İklim Değişikliği ve Suyun Geleceği

1. İklim Değişikliği ve Suyun Geleceği Güleda ENGİN Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü

2. İçerik • İklimi değiştiren nedir? • Atmosferdeki gazlar • Sera gazları • Gerçekten iklim değişikliği var mı? • İklim değişikliği neden önemli? • Biz neler yapabiliriz?

3. Atmosfer nedir? Yeryüzünü saran hava tabakasına atmosfer denir. Atmosferin kalınlığı yerden itibaren 560 km’ye kadar uzanabilmektedir. Atmosferin tabakalarını belirleyen en önemli faktör sıcaklıktır. Atmosferi oluşturan hava kütlesinin %99'u 32km’nin altındadır.

4. Atmosfer nedir? Atmosfer sabit ve değişken gazlardan oluşur. Azot ve oksijen atmosferdeki gazların %99'unu oluşturur. Her ikiside insan yaşamı için gereklidir. Ancak bu gazlarınhava ve hava olaylarına etkisi çok azdır.

5. İklimi değiştiren nedir? • Güneş • Dünyanın yörüngesi • Kıtaların konumu • Volkanik hareketlilik • Seragazları

6. Azot (N2) Oksijen (O2) Su buharı (H2O) Karbon dioksit (CO2) Metan (CH4) Atmosferdeki gazlar Sera Etkisi Oluşturmayan Gazlar 99% Sera Etkisi Oluşturan Gazlar 1%

7. “Seragazı etkisi” Güneş radyasyonu Yeryüzünden yansıtılan uzundalga radyasyon Bulutlar tarafından yansıtılan radyasyon Yansıtılan kısadalga radyasyon Yeryüzü tarafından yansıtılan Atmosfer tarafından absorplanan Yeryüzü tarafından absorplanan

8. Sera Gazları • Su buharı, diğer sera gazlarından farklı olarak güneşten gelen radyasyonun şiddetine ve gezegenin ortalama ısısına göre sabit olan bağlı bir değişkendir. Dolayısıyla küresel ısınma konusunda pasif etkiye sahiptir. • Ancak diğer CO2, CH4 ve CFC gibi diğer sera gazları, kızılötesi ışımaların bir kısmını soğurarak, atmosferden dışarı çıkmalarını engeller. Bu soğurma olayı, atmosferin ısınmasına yol açar. Bunun sonucunda dünya, güneşin altına park edilmiş bir arabanın içi gibi ısınır. • Her ne kadar atmosferdeki karbondioksit, yeşil bitkilerin fotosentez yapmasıyla, karbondioksitin litosfer yüzeyinde suda çözünmesiyle atmosferden çekilmekte ise de, bu mekanizmaların kapasitesinin üzerinde karbondioksit salınımı, gezegen üzerinde sera etkisi yaratmaktadır.

9. KARBON DÖNGÜSÜ

10. CO2Seviyesi 1958- 370 350 CO2 (ppm) 330 310 40 30 20 10 0 Karbondioksit Seviyesi 420 370 320 CO2 (ppm) 270 220 170 0 600000 400000 200000 Zaman

11. Yıllık karbon emisyonları Atmosferik CO2 Atmosferic CO2ortalaması Yıllık karbon emisyonları 8 6 Karbon (109ton3) 4 2 0 1955 1965 1975 1985 1995 2005 Zaman

12. Küresel Isınma • Küresel ısınma, dünya atmosferi ve denizlerin ortalama sıcaklıklarında belirlenen artış için kullanılan bir terimdir. Bu hadise son 50 yıldır iyice saptanabilir duruma gelmiş ve önem kazanmıştır. • Dünya'nın atmosfere yakın yüzeyinin ortalama sıcaklığı 20. yüzyılda 0.6 (± 0.2)°C artmıştır. İklim değişimi üzerindeki yaygın bilimsel görüş, "son 50 yılda sıcaklık artışının insan hayatı üzerinde fark edilebilir etkiler oluşturduğu" yönündedir.

13. Buzul Çağı Dünyadaki sıcaklık değişimi -25 0.35 -30 0.30 -35 0.25 Sıcaklık (°C) -40 0.20 Kar Birikimi (m/yr) -45 0.15 -50 0.10 -55 0.05 Zaman

14. Son 1000 yıldaki sıcaklık değişimi 0.6 Gerçek Sıcaklık ölçümleri Mann et al. 1999 0.4 0.2 0 Sıcaklık Değişimi (°C) -0.2 -0.4 -0.6 -0.8 1000 1200 1400 1600 1800 2000 Yıl

15. Son 1000 yıldaki sıcaklık değişimi 2 Mann et al. 1999 Esper et al. 2002 1 Sıcaklık Değişimi (°C) 0 -1 -2 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 Zaman

16. Buzullar üzerindeki etkileri Grinnell Glacier, Buzul Doğal Parkı 1900 and 2008

17. Ekosistem üzerindeki etkileri

18. Bütün bunları nereden öğreniyoruz?

19. Modern gözlem istasyonları

20. Gelecek projeksiyonları - Modeller Yatay Grid Dikey Grid Bir modeldeki fiziksel prosesler

21. Çeşitli emisyon senaryolarına göre sıcaklık artışı Yüksek salınım Orta salınım Düşük salınım Salınım aynı şekilde devam ederse 20. yüzyıl

22. Erzurum, Palandöken Hava Durumu: Parçalı bulutlu En yüksek: 4°C En düşük: -10°C Gece bulutlanma artacak. Yarın hava daha da soğuyabilir.

23. Tahmini Sıcaklık Artışı 2080-2099

24. İklim Model Sonuçları - Sera Gazlarının Etkisi 1890-1919 ortalama verilerine göre Gözlemler Doğal olaylar Antropojenik etkiler

25. Neden umursamalıyız? Bugünkü Durum 2000 2090lı yıllar Sıcaklık

26. İngiltere: tren rayları eğildi Almanya: Son yüzyılın en düşük su seviyesi Fransa: >14,000 ölüm İsviçre: Buzul erimesi, çığ düşmesi Portekiz: Orman yangınları 2003 Avrupa’da Sıcaklık Dalgası

27. Sandy Kasırgası, Ekim 2012

28. Venedik, Kasım 2012

29. İklim Değişiyor! • IPCC, 2012 yılında kısa adı SREX olan “İklim Değişikliğine Uyumu Geliştirmek için Aşırı Hava Olaylarının Riskini ve Afetleri Yönetmek” adlı özel bir rapor yayınlamıştır. • Raporda dünyanın pek çok yerinde 1950 yılından bu yana toplanan kayıtlara göre, aşırı hava olaylarının istatistiksel anlamda önemli miktarda arttığına dair somut kanıtlar sunulmaktadır. • Son 30 yılda küresel ölçekte şiddetli hava olaylarının neden olduğu sigorta ödemeleri de 20 kat artmıştır.

31. Türkiye’de durum! • Türkiye’de iklim değişikliğine bağlı olarak meydana gelen sellerin neden olduğu maddi kayıplar, deprem hasarlarına yaklaştı. • Her yıl yaşanan ortalama 200 civarında sel afeti sonucunda, yılda ortalama 100 milyon dolar maddi kayıp meydana geliyor. • Türkiye’de yılda yaklaşık 450 hektarlık orman alanını tahrip eden orman yangınlarında 2007’den bu yana artış gözleniyor. • Bugün ortaya çıkan tablo, Türkiye’de 100 yılda bir görülebilecek şiddetteki yağışların neden olduğu sel ve kuraklıkların, 2070 yılına kadar her 10 ila 50 yılda bir tekrarlanabileceğini gösteriyor.

32. UYUM (ADAPTASYON) İklim olaylarının (risklerinin) etkileriyle mücadele etmek, fayda sağlamak ve etkileri yönetebilmek için stratejilerin güçlendirilmesi, geliştirilmesi ve uygulanması süreci...

33. Su Kaynakları Mevcut büyüme hızı ve su tüketim alışkanlıkları gibi nedenler halihazırda su kaynakları üzerinde su stresi seviyeleri (Kaynak: AÇA, 2009)

34. Kyoto Protokolü • 1992 Rio Dünya Zirvesi “Uluslararası İklim Değişikliği Sözleşmesi” • 1997’de Kyoto Protokol'ü ile güçlendirildi. • Kyoto Protokolü, sera etkisi yaratan gazların emisyonlarını kısmak üzere sanayileşmiş ülkelere çeşitli hedefler belirleyen uluslararası bir anlaşmadır. • Sanayileşmiş ülkeler, 1990'daki salım oranlarını 2008-2012 yılları arasında %5 oranında azaltmayı taahhüt etmişlerdir.

35. Kyoto Protokolünde yer alan ülkeler

36. Çözüm önerileri • Koruma • Enerji ihtiyacının düşürülmesi • Geri kazanım ve yeniden kullanım • Alternatifenerjikaynakları • Nükleer • Rüzgar • Jeotermal • Hidroelektrik • Solar • Füzyon?

37. Bireysel faaliyetler Şarj aletlerini prizde bırakmayın. Cihazları bekleme konumunda bırakmayın. Toplu taşıma Ortam sıcaklığı 1 oC düşürülebilir. Su tasarrufuna özen gösterelim. Ağaçlandırma faaliyetleri

38. Proje Climate Induced Changes on the Hydrology of Mediterranean Basins: Reducing Uncertainty and Quantifying Risk through an Integrated Monitoring and Modeling System (CLIMB) Akdeniz Havzalarının Hidrolojisi üzerinde İklime Bağlı Değişiklikler: Entegre İzleme ve Modelleme Sistemi ile Risklerin Belirlenmesi ve Belirsizliğin Azaltılması Başlangıç: Ocak 2010 Süre: 48 ay Bütçe: 3.148.945 €

39. Proje çağrısı Aktivite 6.1. İklim Değişikliği, Kirlilik ve Riskler Alt-aktivite 6.1.1. Çevre ve İklim üzerinde Baskılar ENV.2009.1.1.5.2. Güney Avrupa ve komşu ülkelerde su kaynakları üzerinde güvenliğe tehdit oluşturabilecek iklime bağlı değişiklikler

40. Ortaklar

41. Problem Mevcut iklim projeksiyonlarına göre, Akdeniz ülkeleri hidrolojik bütçe ve ekstrem değişiklikler bakımından diğer Avrupa Birliği ülkelerine göre daha belirgin bir şekilde risk altındadır. Bu değişikliklerin su kaynakları, tarımsal verimlilik ve içme suyu temini üzerinde ciddi direkt etkilerinin olması beklenmektedir. Akdeniz’in farklı bölgelerinde, su güvenliğine bağlı doğal ve/veya antropojeniktehditler halen yaşanmakta ve gelecekte de devam edeceği konusunda ciddi sıkıntılar bulunmaktadır.

42. www.climb-fp7.eu

43. http://www.climb-gyte.info

44. Arazi gezisinden

46. Teşekkürler..