330 likes | 884 Views
Polskie partie polityczne. XIX/XX w. Ugrupowania polityczne na ziemiach polskich w II poł. XIX w.:. Ruch ludowy Ruch socjalistyczny nurt internacjonalny (ekonomiczny) nurt niepodległościowy (narodowy) Ruch nacjonalistyczny. Ruch ludowy w Galicji.
E N D
Polskie partie polityczne XIX/XX w.
Ugrupowania polityczne na ziemiach polskich w II poł. XIX w.: • Ruch ludowy • Ruch socjalistyczny • nurt internacjonalny (ekonomiczny) • nurt niepodległościowy (narodowy) • Ruch nacjonalistyczny
Ruch ludowy w Galicji • Ks. Stanisław Stojałowski („Wieniec”, „Pszczółka”, Towarzystwa Trzeźwości); • Bolesław i Maria Wysłouchowie „Przegląd Społeczny” i „Przyjaciel Ludu” • 1895 Rzeszów – Stronnictwo Ludowe Ks. St. Stojałowski
Ruch ludowy w Galicji Jan Stapiński Wincenty Witos
Ruch ludowy w Królestwie Polskim • Polski Związek Ludowy 1904 -1907 (Stefan Brzeziński) • Grupa skupiona wokół pisma „Siewba” 1906 • Pismo „Zaranie” od 1907 (Maksymilian Miłguj-Malinowski) • PSL w Królestwie Polskim 1915 • PSL Wyzwolenie 1918
Liczebność polskiego proletariatu ok.1880 r. • Królestwo Polskie 1864 – 78 tys. 1880 – 120 tys. • Galicja – 25 tys. • Zabór pruski – ok. 200 tys. W sumie proletariatu polskiej narodowości ok. 350 tys.
Początki ruchu robotniczego • Tzw. program brukselski: Genewa – Warszawa 1878 r. • „Lud Polski” Bolesława Limanowskiego – 1881 r. • Międzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat (tzw. I Proletariat) Ludwika Waryńskiego - 1882 - 1886
Polska Partia Socjalistyczna Rok zał. 1893 Zw. Robotników Polskich+ II Proletariat + Zagr. Zw. Socjalistów Pol. Józef Piłsudski 1899
Polska Partia Socjalistyczna • Program paryski – - nacisk na walkę niepodległościową • Organ prasowy – „Robotnik” • Organizacja Bojowa PPS
Rozłam w PPS-ie 1893 Kierunek internacjonalny Kieruneknarodowy
Rozłam w PPS-ie 1906 1906 Wiedeń - Kraków
Polska Partia Socjalno-DemokratycznaGalicji i Śląska Cieszyńskiego Rok zał. 1892 Lwów IgnacyDaszyński Jędrzej Moraczewski
Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy Julian Marchlewski Adolf Warszawski - Warski Feliks Dzierżyński Róża Luksemburg
Bund בונד • Powszechny Żydowski Związek Robotników w Litwie, Polsce i Rosji • Pełna nazwa w jęz. jidysz: אַלגעמײַנער ייִדישער אַרבייטערסבונד אין ליטע, פּוילן און רוסלאַנד - Algemajner Jidiszer Arbejtersbund in Lite, Pojln un Rusland • Rok zał. 1897 - Wilno
Narodziny Narodowej Demokracji • 1886 – w Warszawie powstaje „Głos”, felietony Jana Ludwika Popławskiego • 1887 – koło Zurychu powstajeLiga Polska, m.in. Zygmunt Miłkowski (Teodor Tomasz Jeż) • 1888 – Związek Młodzieży Polskiej „Zet” podporządkowany Lidze Polskiej przez Zygmunta Balickiego • 1893 – Roman Dmowski tworzy Ligę Narodową J. L. Popławski Roman Dmowski – okres studiów
Zakres działalności Ligi Narodowej • Stronnictwo Narodowo – Demokratyczne (1897 r.) • Towarzystwo Oświaty Narodowej • Zet (reaktywowany w 1898 r.) • Pet – „Przyszłość” (zab. rosyjski) oraz „Czerwona Róża” (zab. pruski) • Narodowy Związek Robotniczy (1905) • Organy prasowe: „Polak” i „Przegląd Wszechpolski”
Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne Wszystko co polskie jest moje: niczego się wyrzec nie mogę. Wolno mi być dumnym z tego, co w Polsce jest wielkie, ale muszę przyjąć i upokorzenie, które spada na naród za to co jest w nim marne. Myśli nowoczesnego Polaka, 1903
„Dmowskiego do Ligi bym nie przyjął” -Wywiad Pawła Wrońskiego z Romanem Giertychem o Romanie Dmowskim (…) Przyjąłby Pan Dmowskiego do Ligi Polskich Rodzin?- Prowokacyjne pytanie. To trochę tak, jakby dziennikarze zapytali George'a Busha, czy chciałby mieć w Partii Republikańskiej G. Washingtona. Bush odpowiedziałby: oczywiście. A dziennikarze na to: to znaczy, że prezydent Bush popiera niewolnictwo, bo Washington miał niewolników.Podobnie jest z Dmowskim. Ja oczywiście nigdy nie przyjąłbym do Ligi Polskich Rodzin polityka z tak otwarcie antysemickimi poglądami. Gdyby jednak Dmowski żył dzisiaj, czy byłby antysemitą? Wątpię.