DOĞALGAZ

1. DOĞALGAZ Prof.Dr. Muammer Kaya ESOGÜ-Tekam Müdürü mkaya@ogu.edu.tr

2. DOĞALGAZIN BİLEŞİMİ • METAN CH4 MİN. %85 • ETAN C2H6 MAX. %7 • PROPAN C3H8 MAX. %3 • BÜTAN C4H10 MAX.%2 • AZOT N2 %2.6 • KARBONDİOKSİT CO2 MAX.%3 • DİĞERLERİ %0.4 DOĞALGAZ ZENGİN ve TEMİZ BİR YAKIT YAPISINDA YANMAYAN HEMEN HİÇ BİR MADDE YOK

3. DOĞALGAZIN AVANTAJLARI • RENKSİZ VE KOKUSUZ (ANLAŞIMASI ZOR) • HAVADAN HAFİF (SIZINTILARI BİRİKMEZ, UÇARAK KAYBOLUR) • BİLEŞİMİNDE ZEHİRLEYİCİ MADDE OLMAYAN (ZEHİRSİZ) • KAÇAKLARI ÖZEL KOKUSUNDAN ANLAŞILABİLEN • TEMİZ (CİHAZLARIN ARIZA İHTİMALİ AZ, BAKIM VE İŞLETME GİDERİ DÜŞÜK) • KOLAY YANAR (VERİMLİ) • CİHAZLAR KÜÇÜK • TAM YANDIĞINDA MAVİ ALEV ÇIKARIR • KÜLSÜZ, KALICI ATIKSIZ (KÜLFETSİZ, ZAHMETSİZ) • DUMANSIZ (KÜKÜRT GİBİ ATIĞI YOK) • KALİTELİ (Isıl gücü 8250 kcal/m3) • GÜVENİLİR (Havadan hafif atmosfere karışır/birikmez) • EKONOMİK (Ucuz) • ÇEVRE DOSTU • ÇOK AMAÇLI KULLANIMA UYGUN (ISINMA, SU ISITMA VE PİŞİRME) • KULLANDIKTAN SONRA ÖDENEN (Cep dostu, Hassas ölçülür) • OTOMATİK KONTROLA UYGUN (EMEKTEN TASARRUF SAĞLAR) • STOKLAMA İHTİYACI OLMAYAN (HER AN KULLANIMA HAZIR/KESİNTİSİZ) • NAKLİYE MASRAFI OLMAYAN • İSTENİLDİĞİ KADAR KULLANILABİLEN (KONFORLU) • BAĞIMSIZ ISINMAYA EN UYGUN • 1989’DAN BERİ KULLANILIYOR • YAKIT HAZIRAMA MALİYETİ YOK

4. DOĞALGAZ KAYNAKLARI/REZERVİ • BİLİNEN DÜNYA REZERVİ: 100 TRİLYON m3 • YILLIK DÜNYA TÜKETİM:1.7 TRİLYON m3 • ERİŞİLEN REZERV: TOPLAM REZERVİN %15’i • ÖMRÜ: 40-60 YIL • KAYNAK: %42 BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU • %25 ORTA DOĞU (İRAN KÖRFEZ ÜLKELERİ) • ÜLKEMİZDE: MARDİN’DE 1 MİLYAR m3 • TRAKYA’DA 14 MİLYAR m3 • DOĞALGAZ TEMİNİ: 1986’da 25 YILLIK BDT İLE ANLAŞMA YAPILMIŞTIR. İRAN, CEZAYİR ve AZARBEYCAN’dan da DOĞAL GAZ ALINMAKTADIR. • MARMARA EREĞLİ’SİNDE LNG (SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞALGAZ) İSTASYONU VAR.

5. KONUTLARDA DOĞALGAZ KULLANIMI • MERKEZİ ISINMA AMAÇLI KULLANIM • BİREYSEL KULLANIM • ISINMA AMAÇLI KULLANIM • SICAK SU AMAÇLI KULLANIM • PİŞİRME AMAÇLI KULLANIM 5 Aralık 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan Binalarda Enerji Performansı (BEP) Yönetmeliği gereği YENİ YAPILAN 1000 m2 ve üzerindeki binalarda MERKEZİ ISITMA SİSTEMİ zorunlu hale getirilmektedir. Dairelerin ısınmaları PAY ÖLÇERLE belirlenecek.

6. MERKEZİ ISITMA PAY ÖLÇERLİ ÇİFT YAKITLI • BİRDEN FAZLA BAĞIMSIZ BÖLÜMÜN BİR KAZANDAN ISITILMASI. KAZAN (DÖKME DİLİMLİ VEYA ÇELİK), BRULÖR, OTOMATİK KONTROL PANELİ, VANA POMPA, BACA GİBİ TEMEL UNSURLARI İÇERİR. • ÇALIŞTIRMA VE BAKIMLAR DÜZENLİ VE YETKİLİ KİŞİLERCE YAPILMALIDIR. KAZANLAR • 1. DÖKME DİLİMLİ (PARÇALI) 2. ÇELİK (MONO BLOK) BRULÖRLER • 1. ÜFLEMELİ (fanlı) 2. ATMOSFERİK (sessiz, sınırlı kapasiteli)

7. BİREYSEL ISITMA • KİŞİLERİN ISITMA CİHAZLARINI YAŞADIKLARI MAHALDE KENDİ KONFOR İSTEKLERİNE GÖRE KULLANARAK ISINMALARI ŞEKLİDİR. • BİREYSEL ISITMANIN İLK YATIRIM MALİYETİ YÜKSEK OLSA DA İŞLETME MALİYETİ DAHA DÜŞÜKTÜR.

8. KOMBİLER • HEM ISITMA HEM DE SICAK SU SAĞLARLAR. • PİLOT ALEVLİ VE ELEKTRONİK ATEŞLEMELİ OLABİLİR. • KAPASİTELERİ 20000-30000 kcal/h’tir. • KOMBİLERDE BACA TEPMESİ VE ÇEKMEMESİNDE, ALEV SÖNMESİNDE, AŞIRI ISINMALARA, DONMALARA KARŞI VE GAZ KAÇAĞINA KARŞI HER TÜRLÜ ÖNLEM ALINMIŞTIR. • YANMA HAVASI TEMİNİNE GÖRE BACALI, BACA FANLI VE HERMATİK OLABİLİRLER. • BACALI VE BACA FANLI KOMBİLER ORTAM HAVASINI KULLANDIKLARINDAN TAZE HAVA GİRİŞİ İÇİN MENFEZ ÇOK ÖNEMLİDİR. • YANMIŞ GAZLAR İYİ ÇEKİŞLİ BACADAN VEYA FANLA ATMOSFERE ATILIR. • 8 m3’TEN KÜÇÜK YERLERE KONULMAMALIDIRLAR. • HERMATİK KOMBİLER BACAYA İHTİYAÇ GÖSTERMEZLER. MAHAL HAVASINI KULLANMAZLAR. YANMA HAVASI FANLA DIŞARIDAN TEMİN EDİLİR. ATIK GAZLAR İÇ İÇE OLAN DIŞ BORUDAN ATMOSFERE ATILIR. • BU KOMBİLER DIŞ DUVARA YAKIN YERLERE MONTE EDİLİRLER.

9. KOMBİ/KAZAN ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ • KALİTE BELGELERİNE BAKINIZ (TSE,CE, TÜV, DIN vs). • SATIŞ SONRASI HİZMETLERİNİ/SERVİSLERİ ARAŞTIRINIZ • GARANTİ ŞARTLARINA BAKINIZ • YANMA VERİMİ VE YAKIT TASARRUFU SİSTEMLERİNİ İNCELEYİNİZ (ALEV MODÜLASYONLU SİSTEMLERİ, YOĞUŞMALI OLANLARINI SEÇİNİZ) • CİHAZ TİPİ VE KAPASİTESİNİN UYGUNLUĞUNU KONTROL EDİNİZ • GAZ VE ALEV EMNİYET SİSTEMLERİNİ İNCELEYİNİZ • YETKİLİ BAYİİNİN BİLGİLİ, TECRÜBELİ VE SERTİFİKALI OLMASINA DİKKAT EDİNİZ

10. KAT KALORİFERLERİ • BU KAZANLAR ATMOSFERİK VEYA ÜFLEMELİ BRULÖRLÜ; DÖKÜM VEYA ÇELİK KAZANLI; PİLOT ALEVİ VEYA ELEKTRONİK ATEŞLEMELİ, ANİ SU ISITICILI VEYA BOYLERLİ VE OTOMATİK KONTROLLU OLABİLMEKTEDİR. • SOBALAR • BACALI VEYA HERMATİK OLABİLİR. BACALILAR KISA BAĞLANTI İLE BACAYA BAĞLANMALIDIR. • 8 m3’TEN KÜÇÜK ALANLARA KURULMAMALIDIRLAR. HERMATİKLER BACA GEREKTİRMEZ, DIŞ DUVARA MONTE EDİLİRLER. HAVA DIŞARIDAN TEMİN EDİLİR. KAPASİTE 7000 kcal/h’tir. ALEV SÖNDÜĞÜNDE GAZ KESEN OTOMATİK EMNİYET SİSTEMİ VARDIR. GERİ TEPME VE TIKANMA OLMAZ. • PİŞİRME VE SICAK SU AMAÇLI KULLANIMDA • LPG’Lİ OCAK, FIRIN, ŞOFBEN VE TERMOSİFON DÖNÜŞÜM-LERİ, DÖNÜŞÜM OLURU ALINDIKTAN SONRA YETKİLİ SERVİSLERE YAPTIRILMALIDIR.

11. DOĞALGAZLI CİHAZLARI ÇALIŞTIRMA TALİMATLARI • KULLANIM KILAVUZUNDAKİ ÇALIŞTIRMA TALİMATLA-RINA UYUNUZ, • CİHAZI YETKİLİ SERVİSLERE MÜDAHALE ETTİRİNİZ, • CİHAZ VE SİSTEMİN PERİYODİK BAKIMLARINI DÜZENLİ YAPTIRINIZ, • BACALI CİHAZLARDA ORTAMIN HAVALANDIRILMASI MUTLAKA SAĞLANMALI,

12. PRATİK ISI KAYBI HESABI m3 BAŞINA 40 kcal/h BAZ ALINABİLİR • SOBALI EV: 26 m2’LİK SALON ISITMAK İÇİN • SALON HACMİ: 26 * 2.80 = 72.8 m3 • ISI İHTİYACI: 72.8 * 40 = 2913 kcal/h → 3000 kcal/h’lik BİR SOBA YETERLİ 120 m2’lik EVİ ISITMAK İÇİN • EV HACMİ: 120 * 2.80 = 336 m3 • ISI İHTİYACI: 336 * 40 = 13440 kcal/h →20000 kcal/h’lik BİR KOMBİ YETERLİ

13. DOĞALGAZ KAÇAĞINA KARŞI EMNİYET SİSTEMLER/TEDBİRLERİ • GAZ EMNİYET SİSTEMLERİ: GAZ ALARM CİHAZI • GAZ KAÇAĞINI SESLİ/IŞIKLI HABER VEREREK UYARIR, • GAZ YOĞUNLUĞU %0.2- 0.3’te ALARM VERİR (HAVADAKİ GAZ ORANI %5-15 OLDUĞUNDA PATLAR) • GAZ ALARM CİHAZI GAZ AKIŞINI KESEBİLECEK SELONOİD VANA İLE BİRLİKTE KULLANILMALIDIR • KAZAN DAİRESİNE, BORULARIN GEÇTİĞİ YERLERE, MUTFAK VEYA BANYO TAVANINA TAKILABİLİR. • TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ YANGIN OLAYINDA KİMSENİN MÜDAHALESİNE GEREK KALMADAN DOĞALGAZ AKIŞINI KESER. • SADECE DOĞALGAZA KARŞI DUYARLI VE SEÇİCİ GAZ ALARMI SEÇİNİZ. • ELEKTRO KİMYASAL VEYA YARI İLETKEN ALGILAYICILI GAZ ALARM SİSTEMLERİ KULLANILABİLİR. • KAÇAK TESTİNİ SABUN KÖPÜĞÜ İLE DEĞİL ÖZEL SOLÜS-YONLAR VEYA ELEKTRONİK GÖSTERGELİ DETEKTÖRLERLE YAPTIRINIZ.

15. GAZ KAÇAĞINDA GÜVENLİK KURALLARI • GAZ KOKUSU DUYARSANIZ VEYA GAZ ALARM CİHAZI UYARI YAPARSA; • YANAN ALEVLERİ SÖNDÜRÜNÜZ. • BÜTÜN KAPI ve PENCERELERİ AÇINIZ. • DAİRE ve/veya APARTMAN ANA GAZ VANALARINI KAPATINIZ. • KİBRİT/ÇAKMAK YAKMAYINIZ, SİGARA İÇMEYİNİZ. • ELEKTRİK DÜĞMELERİ AÇMAYINIZ/KAPAMAYINIZ. • ELEKTRİKLİ CİHAZLARI ÇALIŞTIRMAYINIZ. • FİŞLERİ ÇEKMEYİN/TAKMAYINIZ. • ZİLLERİ ÇALMAYINIZ. • ASANSÖRÜ KULLANMAYINIZ. • TELEFONLARI KULLANMAYINIZ. • DOĞALGAZ ALO 187’Yİ ARAYINIZ • İTFAİYEYE (ALO 110) HABER VERİNİZ

16. BACALAR • DOĞALGAZ YANMASIDAN ORTAYA ÇIKAN GAZ İÇİNDEKİ SU BUHARI ORANI %19-24 ORANINDADIR. AYNI ZAMANDA FAZLA MİKTADA DA AZOT OKSİTLER AÇIĞA ÇIKAR. BU DA BACADA ASİDİK YOĞUŞMAYA BACANIN BOZULMASINA NEDEN OLUR. • YIPRANMIŞ, SIVANMAMIŞ, SIZDIRMAZLIĞI OLMAYAN, BÜYÜK KESİTLİ ve İZOLASYONU İYİ OLMAYAN BACALAR YOĞUŞMAYA NEDEN OLUR. • YÜZEYİ PÜRÜZSÜZ, DAİRESEL KESİTLİ, ÇABUK ISINIP GEÇ SOĞUYAN VE KOROZYONA DAYANIKLI PASLAN-MAZ ÇELİK/ALUMİNYUM SAÇ MALZEMEDEN YAPILMIŞ OLMALI. TAŞ YÜNÜ VEYA BEYAZ CAM YÜNÜ İZOLAS-YON MALZEMESİ KULLANILMALIDIR. DIŞ CIDAR KAPLAMASI SU GEÇİRMEMELİDİR.

18. DOĞALGAZIN EKONOMİK KULLANIMI • Unutulmamalıdır ki iç sıcaklıkların 1°C daha yükseltilmesi, yıllık yakıt tüketimini % 10 mertebesinde arttırmaktadır. Bu nedenle doğal gaza dönüşen merkezi sistemlerde ideal iç ortam sıcaklıklarının 20°C değerinde sabit tutulması konfor ve yakıt ekonomisi açısından en iyi çözümdür. • Otomatik kontrol sistemleri ile kazan işletmesinin insan inisiyatifinden (kapıcı) kurtarılacağı gibi, otomatik sisteme geçilmesiyle % 30' a varan gaz tasarruf olanağı sağlar. • Kazanınızda eko-panel ve üç yollu vana olması, doğal gaz ve sıvı yakıtta yüksek oranda ekonomi sağlar. • Radyatörler ile duvar arasına koyacağınız strafor köpük %4 oranında yakıt tasarrufu sağlar. • İyi bir yalıtım ile (duvar, pencere, kapı, çatı, toprağa oturan döşemeler, boruların izolasyonu v.b.) binanın yakıt harcamasını % 25-50 arasında azaltmak mümkündür ISI KAYBINI ÖNLE

19. DOGAL GAZIN EMNİYETLİ KULLANIMI • Havalandırma menfezlerini kesinlikle kapatmayınız. • Her sene bacanızı temizletiniz. • Bacanızın üzerine tel kafes yaptırınız. • Cihazınızın bağlı olduğu bacaya aspiratör bağlamayınız. • Bacalı cihazlarda, baca algılayıcınızın kontrolünü servisinize yaptırınız. • Cihazlarınızı dolap içine almayınız. • Kazan dairenizde bulunan gaz alarm cihazınızın sağlıklı çalışıp çalışmadığını her sene servisinize kontrol ettiriniz. • Kombi ve şofbeninizin altına ocak-tüp gibi ısıtıcı cihazlar koymayınız. • Kazan dairenizdeki alt ve üst havalandırmaları kapatmayınız. • Kazan dairenizin işletmesini, bu konuda eğitim almış kişilere teslim ediniz. • Kazanı devreye alırken özellikle su vanalarını kapalı unutmayınız. • Kazan suyu seviyesini sürekli kontrol ediniz. • Brülör devreye alınmadan önce sirkülasyon pompasını mutlaka çalıştırınız.

20. YAKITLARIN UCUZLUK SIRALAMASI

21. Kombili bir evde, doğalgaz tasarrufu için kullanılmayan salonun radyatörlerini kapatmak veya kısmak doğru mudur? • Kombiyi kısa süre için kapatıp tekrar açmanın daha fazla yakıt harcadığı söyleniyor, ne kadar doğru? • Merkezi ısıtma sistemli doğalgaz kaloriferi neden bu kadar masraflı oluyor? Oturduğumuz sitede geçen yıl doğalgaza ödediğimiz aylık ücret 300 milyon liranın altına düşmemişti, bu yıl da endişe içinde yeni fiyatların ne olacağını düşünüyoruz. Bu fiyatı aşağı çekmenin bir yolu var mıdır, yoksa ısıtma sistemini tümüyle mi değiştirmek gerekir? Büyük apartmanlar için hangi tür sistemler tercih edilmeli? • Geceleri kombiyi nasıl bir ayarda tutarak hem ısıyı aynı oranda tutup hem de ekonomik olmasını sağlayabiliriz?

22. BİTİRİŞ • Değerli seyirciler öncelikle stüdyo konuklarım olan ESGAZ’dan Sayın Engin Ataman’a ve Sayın Ercan Aktaş beye bizleri aydınlattıkları ve görüşlerini bizlerle paylaştıkları için teşekkür ediyorum. • Bir başka programda buluşmak üzere hoşca kalın.