250 likes | 603 Views
Q-koorts in Herpen Voorlichtingsbijeenkomst 4 november 2008. De signalen, … van Mycoplasma tot Q koorts. Huisarts Herpen. 2. Arts microbioloog. 3. Huisarts St Oedenrode. 1. Meer Q koorts?. mei. juli. juni. 2.= Mycoplasma. 3.= Q koorts. 2. 3. Q-koorts, wat nu?.
E N D
De signalen, … van Mycoplasma tot Q koorts Huisarts Herpen 2. Arts microbioloog 3. Huisarts St Oedenrode 1. Meer Q koorts? mei juli juni 2.= Mycoplasma 3.= Q koorts 2
Q-koorts, wat nu? Groot cluster in Herpen, tevens andere clusters in Noord- Brabant Aantal patiënten blijft toenemen 1. Vragenlijstonderzoek; niet ingericht op risicobepaling Hypothese : Besmetting via lucht; mest? meerdere bronnen 2. Patiënt-controle onderzoek 4
Deel 1:Vragenlijstonderzoek onder Q-koorts patiënten in 2007
Opzet vragenlijstonderzoek Vragenlijst bij alle bevestigde Q-koorts patiënten met 1e ziektedag in 2007 in Nederland Onderdelen vragenlijst: algemene informatie gezondheidsgegevens (bijv. onderliggende ziektes) klachten en ziektebeeld Q koorts activiteiten (bijv. uitstapjes en contact met dieren of dierproducten) consumptie van rauwmelkse producten en regionale producten overige vragen GGD: afnemen vragenlijst RIVM: analyseren gegevens Uitkomsten van patiënten uit Herpen en Ravenstein werden vergeleken met patiënten uit andere regio’s
Resultaten vragenlijstonderzoek Patiënten met 1e ziektedag in 2007 in NL: N=177 Vragenlijst ingevuld: N=134 Herpen/Ravenstein: N=42 Andere regio: N=92
Wanneer werd de laboratorium diagnose Q-koorts bij patiënten vastgesteld?
Opvallende uitkomsten * Betreft vooral incidenteel contact
Conclusies vragenlijstonderzoek De 1e ziektedagen van patiënten in Herpen/Ravenstein lagen tussen eind april en begin juli besmetting is opgetreden tussen begin april en begin juli Het vaststellen van de diagnose Q-koorts duurde vaak relatief lang Opvallend veel patiënten: Roken Hebben onderliggende aandoeningen Hadden contact met geiten en paarden Hadden contact met dier- en landbouwproducten Beperking: geen vergelijking mogelijk met patiënten zonder Q-koorts Bovenstaande factoren hebben mogelijk een rol gespeeld bij de Q-koorts uitbraak is, maar dit is nog niet bewezen verder onderzoek nodig.
Hypothese patiënt controle onderzoek Door extreem warme (30oC) en droge april maand, bacterie via verstuiving van besmette stofdeeltjes verspreid. Daarnaast risico van direct contact met besmette dieren of hun leefomgeving. Dus, geïnfecteerden (cases) zullen meer contact hebben gehad met dieren of dierlijke producten en/of meer in de buitenlucht zijn geweest in vergelijking met seronegatieve controles uit zelfde regio. 14
Patiënt controle onderzoek: doelpopulatie Onderzoek beperkt tot regio met meeste ziektegevallen 696 personen 18-84 jaar in Herpen, Overlangel, Ravenstein: schriftelijk uitgenodigd en nagebeld. 35 al bekende klinisch zieken: direct telefonisch benaderd 15
Patiënt controle onderzoek: wat hield het in voor deelnemers? Invullen vragenlijst o.a. woonsituatie, beroep, contact met dieren / agrarische producten, activiteiten buitenshuis, gezondheidstoestand, consumptie rauwmelkse producten, schatting afstand tot wei/stal met herkauwers NB:Afstanden tot bedrijf met herkauwers en tot percelen met mest ook berekend Afname bloed 12 en 13 september 2007 (uitgezonderd al serologisch bevestigde ziektegevallen) In basisschool 't Schrijverke wordt bloed afgenomen om onderzoek te doen naar de Q-koorts. Truus van Dongen (van de trombosedienst in Ziekenhuis Bernhoven) neemt bloed af bij Aat de Zeeuw (82) uit Herpen. Foto Chris van Cromvoirt 16
Respons en serologische resultaten * Alleen 16 met ‘waarschijnlijke’ diagnose hertest (IFA confirmatie) # Inclusief 5 al bekende zieken. Schatting attack rate volwassen bevolking Herpen: 24%! Transmissiedag, 18 maart 2008, Q-koorts, blijft het een vraagteken? 17
Welke risicofactoren werden gevonden? * mest, stro/hooi, wol, vacht, placenta, vruchtwater, doodgeboren dieren 19
Geen relatie werd gevonden met: Diverse activiteiten in de buitenlucht Wijze en frequentie van luchten slaapkamer, woonkamer en keuken Beroep Consumptie rauwe melk of rauwmelkse producten Bezoek kinderboerderij, maisdoolhof, Herps mertje e.d. Contact met huisdieren Chronische ziekten 20
Bijna kwart volwassen bevolking geïnfecteerd tijdens uitbraak Bron ten noordoosten van Herpen (ruim postcodegebied): geen individueel bedrijf of perceel Binnen gebied 3 runder-, 1 melkgeiten-, 1 schapenbedrijf en 3 hobbyboerderijen met geiten of schapen, minimaal 1 bewezen besmet (GD) verspreiding via lucht meest aannemelijk Daarnaast verhoogd risico door contact met mest, stro/hooi e.d. indirect contact met geïnfecteerde dieren Verhoogd risico voor rokers Conclusies patiënt controle onderzoek 21
Algemene conclusie Q koorts 2007 • Uitbraak: • In 2007 (meer dan) 171 patiënten • Groot gebied in Noord Brabant • Precieze bronnen nooit aangetoond, wel agrarische expositie • Hoe verder? • Nauwe samenwerking humaan - veterinair essentieel • Nader onderzoek om open vragen te beantwoorden • Bestrijdings/preventieve maatregelen niet genomen • Veehouderij recent geïnformeerd over preventieve maatregelen • Tenslotte • Bijzondere leerzame ervaring • Impuls tot samenwerking en afstemming • Dit kan weer gebeuren!
Lessen voor de toekomst: Hoe gaan we om met signalen? • Huisartsen blijven stimuleren te melden bij bijzonderheden • Diagnostiek kritisch interpreteren – als je niet kijkt zie je het niet Hoe vinden we sneller de bron en kunnen we bestrijden? • Betere info uitwisseling veterinaire en medische sector • Snel onderzoek VWA/GD verdachte bedrijven of producten • Eerder opstarten epidemiologisch brononderzoek
Met dank aan velen….. RIVM/CIb GGD Hart voor Brabant • Aura Timen, arts infectieziekten Jos van de Sande • Ioannis Karaggianis, EPIET fellow Sandra van Dam,gezondheidskundige • Alies van Lier, epidemioloog Ariene Rietveld, arts infectieziekten • Frederika Dijkstra, epidemioloog Petra van Nuenen Verpleegkundige • Bart van Rotterdam, projectleider BT-agentia Anouk de Vaan , communicatie • Arnout de Bruin, onderzoeker BT-agentia Voedsel en Waren Autoriteit GD • Maurice Hamans, dierenarts Peter Franken, specialist grote herkauwers • Olaf Stenvers, dierenarts-beleidsmedewerker Piet Vellema, specialist kleine herkauwers Jeroen Bosch Ziekenhuis ZonMW • Peter Schneebergen, arts-microbioloog Miriam d’Herminez, secretaris Programma • Ineke Weers-Pothoff, arts-miccrobioloog Huisartsen en verloskundigenpraktijken Herpen/Oss • Rob Besselink Bernhoven ziekenhuis Oss • Cees Groot, longarts • Marrigje Nabuurs-Franssen, AIOS medische microbiologie Betrokken medisch microbiologen Jan Marcelis, COM regio Zeeland/Brabant Alphons Horrevorts, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis
Veterinaire gegevens • Regulier bron-onderzoek VWA • Gegevens GD • Geitendichtheid Noord Brabant 38,1/km2 (NL: 9,2/km2) • 13 bedrijven met bevestigde Q koorts – welke? Bron: GD, Deventer Transmissiedag, 18 maart 2008, Q-koorts, blijft het een vraagteken?