Gürültü” Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi , No:19 , Aydoğdu Ofset, Ankara. • Özulu , Sami İlhan, 1991, Gürültü ve Müzik ,İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. • Çevresel Gürültü Eylem Planı 2009- 2020 • www.cevreorman.gov.tr