460 likes | 980 Views
PROGRAM PPISMP GWP 1092 WACANA PENULISAN Topik 1: Pengenalan kepada Wacana Pensyarah : Dr. Sajap Maswan Email: sajap@sajadstudio.info Website: http://sajadstudio.info Jabatan Penyelidikan Inovasi Profesinalisme Keguruan IPG Kampus Tuanku Bainun. Pengenalan.
E N D
PROGRAM PPISMP GWP 1092WACANA PENULISANTopik 1: PengenalankepadaWacanaPensyarah:Dr. SajapMaswanEmail:sajap@sajadstudio.infoWebsite: http://sajadstudio.infoJabatanPenyelidikanInovasiProfesinalismeKeguruanIPG KampusTuankuBainun
Pengenalan Apakah yang andafahammaksudWACANA ?
Perkara yang akandibincangkan 1.1 DefinisiWacana • Wacanasecaramaknawi (kamus) • Pendapatahlibahasa • Ciri-ciriwacana
DefinisiWacana • WacanaadalahterjemahandariperkataanInggerisdiscourse. “ Kata discourse berasaldaripadabahasa Latin discursus yang berertilarikian-kemari. • WacanaberasaldaripadaperkataanbahasaJawawocono. Wocono pula daripadawoco yang bermaksudbaca.
DefinisiWacana Wacanaialah1. hubunganfikirandengankata-kata; ekspresi idea-idea ataugagasan-gagasan; ataupercakapan 2. hubungansecaraumum, terutamasebagaisuatusubjekkajianataupokoktelahan 3. Risalahtulis; disertasi formal; kuliah, ceramah; khutbah. (Kamus Webster, 1983)
DefinisiWacana Menurutkamuslinguistik, wacanadidefinisikansebagaisatuankebahasaanterlengkap; dalamhierarkigramatikalmerupakansatuangramatikaltertinggiatauterbesar. Wacanadirealisasikandalambentukkarangan yang utuh (buku, ensiklopedi, novel, dll) paragraf, kalimatataukata yang membawaamanat yang lengkap (Kridalaksana, 2008).
DefinisiWacana Wacanaialah 1. keseluruhantutur yang merupakansuatukesatuan, ucapan, pertuturan, percakapan 2. kesatuanfikiran yang utuh, samaadadalambentuklisan (sepertipidato, khutbah) atautulisan (sepertisurat, artikel, novel, cerpen). (KamusDewanEdisiKeempat)
DefinisiWacana Wacanaialah unit bahasa yang melebihibatasayat, yang didalamnyamemperlihatkanhubungan-hubungandanperkembanganfikiran yang berurutansepertiayat, sejumlahayat, ceraian, perenggan, bab, buku, novel, cerpen, cerita, dialog, siribuku (cerita) dansebagainya. (AsmahHj Omar,1982)
DefinisiWacana Wacanaadalahkeseluruhankelahiranbahasaolehpenuturataupenulisiaitupenglahiransistembahasadanunsur-unsurluarpadasistembahasa yang menyumbangkearahmenjadikanpetuturanatautulisanitusebagai yang bermaknadalamberkomunikasi. AsmahHj Omar (1986)
DefinisiWacana Wacanaadalah unit bahasa yang melebihibatasayat, keranaituiabolehterdiridaripadaayat, sejumlahayat, ceraian, bab, buku, dialog, siribukudansebagainya yang didalamnyamemperlihatkanhubungan-hubungandanperkembanganfikiran yang berturutan. Menurutbeliaulagi, wacanamerupakankesatuanbahasa yang lengkap. (RaminahHajiSabran, 1984)
DefinisiWacana Wacanaadalahrentetankalimat yang berkaitansehinggaterbentuklahmakna yang serasidiantarakalimatitu. ( Anton M.Moeliono, 1995)
DefinisiWacana Istilahwacanadigunakanbukanhanyamencakupipercakapan, tetapijugadalamsyarahandikhalayak, tulisan, laporan-laporanilmiah, danlakonan. Wacanameliputikeempattujuanpenggunaanbahasa, iaitu; • Ekspresidirisendiri • Eksposisi (pemaparan) • Sastera • Persuasi (Landsteen, 1979)
DefinisiWacana Unit-unit wacanamempunyaistrukturdalamanapabiladitelaah, ternyatasamateraturdanterpercayanyadenganstrukturayat-ayat. Unit-unit inidibentukolehsejumlahperinsipkepaduan yang rasmidan yang bersifatkultural, termasukpengaturankalaatauwaktu, strukturpohon, dankeseluruhanjaringanasumsi-asumsisosialtentangcara, hal-halituadadancarahal-halitumenjelma. (Linde, 1981)
DefinisiWacana Wacanamerupakansatuperistiwa yang berstruktur yang dimanifestasikandalamperilakulinguistik (atau yang lainnya), sedangkanteksadalahsuatuurutanekspresilinguistik yang berstrukturdanmembentuksuatukeseluruhan yang paduatau unit. (Edmondson, 1981)
DefinisiWacana Wacanaadalahseperangkatproposisi yang salingberhubunganuntukmenghasilkansuatu rasa kepaduanatau rasa kohensibagipenyemakataupembaca. Kohensiataukepaduanitusendiriharusmunculdaripadaisiwacana, tetapibanyaksekali rasa kepaduan yang dirasakanolehpenyemakataupembacaperlumundurdaripadacarapengutaraanataupengutaraanwacanatersebut. (Deese,, 1984)
DefinisiWacana Wacanamerupakankesatuanbahasa yang lebihbesardaripadaayatatauklausa. Denganperkataan lain wacanawacanamerupakan unit-unit linguistik yang lebihbesardaripadaayatatauklausa, sepertipertukaran-pertukaranpercakapanatauteks-tekstulisan. Secararingkas: yang disebutteksbagiwacanaadalahayatbagiujaran (utterance). (Stubbs,, 1983)
Perbincangan Pelbagaidefinisiwacanadaripadakamusdantokoh-tokohbahasadanlinguistiktelahdibincangkan. Apakahunsur-unsurpenting WACANA? Bincangkan.
RumusanWacana MenurutAsmahHaji Omar dalamartikelJurnalDewanBahasa yang bertajuk “ AnalisisWacana “ menyatakanterdapatlapanunsur-unsurpentingdalamwacanaiaitu : • satuanbahasa • terlengkap • mengatasiayatatauklausa • teraturatautersusunrapi • berkesinambungan • kohesi • lisanatautulisan • awaldanakhir yang nyata.
RumusanWacana Unsur-unsurpentingwacana yang dapatdilihatadalahsepertiberikut: awal & akhir yang nyata satuan bahasa terlengkap & tertinggi lisan & tulis HAKIKAT WACANA rasa kohensi/ rasa kese- paduan diatasayat/klausa teraturrapi/ koheran berkesi- nambun-gan
StrukturWacana “wacanaadalahsatuanbahasa yang paling lengkap, lebihtinggidariklausadanperkataan” WACANA Kalimat/ayat klausa frasa kata morfem fonem
RumusanDefinisiWacana Antaradefinasiwacana yang lengkap. Henry Guntur Tarigan (1987), mengemukakanbahwawacanaadalahsatuanbahasa yang paling lengkap, lebihtinggidariklausadanperkataan, memilikikohesidankoherensi yang baik, mempunyaiawaldanakhir yang jelas, berkesinambungan, dandapatdisampaikansecaralisanatautertulis.
Ciri-CiriWacana Apakahciri-ciriwacana?
Ciri-CiriWacana MenurutBeaugrandedan Dressler (1981), terdapattujuhciriketekstualan yang perludipenuhiuntukmenghasilkanwacana yang utuh, iaitu; • tautan (kohensi) • runtutan (koheren) • tujuan • penerimaan • maklumat • keadaan • interteks
Ciri-CiriWacana MenurutNikSafiahKarimdalamTatabahasaDewanedisiKetiga pula, ciri-ciridalamsebuahwacana yang utuhiaitu, • kohesi (tautan) • koheren (runtutan) • tujuansesuatuwacana • penerimaanolehpendengarataupembaca, • maklumat yang terkandung, • keadaan yang mewujudkanwacana • Interteks (perananwacana–wacana lain yang membantupendengarataupembacamemahamiapa yang didengarataudibaca)
Ciri-CiriWacana • Tautanataukohesi • Tautanataukohesiialahkeserasianhubunganantarasatuunsurlinguistikdenganunsurlinguistik yang lain dalamsesebuahwacanauntukmenghasilkanwacana yang mantap. • Keserasianhubunganinilazimnyadilihatmelaluihubunganantarasesuatuperkataan, frasaatauayatdenganperkataan, frasaatauayat lain yang terdapatdalamwacanatersebut.
Ciri-CiriWacana • Tautanataukohesi • Kohesijugamerujukkepada idea atauesei yang dijalinrapihinggamenjadibersepadu. • Kohesijugadikenalisebagaitetenunan, tautan, kepaduandansebagainya. • Contohnya:1. Syazwani, SitidanFaiznurkeperpustakaan.2. Merekakesanauntukmeminjambuku. • kedua-duaayatdiatasmempunyaitautandaniadianggapsebagaiwacana
Ciri-CiriWacana • Runtutanataukoheren • Runtutanataukoherenmerupakankesinambungan idea yang terdapatdalamsesebuahwacanasehinggamenjadikansesebuahteksitubermakna. • Olehitu, runtutanmerupakanasasdalampembinaanwacanakeranasesuatuteksitudianggapsebagaiwacanajikatekstersebutmempunyaimakna.
Ciri-CiriWacana • Runtutanataukoheren • Contohnya:Penyakitsindromkurangdayatahanatau Aids bukanlahgejala yang baharu. Penyakitinitelah lama dikesandibeberapabuahnegaradiEropah. Walaupunbidangsainsdanteknologiberkembangmaju, tetapimasalahinimasihtidakdapatdiatasi. • Contohdiatasjelasmenunjukkankesinambungan idea melaluiperkataan Aids, gejala, penyakitdanmasalahini. Kesinambungan idea initelahmenjadikanayat-ayattersebutbertautdiantarasatusama lain untukmembentukwacana yang bermakna.
Ciri-CiriWacana • Runtutanataukoheren • Contohayat-ayat yang tidakkoheren:Wanitaitumembelibajubaharubewarnabiru. Warnabiruialahwarnakegemaranmuda-mudikini. Muda-mudikiniramai yang menghadapimasalahsosial. • Berdasarkanteksdiatas, setiapayatmempunyaitautan. Tetapitekstersebuttidakmerupakanwacanakeranatekstersebuttidakbermaknadantidakdifahami. Malahan, tekstersebuttidakmempunyaikesinambungan idea atautidakkoheren.
Ciri-CiriWacana • Tujuan • Setiapwacana yang diujarkansamaadadalambentuktulisanataulisanperlumempunyaitujuan. • Tujuansesuatuwacanainiditentukanolehpenghasilwacanatersebutsamaadapenulisataupembicaranya. Sesuatuwacanaperlumempunyaitujuanuntukmenimbulkaninteraksi yang komunikatif.
Ciri-CiriWacana • Tujuan • Tujuaniniakanmenentukanjeniswacana yang digunakan. Jikatujuanseseorangadalahuntukmendapatkanmaklumat, ayat yang seringdigunakanialahayat Tanya, tetapijikaseseorangituinginmenyatakanataumenerangkansesuatu, ayat yang digunakanialahayatpenyata.
Ciri-CiriWacana • Penerimaan • Sesuatauwacanasamaadalisanatautulisan, perlumempunyaipendengarataupembaca. Pendengardanpembacamerupakanpenerimasesuatuwacana. • Tahappenerimaanseseorangitutinggijikapendengarataupembacamemahamisepenuhnyawacana yang diujarkansamaadadalambentuktulisanataulisan. Olehitu, tahappenerimaanadalahtinggiapabilatahaptujuansamadengantahappenerimaan.
Ciri-CiriWacana • Maklumat • Setiapwacanamempunyaimaklumat. • Maklumatterdiridaripadaduajenis, iaitumaklumat lama danmaklumatbaharu. • Maklumatlama ialahmaklumat yang telahdinyatakanterdahulu. • Maklumatbaharu pula ialahmaklumat yang barusahajadinyatakandenganandaianpendengarataupembacatidakmengetahuimaklumatitusebelumini.
Ciri-CiriWacana • Maklumat • Contohnya:(1) Puan Rita mengajardisekolahmenengah.(2) Sekolahitusekolahberasramapenuh. • Sekolahitudalamayat (2) merupakanmaklumat lama keranatelahdinyatakandalamayatsebelumnya. Sekolahberasramapenuhialahmaklumatbaharukeranabarudisebutkandalamayatitu
Ciri-CiriWacana • Keadaan • Keadaanialahlatarsewaktubahasaitudigunakan, danmembantupendengarataupembacamemahamisesuatuwacana. Ungkapan “Silamasuk”, misalnya, difahamikeranadigunakandalamkeadaanlatarseseorangmempelawaseorang lain masukkedalambilikataurumahnya. .
Ciri-CiriWacana • Keadaan • Dalamkehidupansehari-hariterdapatpelbagaijenislatar, misalnyalatarrumahtangga, latartempatkerja, latartempatmembeli-belah, latarberekreasi, latarberibadat, danbermacam-macamlagi. Setiaplatarmenghasilkanwacanatersendiri.
Ciri-CiriWacana • Keadaan • Tiap-tiapwacanatidakbolehdimansuhkanmaklumat yang bertentangandenganmaklumat yang terdapatdalamayatsebelumnya.Contohnya:“Kelmarindiatidurseharisuntuk.” “Kelmarindiatidursehingga jam 9.00 pagi.”
Ciri-CiriWacana • Keadaan • Tiap-tiapwacanatidakbolehdimansuhkanmaklumat yang bertentangandenganmaklumat yang terdapatdalamayatsebelumnya.Contohnya:“Kelmarindiatidurseharisuntuk.” “Kelmarindiatidursehingga jam 9.00 pagi.”
Ciri-CiriWacana • Interteks • Interteksbermaksudsesuatuwacanaitubergantungkepadawacana yang lain. • Hal inibeertiwacana-wacana lain jugamemainkanperananpentinguntukmembantuseseorangmemahamisesuatuwacana yang sedangdibacaataudidengarinyadenganmudah.
Ciri-CiriWacana • Interteks • Dengankata lain, kefahamanseseorangterhadapsesebuahwacanabergantungkepadapengetahuannyaterhadapperkara yang dibacaataudidengarnyaitu.
SEKIAN TerimaKasih
Rujukan AsmahHj. Omar (1980). AnalisisWacana, dalamJurnalDewanBahasa 24:3, hal. 11-25 dan 24:4, hal. 9-25. Tarigan, Henry Guntur (1995), PengajaranWacana. Kuala Lumpur: DBP. Wacana Bahasa Melayu(2009).[Online], [Diakses: 5 Januari 2014]. Boleh didapati: http://gurubahasamelayu.blogspot.com/2009/07/wacana-bahasa-melayu.html