1 / 29

Współczesne doktryny polityczne

Współczesne doktryny polityczne. Damian Latocha. Spis treści. Ideologia Doktryna Program polityczny Związek między ideologią, doktryną i programem politycznym Rodzaje doktryn Współczesne doktryny polityczne Podział doktryn na lewicowe, centrowe i prawicowe. Ideologia.

sun
Download Presentation

Współczesne doktryny polityczne

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Współczesne doktryny polityczne Damian Latocha

  2. Spis treści • Ideologia • Doktryna • Program polityczny • Związek między ideologią, doktryną i programem politycznym • Rodzaje doktryn • Współczesne doktryny polityczne • Podział doktryn na lewicowe, centrowe i prawicowe

  3. Ideologia pojęcie występujące w filozofii i naukach społecznych oraz politycznych, które określa zbiory poglądów służących do całościowego interpretowania i przekształcania świata

  4. Doktryna synteza podstawowych założeń ideologii, racji stanu, interesu narodu lub społeczeństwa oraz głównych zasad, form i możliwości ich urzeczywistnienia; podstawa programu działania politycznego

  5. Program polityczny zbiór celów i zamierzeń tworzący pewien system warunkujących się i planowych działań, na ogół przyjmuje formę dokumentu, w którym autorzy informują: • co zamierzają zrobić, • kiedy chcą to zrealizować, • dlaczego chcą to zrealizować

  6. Związek między ideologią, doktryną i programem politycznym Doktryna pozwala zastosować w praktyce teorie zawarte w ideologii. Natomiast program polityczny jest dostosowaniem doktryny do aktualnej sytuacji społecznej, politycznej i ekonomicznej. Przykład: Ideologia konserwatyzmu podstawową wartością jest prawo do własności prywatnej Doktryna konserwatyzmu postulat wprowadzenia ochrony prawnej własności prywatnej Program konserwatystów żądanie jak najszybszego wprowadzenia ustawy reprywatyzacyjnej Ideologia Doktryna Program polityczny

  7. Rodzaje doktryn • Konserwatywne • Reformistyczne • Rewolucyjne • Reakcyjne • Utopijne

  8. Doktryna konserwatywna Zwana jest również zachowawczą, powszechnie uważa się ją za dążenie do utrzymania istniejących stosunków społecznych i politycznych. Występują niemal we wszystkich ruchach i partiach politycznych (np. „beton” w PZPR).

  9. Doktryna reformistyczna (łac. „reformo” - przekształcam). Zakłada ewolucyjny sposób wprowadzenia reform społecznych i politycznych. Reformizm jest podstawą współczesnej socjaldemokracji.

  10. Doktryna rewolucyjna Rewolucja jest podstawowym i najlepszym sposobem wprowadzania zmian. Przykładem jest marksizm-leninizm, maoizm oraz współcześnie doktryny wywodzące się z islamskiej doktryny religijnej (rewolucja islamska w Iranie, działalność afgańskich Talibów)

  11. Doktryna reakcyjna Optuje za przywróceniem albo utrzymaniem przestarzałego ustroju, nie przystającego do rzeczywistości politycznej. Przykładem może być nawoływanie do powrotu PRL-u lub ruchy monarchistyczne w Polsce.

  12. Doktryna utopijna doktryna stawiająca sobie cele polityczne, społeczne, gospodarcze niemożliwe do zrealizowania w danym momencie. Przykładem zastosowania utopii politycznych jest Francja XVIII wieku.

  13. Współczesne doktryny polityczne • Konserwatyzm • Liberalizm • Socjalizm • Komunizm • Socjaldemokratyzm • Chadecja • Anarchizm

  14. Konserwatyzm • podstawowe wartości: • tradycja, naród, rodzina, hierarchia, autorytet, odpowiedzialność, wolność osobista, własność, poszanowanie prawa • główni myśliciele: • pierwszy Irlandczyk Edmund Burke 1729-1797 • pojecie konserwatyzm rozpowszechnił Francuz Francois-René Chateaubriand • miejsce jednostki w życiu społecznym: • człowiek nigdy nie będzie doskonały • człowiek jest z natury słaby, więc powinien się odwoływać do religii, wiedzy przodków, autorytetów • ludzie nie są sobie równi Edmund Burke – ojciec konserwatyzmu

  15. Konserwatyzm • społeczeństwo: • wspólnota nadrzędna wobec jednostki • społeczeństwo hierarchiczne • ciągłość historyczna • krytykują społeczeństwa masowe • przeciwni rewolucyjnym zmianom • stosunek do demokracji: • współcześnie: demokracja przedstawicielska godzi autorytet państwa i wolność obywateli; są za władzą elit • bezwzględne respektowanie zasad rządów prawa • gospodarka: • prywatna własność i wolna konkurencja • minimum ingerencji państwa w gospodarkę Przykładem konserwatyzmu był program ekonomiczny M. Thatcherw Wielkiej Brytanii, efektem którego było ograniczenie budownictwa socjalnego, reprywatyzacja przedsiębiorstw, zniesienie dodatków socjalnych.

  16. Liberalizm • podstawowe wartości: • w centrum jednostka ludzka dlatego: wolność, indywidualizm, racjonalność, równość wobec prawa, tolerancja, pluralizm, własność prywatna • główni myśliciele: • John Locke, Karol Monteskiusz, Adam Smith • miejsce jednostki w życiu społecznym: • Człowiek zajmuje miejsce centralne • są realistami: obok pozytywnych cech człowieka widzą jego wady • zasługa liberałów: rozbudowa koncepcji praw człowieka John Locke – jeden z głównych myślicieli liberalizmu

  17. Liberalizm • społeczeństwo • wszyscy ludzie są równi i wolni • instytucje powinny stwarzać ludziom warunki do korzystania z praw, ale o swoją pozycję i dobrobyt każdy musi zabiegać samodzielnie • nie wolno odbierać lepszym i dawać gorszym bo to zabija wolność jednostki • państwo i system polityczny • państwo powinno tylko zapewnić bezpieczeństwo oraz warunki swobodnego działania jednostek w sferze prywatnej i gospodarczej • zwolennicy ustroju parlamentarnego • gospodarka • zasada wolnego rynku • leseferyzm (fr. laissezfaire– pozwólcie działać) • Adam Smith „niewidzialna ręka rynku” • krytykują ingerencję państwa w gospodarkę Friedrich von Hayek – współczesny myśliciel liberalny, Laureat Nagrody Nobla

  18. Socjalizm • podstawowe wartości: • szczególne znaczenie ma zło • relatywizm – różne wartości (nawet te uważanie za uniwersalne są względne) • równość – wobec prawa i nie tylko • wspólna własność, wzajemna współpraca i altruizm • główni myśliciele: • wywodzącej się z utopijnej filozofii politycznej rozwijanej w latach 30. i 40. XIX wieku we Francji (Henri de Saint-Simon) i Anglii (Robert Owen) Henri de Saint-Simon

  19. Socjalizm • miejsce jednostki w życiu społecznym: • dzięki wolności i nieograniczonym możliwościom rozumu człowiek jest najważniejszą istotą w kosmosie • człowiek ma wartościować świat • człowiek ma tak przekształcać rzeczywistość, żeby służyła szczęściu innych ludzi • społeczeństwo: • zmniejszenie nierówności społecznych • upowszechnienia świadczeń socjalnych • sprawiedliwy podział dóbr • społeczeństwo bez ubóstwa • gospodarka: • państwo powinno ingerować w gospodarkę państwa Pia Elda Locatelli – przewodnicząca Włoskiej Partii Socjalistycznej

  20. Komunizm • podstawowe wartości: • komunizm jest odmianą socjalizmu  bazuje na podobnych wartościach • główni myśliciele: • Karol Marks, Fryderyk Engels • społeczeństwo: • nieustanna walka klas, dotycząca panowania ekonomicznego posiadaczy nad robotnikami ( burżuazja awlcząca z klasą robotniczą) • konieczna rewolucja i przejęcie środków pordukcji • każdy dostaje wg potrzeb • państwo: • zanikanie państw • powstanie wspólnoty międzynarodowej Karol Marks – jeden z twórców komunizmu

  21. Komunizm • człowiek i jego miejsce w społeczeństwie: • człowiek jest samodzielny • człowiek nie ma wartości jako indywiduum • społeczeństwo: • dla potrzeb ogółu można poświęcać jednostki • brak przywileju własności • własność wspólna wartością nadrzędną • gospodarka: • Gospodarka zarządzana centralnie tzw. „centralnie planowanie” Pierwsze próby wprowadzenia komunizmu wprowadził Lenin, który w 1917 roku rozpoczął rewolucję październikową

  22. Socjaldemokratyzm • podstawowe wartości: • równość, sprawiedliwość społeczna, wolność, solidarność, wspólnota • zasada sprawiedliwości społecznej • podział wytworzonego dochodu, wyrówujący nierówności społecznych • główni myśliciele: • Ferdynand Lassalle 1825 – 1864 • Edward Berstein 1850 – 1932 • po II wojnie światowej: Willy Brandt, Olof Palme, Bruno Kreisky, Francois Mitterand, Tony Blair, Gerhard Schröder • miejsce jednostki w życiu społecznym • w każdej jednostce tkwią możliwości i talenty, które rozwijają się w sprzyjających warunkach • stwarzanie osobom biednym i poszkodowanym przez los odpowiednie zabezpieczenia Ferdynand Lassalle

  23. Socjaldemokratyzm • społeczeństwo • w XIX w. w społeczeństwie decydującą rolę odgrywają dwie klasy społeczne, które są w konflikcie  reformy miały ten konflikt zlikwidować • współcześnie – realizowana polityka reform przeobraziła społeczeństwo • państwo i system polityczny • państwo jest instytucją neutralną, wyrażającą i uzgadniającą interesy różnych grup społecznych • przywiązują dużą wagę do demokratycznych zasad, wartości i rozwiązań ustrojowych • gospodarka • do II wojny światowej uznawali uspołecznienie własności • po II wojnie światowej: koncepcja „państwa dobrobytu” sprawiedliwy podział dóbr • współcześnie: poszukiwanie „trzeciej drogi”: budowanie nowych form solidarności społecznej w warunkach nowoczesnej, podlegającej procesom globalizacji gospodarki rynkowej Tony Blair – były premier Wielkiej Brytanii; uznawany za socjaldemokratę

  24. Chadecja • podstawowe wartości: • wiara w Boga • człowiek widziany przez pryzmat jego życia doczesnego jak i egzystencji pozadoczesnej • godność osoby ludzkiej, miłość, sprawiedliwość, solidarność, odpowiedzialność, jedność praw i obowiązków, rodzina, własność prywatna, praca, pluralizm, pokój • główni myśliciele: • odwołują się do encyklik papieskich • Leon XIII, Pius XI, Jan XXIII , Paweł VI, Jan Paweł II • dokumenty II soboru watykańskiego 1962 - 1965 Leon XIII

  25. Chadecja • godność osoby ludzkiej • respektowanie godności ludzkiej • poszanowanie praw człowieka • godne życie i sprawiedliwe traktowanie • społeczeństwo • solidaryzm – nadrzędność dobra wspólnego nad interesami grup i jednostek • społeczeństwo jako organizm • szczególna rola rodziny • państwo i system polityczny • ustrój demokratyczny, respektujący prawa człowieka • duża rola demokracji lokalnej • zasada pomocniczości (subsydiarności) – decyzje dotyczące jednostek i grup społecznych powinny być podejmowane na szczeblu im najbliższym • gospodarka • respektowanie własności prywatnej • społeczna gospodarka rynkowa, umiarkowana ingerencja państwa • ludzkiej pracy nie można traktować instrumentalnie Jan Paweł II

  26. Anarchizm • podstawowe wartości: • wolność • należy odrzucić wszystko to, co ją ogranicza m.in.. autorytety • główni myśliciele: • jako pierwszy tego pojęcia użył Pierre-Joseph Proudhon • Michaił Bakunin, Piotr Kropotkin • państwo: • jest największym zagrożeniem dla wolności – jego struktury powinny zostać całkowicie zlikwidowane • państwo jest utożsamiane ze złem wyrządzonym ludziom, z narzuconymi na nich ograniczeniami, które krępują jednostkę • społeczeństwo: • w miejsce państwa miałyby powstać dobrowolne stowarzyszenia i wspólnoty ludzi • Pierre-Joseph Proudhon

  27. Anarchizm Nurty: • Anarchizm indywidualistyczny – odrzuca państwo, społeczeństwo, rodzinę i religię jako form przymusu • Anarchizm radykalistyczny – oparcie nowego ładu na syndykatach, czyli dobrowolnych stowarzyszeniach obywateli • Anarchizm komunistyczny – anarchizm + komunistyczna wizja gospodarki • Johnny Rotten – wokalista zespołu Sex Pistols, • twórców piosenki „Anarchy in the U.K.” inspirowanej • ideologią anarchistyczną

  28. Podział doktryn na lewicowe, centrowe i prawicowe Doktryny Lewicowe Prawicowe Centrowe • nierówność społeczna jest nieodłączną cechą społeczeństwa • Utrzymanie struktury społeczeństwa w którym występują warstwy i grupy o różnym poziomie majątkowym • podkreślają takie wartości jak: kultura, tradycje narodowe i państwowe głównie: konserwatyści i chadecy • pełna realizacja idei sprawiedliwości społecznej • przeciwnicy poglądu, że nierówność jest zjawiskiem naturalnym • domagają się: • braku dyskryminacji społecznej • większych praw dla kobiet, mniejszości • niwelowania różnic majątkowych • zasiłki dla bezrobotnych, system stypendialny • głównie: komuniści, socjaliści, socjaldemokraci • utrzymanie równowagi pomiędzy interesami różnych warstw i grup społecznych • różnice majątkowe nie powinny być niwelowane przez państwo, a przez społeczeństwo (stowarzyszenia, fundacje) • głównie: konserwatyści i liberałowie

  29. Materiały źródłowe • P. Leszczyński, T. Snarski: Wiedza o społeczeństwie. Vademecum maturalne 2008. OPERON, Gdynia 2008, • Strona internetowa: www.wikipedia.org.pl, • Strona internetowa: http://encyklopedia.pwn.pl/, • Strona internetowa: http://odn.zce.szczecin.pl/ju/eduobyw/pliki/stronywo/spo/spoa6.pdf, • Z. Smutek, J. Maleska, B, Surmacz: Wiedza o społeczeństwie. OPERON, Gdynia 2005.

More Related