Een aantal observaties……

1. Participatieve benadering in Masterplan Zorg voor de Toekomst23 Juni 2011Prof Inge Hutter FRW RUGProf Marian Verkerk UMCG

2. Een aantal observaties…… • In de zorg wordt vooral over en voor de patiënt/cliënt/burger gedacht. • In dat denken wordt de patiënt/cliënt/burger vooral voorgesteld als een rationeel denkende en vrije keuzemaker • In veel innovatiestudies wordt veronachtzaamd het feit dat • De relevantie en waarde van een interventie of technologie verschillend uitpakt voor verschillende betrokkenen • ‘ziekte’, ‘welzijn’, ‘oud-zijn’ ook waardegeladen concepten

3. In innovation studies it has been demonstrated that many new technologies or devices are not used, wrongly used or even rejected when the fit with the every day life of users –in terms of efficacy and ethics - is not considered (Blume, 1999; Dijcks, et al. 2006; Oudshoorn & Pinch 2003).

4. Centraal staat het perspectief van burgers over hun eigen gezondheid en welzijn, over ouder worden en hoe die zijn ingebed in hun sociaaleconomische en culturele achtergronden. Niet voor of over, maar met de burger De burger als ook emotioneel, betekenisgevend en relationeel subject De kennis over die burger is dus altijd gesitueerd en betekenisgeladen (‘de oudere’ bestaat niet) Geen priviligering van geïnstitutionaliseerde, sociaal wetenschappelijke kennis Uiterst kritisch ten aanzien van idealiseren die voorbij gaan aan de sociale werkelijkheid ( ‘iedereen vindt ‘zelfredzaamheid’ van belang’) Is kritisch ten aanzien van benaderingen die het perspectief van waaruit wordt gekeken of gekend niet ook zelf bereflecteerd ( ‘ wie’ kent of ‘wie’ spreekt hier?) Begint van ‘onderop’ en van ‘ binnenuit’. Een participatieve benadering betekent…

5. Principes van onze participatieve benadering Centraal altijd: de burger, de gemeenschap De ‘stemmen’ van mensen zelf; zoals ze leven in hun omgeving: fysiek, economisch, sociaal, cultureel, politiek … Aanname: • Mensen hebben redenen om zich te gedragen zoals ze zich gedragen • Mensen hebben kennis, opvattingen!! Niet perse dezelfde als biomedische model • Kennis wordt gemaakt, is aanwezig, overal in de samenleving Wij vooral te weten komen, via kwalitatief onderzoek interviews, Focus Groep Discussies, participerende observatie

6. Participatieve benadering in onderzoek • expliciet gericht op sociale verbetering/verandering (actie) • niet alleen onderzoek, ook toepassing/interventie • uitgevoerd MET i.p.v. op/over mensen: participatie • bijv. gezamenlijk bepalen van de onderzoeksvraag • Regulatieve Cyclus Van Strien (1986)

7. Uitgangspunt 5 actielijnen • Leefstijlinterventies & preventie • Zorg dichtbij • Inspelen op de veranderende zorgvraag d.m.v. technologie en samenwerking • Participatie • Meten is weten

8. 1. Participatie Binnen HAPS (demografie, sociologie RUG; epidemiologie UMCG), per 1-9-2011: 1. Promovendus Participatieve benadering, Zorg Dichtbij, ouderen; Linden Douma 2. Promovendus feeding behaviour, participatieve benadering leefstijl, jongeren, ouderen, vandaag bekend Begeleiding: IH, Louise Meijering, Hinke Haisma, Ajay Bailey; binnen HAPS netwerk

9. 1. Participatie • Binnen Masterplan, kan ook er naast, vergelijking • Perspectief burgers in context, onderzoek (well-being, cultuur, ‘home making’, zelf-regie); breder dan clienten alleen, ook leefomgeving etc • Interactie resultaten professionals, beleidsmakers • vertalen stemmen naar beleid*, zorg • Documenteren van processen*ZvT • Monitoren • Identifatie best practices*, bewijs verzamelen • Evaluatie: kwalitatief

10. 2. Actielijn ‘zorg dichtbij’ (Marieke) • Doel: Gebruik zorg op afstand bevorderen • Aanpak: ervaring opdoen en kennis verzamelen • Start opzet gezamenlijke webportal zorg- en welzijn in NO-Gr. • startpagina gereed • behoefte-onderzoek doen onder cliënt, patiënt en medewerkers. Focus op diabetes en hartfalen. • ontwikkelingen in het aanbod? waar brengt samenwerking meerwaarde? • Meerdere pilots bij aangesloten organisaties (Rehab 4 life, screen to screen bij Oosterlengte/Zorggroep Meander) • Overzicht aanbod Zorg Dichtbij toepassingen in beeld brengen op Noord Nederlandse schaal

12. Voorbeeld participatie Zorg Dichtbij • Zorg dichtbij • Onderzoek perscepties, behoefte burgers • Ethnografie, interviews, documenteren • Overzicht van zorg, bijv. • Link leggen naar zorg, professionals ..... • Documenteren regie-groep: hoe tot keuze e-health gekomen? Sleutelinformanten onderzoek, process • Documenteren bijeenkomst huisartsen ... • Verschillende perspectieven .... Interactie • Documenteren: best practices • ......

13. Link met andere initiatieven Onderzoeksprojecten NNed: • Rehab4Life (onderzoeker: Linden Douma) • De Hoven, Zorg zonder Regels (Miriam Klaassens, Louise Meijering) • Veltspaat Vinkhuizen (Louise Meijering, Bettina van Hoven) • borstvoeding Winschoten (Betty Oosterhoff) Onderzoeksprogramma RUG-UMCG HAPS NPO

14. 5. Meten is weten • Participatieve benadering rode draad • Zie andere presentatie • Ontwikkeling training workshop Participatieve Benadering in Gezondheid en Ageing (binnen HAPS)

15. 5. Meten is weten • Trekker(s): Marieke, RUG & UMCG • Brainstorm groep tot nu toe (Erik Buskens, Daan Bultje, IH, Marieke, Karin) • Doel: • Monitoren masterprogramma en actielijnen afzonderlijk • In kaart brengen resultaten • Focus op Zorg Dichtbij ( behoeften patienten, clienten en zorgprofesionals) en preventie (bereiken jongeren)

16. Meten is weten • Betrokkenheid verschillende partijen • Participatie is rode draad • Per actielijn: Meten is weten • Vragen: verschillende partners

17. Meten is Weten • Kwantitatieve ‘o-meting’ • Bestaande data en informatie: GGD, CMO, Lifelines ... • Bijv Zorg Dichtbij: diabetes en hartfalen, prevalentie, doelgroepen, achtergronden, zorgpaden etc • PLUS • Kwalitatieve deelonderwerpen Focus Groepen of Interviews • behoeften clienten / burgers zelf

18. Voorstel Trekker: Masterplan Kwantitatieve 0 meting • Vragen uitvoer partners: CMO, KKNN ... Kwalitatieve deelonderwerpen • Vragen uitvoer partners: Zorgbelang, CMO ... Inbedding in verschillende kennisinstellingen Nned • Trainingen, workshop (participatieve benadering, kwalitatief): RIQSHA (RUG-Hanze), UMCG • Meedenkgroepen: RUG-UMCG, regiegroep