690 likes | 1.01k Views
SU DÜNYASI. VAN - 2006. TARTIŞILACAK BAŞLIKLAR. SUYUN YAŞAMIMIZDAKİ YERİ TEMİZ SUYUN ARITILMASI KANALİZASYON SUYUNUN VE ARITILMASI SUSUZLUK SULAMA SİSTEMLERİ KÜRESEL ISINMA SU KAYNAKLARI VE SERA GAZLARI SU KUVVETİ. SU
E N D
SU DÜNYASI VAN - 2006
TARTIŞILACAK BAŞLIKLAR • SUYUN YAŞAMIMIZDAKİ YERİ • TEMİZ SUYUN ARITILMASI • KANALİZASYON SUYUNUN VE ARITILMASI • SUSUZLUK • SULAMA SİSTEMLERİ • KÜRESEL ISINMA • SU KAYNAKLARI VE SERA GAZLARI • SU KUVVETİ
SU Dünya yüzeyinin %70 i su ile kaplıdır. Büyük çoğunluğu deniz ve okyanuslardadır. Pasifik Okyanusu nerdeyse yer yüzeyinin yarısı kaplar. Geri kalan suyun çok büyük çoğunluğu buzullarda, buz katmanlarında ve yer altındadır. Sadece %3 ü atmosferdedir. Su havada 3 formda bulunur: 1. Gaz, su buharı; 2. Sıvı, su damlacıkları; 3. Katı, buz kristalleri. Buharlaşarak, donarak, eriyerek ve yoğunlaşarak bu formlar değişir. Su döngüsü: Dünyamızda yeniden su yaratılmaz. Gördüğünüz yağmur milyonlarca yıldır yağmaktadır. Su döngüsünde yer yüzeyindeki su tekrar ve tekrar kullanılmaktadır.
SU NEDİR? • Su, kimyasal olarak hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan; sıvı, katı ve gaz halde bulunabilen bir maddedir. Yaşamın kaynağı olan su; bitkilerde, hayvanlarda, insanlarda tüm canlı organizmalardaki temel gıda maddesidir.
SU • Suyun büyük bir kısmı tuzlu su halinde denizlerdedir. • Dünya su rezervinin yeryüzünde ancak %2,6’sı tatlı sulardan oluşur. • Bu su kullanılır fakat tüketilemez.Kullanılmış olan su genellikle aynı miktarda kirletilmiş olarak yeniden çevreye verilir.Suların ana deposu denizlerdir.Bunun adı ALICI ORTAM dır. • Denizlerden buharlaşarak atmosfere karışan su yağışlarla yeryüzüne taşınır.Yeryüzüne düşen yağışın bir kısmı yeraltına sürüklenirken bir kısmı da akış halinde yeniden nehirler kanalı ile ve doğrudan denizlere ve göllere gider. • Yer kabuğu tarafından tutulan suda buharlaşma ve bitkilerin transpirasyonu yoluyla atmosfere karışır.Bu olaya HİDROLİK CEVRIM denir.Bir günde atmosfere karışan su 1200km3 olarak tahmin edilmektedir.
SUYUN ÖZELLİKLERİ • Su saf halde renksizdir.Suları renkli yapan neden ise içindeki yabancı maddelerdir.Suda çözünen ve koloidal olarak asılı bulunan organik maddeler suyu renklendirir. • Demir krom mangan gibi bazı metal bileşikleri de suya renk verir. • Suyun kokusu ve tadı su içinde çözünmüş halde bulunan gazlar ve organik maddelerden kaynaklanır. Bu maddeler genellikle amonyak sülfürler´siyanürler fenoller serbest klor petrol atıkları bitkisel ve hayvansal atıklar ve bazı mikroorganizmalar suya hoş olmayan tat ve kokular verirler. • Yer altı suları genellikle kokusuzdur sular kükürtlü bir tabakadan geçerse suya çürük yumurta kokusu verir.
SUYUN ÖZELLİKLERİ DEVAM • Sodyum klorürlü sular tuzlu magnezyum sülfatlı sular acı olur. Kaynatılmış suyun tadının hoş olmaması sıcaklık artışa ile su içinde çözünmüş oksijen ve karbondioksitin azalmış olmasıdır.İçme suyu için en uygun sıcaklık 7-10C’arasıdır. • Su içinde çözünmüş olarak süspansiyon ve kolloidal halde bulunan çok küçük çaplı taneciklerdir.bunlar bulanıklığı oluşturur.Bulanıklık su kalitesi açısından istenmeyen bir özelliktir.Gıda sanayinde tekstil ve kağıt üretiminde kullanılacak olan sularda bulanıklılık büyük önem taşır.
SUYUN ÖZELLİKLERİ DEVAM • Elektriksel iletkenlik suyun elektrik akımını geçirme özelliğini ölçer. İletkenlik iyon halindeyken çözünmüş tuzun bulunmasına bağlıdır. • Sıcaklık derecesine ve çözünmüş tuzun konsantrasyonuna bağlı olarak artar İletkenlik ölçümü suyun saflığını değerlendirmeye yarar. • Suyun saflığı çok azdır ve buda kendi iyon ayrışmasından dolayıdır.
SUYUN ÖZELLİKLERİ DEVAM • Su hidrojen ve oksijen atomlarının birleşmesinden oluşan kararlı bir moleküldür.Kimyasal formülü şöyledir.H2+ 1/2O2 H2O • Suyun üç şekli vardır :Sulp (katı ): Normal atmosfer basıncında O C0’nin altındaSıvı: Normal atmosfer basıncında O C0 İle 100C0 arasında Gaz: Normal atmosfer basıncında 100C0’den yüksekte
SUYUN ÖZELLİKLERİ DEVAM • PH :doğal suların PH değerleri içerdikleri maddelere göre değişir.belli bir sıcaklıkta suyun PH derecesi hidrojen iyonlarının aktivitesine bağlıdırPH= - log(H+) olarak ifade edilir.Saf su çok az olarak iyonlarına ayrılır.Ayrışma sabiti 25 C’de Ksu = 10-14’tür.H2O H+ + OH-Ksu=(H+) (OH-) = 10-S
SU EKONOMİSİ • Yüzyıl başındaki dünya nüfusu 1.6 milyar iken 20. yüzyıl sonunda bu rakamın 6 milyara ulaşması, su tüketimini doğal olarak artırmış olsa da su tüketim artışının bir diğer nedeni de sanayileşmiş ülkelerde kişi başına düşen su tüketiminin artmış olmasıdır. • Su tüketiminde en yüksek rakama sahip olan ülke ABD'dir. Günlük kişi başına 700 litre su tüketimi ile bu rakam bir Senegallinin su tüketiminin 24 katıdır.Türkye’de bu miktar 75lt/gün-kişidir. • Tatlı su kullanımı esas olarak 3 alanda olmaktadır. Tarım, endüstri, gıda sektörü ve konutlar 20. yüzyılın başında % 90,5 olan tarımda su kullanımının payı günümüzde % 69'a inmiştir. • Ancak halen azgelişmiş ülkelerde tarım sektörünün ağırlıkta olmasından dolayı bu ülkelerde tarımda kullanılan su Afganistan, Sudan gibi sıcak ve kurak ülkelerde olduğu gibi % 90'a çıkabilmektedir. • Günümüzde endüstri ve enerji sektörü suyun % 23'ünü; gıda ve konutlar da % 8'ini kullanmaktadır.
SU DÖNGÜSÜ DEVAMI • Güneş denizleri ve gölleri ısıtır ve milyonlarca ton su görünmez su buharı olarak atmosfere karışır. Buna buharlaşma denir. Su buharı yükselir, soğur ve sıvı hale geçer. Buna yoğunlaşma denir. Su yağmur ve kar olarak tekrar denizlere,göllere ve nehirlere karışır. Bu döngü sonsuza dek sürer gider.
BUHARLAŞMA VE YOĞUNLAŞMA • 1. Buharlaşma ve yoğunlaşma dengede ise havadaki su sabit kalır. 2. Yoğunlaşma buharlaşmadan fazla ise, havadaki su miktarı artar. 3. Buharlaşma yoğunlaşmadan fazla ise havadaki su azalır.
SU BEREKETİ • Su ve toprağın ortaya koyduğu ortak bereket.
SULAMA SİSTEMLERİ • Damlama Sistemi • Bilgisayar Kontrollü Sulama Sistemleri • Toprak altı sulama sistemleri • Lineer Sulama Sistemi • Salma Sulama • Bunları tek tek inceleyelim ….
DAMLAMA SİSTEMİNİN FAYDALARI • az su uygulamalariyla bitkide stres yaratmadan yetistiricilige olanak saglar- Yüzey akis ve derine sizma olusturmadigindan su besin kayiplari olusmaz - tuz orani çok yüksek olan sularda sulama yapilabilmesine olanak saglar - yabanci otlarin gelisimine imkan tanimamasi- sulama ile birlikte gübreleme ve ilaçlama yapilabilmesi- gübre ve ilaçtan yari yariya tasarruf saglamasi- hastaliklarin yok denecek kadar asgariye indirilmesi- kaliteli ve standart ürün elde edilmesi- her çesit alanda sulama yapilabilmesi- erkencilik- bitkilere su ve gübre dagiliminin esit, dolayisiyla ayni zamanda olgulasma ve tek elde hasat olanagi yaratmasi - erozyonu ve toprak kaybini önlemesi- düsük basinçlarda sulama imkani- yeterli su imkani olmayan alanlarda dahi sulama yapilabilmesi- salma ve karik sulamaya nazaran isçilik maliyetlerinin çok düsük olmasi ve zamandan çok ciddi tasarruflar elde edilmesi- tarimsal sulamalardaki en ekonomik sistem olmasi- Egimli alanlarda kolaylikla uygulanabilmesi gibi birçok yararlari sayılabilir.
BİLGİSAYAR KONTROLLÜ SULANMA SİSTEMLERİ • Bilgisayar kontrollü gübreleme, sulama sistemleri • Bilgisayarlı sera iklim kontrol sistemleri • Bilgisayarlı tohum ekme makineleri; boylama ve ayırma sistemleri • Fidelik ve teknolojik üretim tesisleri
Toprak altı sulama sistemi devamı • Park ve yeşil alanlarda toprak altı sulama sistemini kullanılan, bu sistemle su kaybını önlerken, bitkilerin ihtiyaç duyduğu suyu da tam olarak almasını sağlıyor. 40'ar cm'lik borularla toprağın altına yerleştirilen sistem, halen ABD ve İsrail'de uygulanıyor. • 'Toprak altı sulama' ile su israfına son!
LİNEER SULAMA SİSTEMİ DEVAMI • Tasarruf için tarlalar, damla damla sulanacak • iş gücü ve zamandan tasarruf ederken, istenilen zamanda, istenilen yerde, istenilen miktarda su, gübre ve ilaç uygulayarak mahsulde maksimum seviyede bir artış elde edeceklerdir.
SU VE YAŞAM İnci kefalinin yaşam döngüsü yumurta, keseli larva, balıkçık, genç balık ve ergin balık olmak üzere 5 safhada özetlenebilir.(M.Sarı)
SUDA ARKEOLOJİ • Suyun beslediği tarihi değerler
SUDA TİCARET • Su yollarının insan hayatına kazandırdığı ekonomik katkılar
TEMEL GIDA SU • Tüm canlıların temel gıda maddesi olan su
SUDA ŞİFA • Suyun bize sunduğu bir başka şifa kaynağı olan kaplıcalar
SU KUVVETİ • Hayatın temel vazgeçilmezi olan enerji.HES
SU KUVVETİ DEVAM • Hidrolik enerji
SU KUVVETİ DEVAMI • Van Küçük Erek’de bulunan Keşiş Gölündeki Urartu Barajının sulama yanında enerji elde edilmesi (yılda 2-5 mil.kwh) • Söz konusu baraj halen Van’ın önemli bir sulama kaynağı olarak hizmet vermektedir.Yeni yatırımlarla 740metre su düşüsü ile önemli miktarda enerji elde edilebilir.
ZAP NEHRİ ENERJİ POTANSİYELİ • 3000 metreden doğan ülkemizde son su kotu 700 metreye düşen önemli bir su kaynağımızdır. • Su düşüsü 2300metredir.Bu değer yaklaşık olarak 591MW enerji üretimine sahiptir. • Yan kolları ile beraber 700MW enerjiye sahiptir.Buda yılda yaklaşık 2.5milyar kwh elektrik üretimi demektir. • Bu yatırımlarla 3000 geçici,2000 daimi iş gücü sağlanabilecektir..Bu elektrik miktarı Van’ın kullandığı enerjinin yaklaşık 6 mislidir. • Tarımsal üretime olan etkisi 15 mislidir.
Susuzluk insanlığı tehdit ediyor ! • Su kaynakları bakımından şanslı ülkelerden biri olan Türkiye’de hatalı kullanım, kirlilik ve kaynak israfı yüzünden susuzluk giderek tehdit boyutuna ulaşıyor.
İSRAF • Bilgisizlik sonucu toprağın fazla sulanması mineral ve bitki vitamininin yok olması tuzlanmaya sebebiyet veriyor. • Dönümü 5 ton su ile sulanabilen bir aynı alanda ülkemizin çoğu yerinde 200ton su/hektar kullanılmaktadır.
Başkale Zap Vadisi büyük enerji kaynağıdır.Bölgenin en önemli enerji kaynağıdır.
SU TASARRUFU • Su tasarrufu gerekli olan temizlik ve hijyen koşullarından fedakarlık yapmadan • Bitki ve hayvanın sulama ve içme suyunu en verimli kullanımından fedakarlık yapmadan • Bu şartlar yerine getirilerekten kullanılan suyun boşa harcanmış su olarak kabul edilir. • Bu sudan TASARRUF yapılır, kullanımından kaçınılır.Bunun adı TASARRUF’tur.
DOĞA MÜDAHALE KABUL ETMEZ BİLİNÇLİ VE BİLİMSEL MÜDAHALE GEREKİR