Integriteitsbeleid in Sint-Niklaas Voorbereiding en opstart

1. Integriteitsbeleid in Sint-NiklaasVoorbereiding en opstart Tom Speleman adviseur interne communicatie 31 mei 2007

2. Inhoud • De kern van ons integriteitsbeleid • Drie pijlers • Gedragscode in arbeidsreglement • Vorming /dilemmatrainingen • Projectmatige aanpak integriteitsthema’s • Documenten, organen en procedures • Historiek van een lange weg • Evaluatie Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

3. De kern van ons integriteitsbeleid • Bestaande afspraken nakomen • geen nieuwe regels • Woord en daad op elkaar afstemmen • geen verschil meer tussen theorie en praktijk • Transparantie bevorderen • geen geheimdoenerij: iedereen mag alles weten • Positieve, opbouwende benadering • geen nadruk op sancties, wel op het voorkomen ervan Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

4. Inhoud • De kern van ons integriteitsbeleid • Drie pijlers • Gedragscode in arbeidsreglement • Vorming /dilemmatrainingen • Projectmatige aanpak integriteitsthema’s • Documenten, organen en procedures • Historiek van een lange weg • Evaluatie Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

5. Arbeidsreglement • Van toepassing op elke werknemer, ongeacht statuut • Bevat voornamelijk verplichte bepalingen • arbeidsduur • rustdagen • bezoldiging • opzegging • sancties • rechten en plichten • proefperiode • geweld, pesterijen ... • afwezigheden • veiligheid en gezondheid • EHBO • overlegcomité • nuttige adressen Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

6. Gedragscode voor ambtenaren • Combinatie van: • richtinggevend deel, preventief: “waarden van ambtelijke integriteit” (naar model Amsterdam)(de “stimulerende” benadering)= ESSENTIE • meer concrete gedragsregels, repressief: “leidraad voor het gedrag van ambtenaren”(de “controlerende” benadering)= ILLUSTRATIEF (in praktijk: afwijkingen kunnen als die verantwoord kunnen worden) Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

7.  Zeven basiswaarden in gedragscode Deze waarden moeten tegen elkaar worden afgewogen. • Wettelijkheid • Zorgvuldigheid • Verantwoordelijkheid • Dienstbaarheid • Professionaliteit • Vertrouwelijkheid • Objectiviteit Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

8.  Omgaan met dilemma’s: afwegen Vertrouwelijkheid Dienstbaarheid Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

9.  Omgaan met dilemma’s: afwegen Wettelijkheid Vertrouwelijkheid Dienstbaarheid Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

10.  Omgaan met dilemma’s: afwegen Dienstbaarheid Wettelijkheid Vertrouwelijkheid Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

11.  Omgaan met dilemma’s: afwegen Centrale vraag bij integriteitsdilemma Hoe zou je het vinden mocht je gedrag uitgebreid beschreven worden in de krant of mocht de burgemeester je erover aanspreken? Twijfel je? Doe het dan niet! Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

12.  Omgaan met dilemma’s: afwegen Waarden afwegen is niet eenvoudig: daarom bevat de gedragscode een “leidraad” met situaties waarin de afweging al gemaakt werd voor alle diensten. Rond omgaan met dilemma’s gaan de vormingen Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

13. Vorming • Door departementschef personeel en adviseur communicatie (=secretaris integriteitscommissie en werkgroep integriteit) • Twee soorten: • Opleiding diensthoofden (januari 2006) • 5 sessies van 3 uur • groepen van 10 - 20 personen • Vorming ander personeel (februari - mei 2006) • 20 sessies van 1,5 uur • groepen van 20 - 60 personen • Informatief (70 %) en vormend (30 %) deel Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

14. Dilemma 2 a • U werkt bij de dienst ruimtelijke ordening in het stadhuis. Na een moeilijk bouwvergunnings-dossier komt een architect u bedanken voor de manier waarop u het dossier behandeld hebt. Hij overhandigt u een kistje met drie flessen wijn. Aanvaardt u dat?Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

15. Dilemma 2 b • Stel dat de architect elk jaar een tiental dossiers indient bij uw dienst. Na al die jaren hebt u elkaar goed leren kennen. Het is de gewoonte geworden dat u elk jaar een kistje wijn krijgt. Aanvaardt u het in dit geval? Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

16. Dilemma 2 c • Een andere architect weet dat u niet zo van wijn houdt. Hij vindt het beter u voor uw inspanningen te bedanken door u een envelop te geven met 10 euro erin: zo kan u zelf kiezen waaraan u het geld besteedt. Kan dat?Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

17. Dilemma 4a • U werkt als schrijnwerker bij het stadsbestuur. Daarnaast hebt u een officiële nevenwerkzaamheid bij een schrijnwerkerij in de stad. Is dat een probleem? Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

18. Dilemma 4b • En als die schrijnwerkerij ook soms opdrachten uitvoert voor de stad, waarvoor u de werken opvolgt. Is er dan een probleem? Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

19. Dilemma 6a • Een bejaarde dame spreekt u op straat aan met de vraag of ze een klein zakje huishoudelijk afval mag afgeven. Het zit niet in een reglementaire huisvuilzak. Accepteert u dat?Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

20. Dilemma 6b • Dezelfde dame vraagt u dat steeds meer, bijna elke week. Ze belooft u iets te geven met nieuwjaar. Gaat u in op haar vraag? Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

21. Dilemma 6c • Een superette vraagt of u 5 kisten groentenafval wil meepakken. In ruil biedt men u een drankje aan. Aanvaardt u dat? Ja Ja, onder volgende voorwaarden …Nee Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

22. Projectmatige aanpak integriteitsthema’s • Tweesporenbeleid • Constant aandachtspunt in personeelsbeleid (aanwerving, werkoverleg, functionerings-gesprek, personeelsblad …) • Inspelen op actualiteit, met projecten • Accenten in 2006 • voor leidinggevenden: voorbeeldfunctie • voor iedereen: gebruik van arbeidstijd Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

23. Inhoud • De kern van ons integriteitsbeleid • Drie pijlers • Gedragscode in arbeidsreglement • Vorming /dilemmatrainingen • Projectmatige aanpak integriteitsthema’s • Documenten, organen en procedures • Historiek van een lange weg • Evaluatie Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

24. Documenten • Arbeidsreglement, bijlage 3: Gedragscode voor ambtenaren • Gemeentelijk reglement openbaarheid van bestuur en spreekrecht van ambtenaren (met klokkenluidersregeling) • 3 algemene richtlijnen • inwerkingtreding arbeidsreglement • toepassing reglement openbaarheid van bestuur + vermelding contactpersonen • meldingsplicht nevenwerkzaamheden Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

25. Organen • Contactpersonen integriteit (3) • Integriteitscommissie: • beoordeling individuele meldingen van onregelmatigheden via contactpersonen • advies aan secretaris voor opvolging • bescherming melders: voorafgaandelijk advies voor elke maatregel die bestuur neemt • Werkgroep integriteit: • uitstippelen beleid en actiepunten • jaarverslag met aanbevelingen Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

26. Procedures voor naleving en melden van onregelmatigheden • Procedure beschreven in reglement openbaarheid van bestuur en spreekrecht van ambtenaren • “Onregelmatigheid”: o.m. • nalatigheden • overtredingen van het arbeidsreglement (inclusief gedragscode) • misbruiken Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

27. Procedures voor naleving en melden van onregelmatigheden • In eerste instantie melden aan diensthoofd of hiërarchische lijn • Als dat niet aangewezen is: beroep doen op contactpersoon integriteit: • diensthoofd schoonmaak • atelierchef schilders (dienst gebouwen) • diensthoofd secretariaat Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

28. Procedures voor naleving en melden van onregelmatigheden • Geen kliklijn: wordt benadrukt • Bescherming is mogelijk: • vanaf eerste vastgestelde melding tot een jaar na afsluiten onderzoek (max. 2 jaar) • inhoud: voor elke “maatregel” die bestuur neemt ten aanzien van personeelslid onder bescherming: verplicht voorafgaandelijk advies integriteitscommissie (waaruit blijkt dat maatregel geen verband houdt met melding) Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

29. Inhoud • De kern van ons integriteitsbeleid • Drie pijlers • Gedragscode in arbeidsreglement • Vorming /dilemmatrainingen • Projectmatige aanpak integriteitsthema’s • Documenten, organen en procedures • Historiek van een lange weg • Evaluatie Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

30. Historiek van een lange weg • November 2003: actiepunt administratie voor 2004 • Januari 2004: nieuwjaarstoespraak stadssecretaris • Februari 2004: • vorming integriteitsmanagement voor lokale besturen • oprichting informele werkgroep integriteit (secretaris, enkele leden managementteam, enkele diensthoofden uitvoerende diensten, ombudsman) • Maart 2004: • studie en vergelijking codes andere overheden • bevraging diensthoofden over wensen m.b.t. code • inventarisatie bestaande regels (“dienstorders”) Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

31. Historiek van een lange weg • April-mei 2004: opstellen voorontwerp gedragscode • Juni 2004: principiële beslissing college om integriteitsbeleid uit te bouwen rond drie pijlers • gedragscode die deel uitmaakt van arbeidsreglement • verplichte vorming / dilemmatrainingen voor iedereen • projectmatige aanpak van integriteitsthema’s • Juli-augustus 2004: voorontwerp gedragscode ter lezing bij vakbonden en leidinggevenden • September 2004: • eerste bespreking in syndicaal overleg • bespreking in “werkoverleg administratieve leiding” Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

32. Historiek van een lange weg • Oktober 2004: • voorstelling tijdens diensthoofdenoverleg • verdere bespreking in syndicaal overleg • November 2004: • vaststellen ontwerp door college • verspreiding mededeling aan personeel met de vraag tegen januari 2005 opmerkingen te bezorgen • December 2004: administratieve vereenvoudiging: afschaffing oude dienstorders (m.i.v. 01-01-2005) • Januari 2005: verzamelen opmerkingen personeel Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

33. Historiek van een lange weg • Februari - maart 2005: • voorbereiding aanpassing administratief statuut en arbeidsreglement • afstemming op voorontwerp gemeentedecreet • April 2005: bespreking aanpassing administratief statuut en arbeidsreglement in syndicaal overleg • Mei 2005: arbeidsreglement ter inzage (verplicht) • Juni 2005: • bespreking integriteitsbeleid in gemeenteraadscommissie • goedkeuring administratief statuut en arbeidsreglement (met gedragscode in bijlage) door gemeenteraad (m.i.v. 01-01-2006) Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

34. Historiek van een lange weg • Juli - december 2005: overgangsperiode voor personeel (kans geven zich in orde te stellen) • Juli - augustus 2005: ontwerp klokkenluidersregeling (“melding van onregelmatigheden”) binnen intern spreekrecht • September - oktober 2005: bespreking klokkenluidersregeling in syndicaal overleg • November 2005: • goedkeuring klokkenluidersregeling door college • aanduiding contactpersonen integriteit • formele samenstelling werkgroep en commissie integriteit Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

35. Historiek van een lange weg • December 2005: goedkeuring klokkenluidersregeling door gemeenteraad • Januari 2006: opleiding diensthoofden • Februari - mei 2006: vorming ander personeel • September 2006: start onderhandelingen over gedragscode onderwijzend personeel (directie, dienst onderwijs, OVSG…) • Oktober 2006: contact met politiezone over dillematrainingen n.a.v. hun federale deontologische code Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

36. Historiek van een lange weg • November 2006: voorzitter gemeenteraad: bevoegd voor deontologie en klachtenbehandeling • December 2006: gedragscode ingeschreven in beleidsplan (met aandachtspunten alcohol en nevenwerkzaamheden) • Januari 2007: • nieuwjaarstoespraak burgemeester: nultolerantie alcohol • personeelstijdschrift: rubriek over integriteit: “De weegschaal en de grens” Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

37. Historiek van een lange weg • Februari 2007: nieuwe samenstelling werkgroep integriteit: burgemeester én voorzitter gemeenteraad • Maart 2007: nieuwe vormingssessies voor nieuwe personeelsleden (60-tal sinds vorig jaar) • Vanaf juni 2007: integriteit als onderdeel van het onthaalpakket voor nieuwe personeelsleden (2 uur) • Tegen najaar 2007: nieuwe deontologische code gemeenteraad en college • … Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

38. Inhoud • De kern van ons integriteitsbeleid • Drie pijlers • Gedragscode in arbeidsreglement • Vorming /dilemmatrainingen • Projectmatige aanpak integriteitsthema’s • Documenten, organen en procedures • Historiek van een lange weg • Evaluatie Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

39. Evaluatie • Gedragscode: • vooral preventief (“schrik zit erin”) • ook repressief (wordt aangehaald in tuchtdossiers) • Meldingen van onregelmatigheden: 0 bij de contactpersonen integriteit • Toenadering vanuit diensten waarop gedragscode niet van toepassing was (onderwijs en politie) • Integriteitsbeleid als kapstok voor andere projecten (pesten op het werk, alcohol, fysiek geweld…) • Werk is nooit af (dynamiek erin houden), maar vermindert wel na intensieve opstartfase Integriteitsbeleid Sint-Niklaas

40. Bedankt voor uw aandacht.Vragen? Integriteitsbeleid Sint-Niklaas