ESPERMAFITOEN UGALKETA

1. ESPERMAFITOEN UGALKETA

2. ESPERMATOFITOEN UGALKETA SEXUALA • Espermatofitoetan (eboluzionatuenak) esporofitoak eratzen du aparatu begetatiboa. • Zurtoinaren gune jakin batzuetan hosto eraldatu batzuk eratzen dira, hauek ohiko fotosintesia burutu ordez LOREA izeneko ugal-aparatua eratzen dute. • Lorearen barruan gametofitoa garatzen da lehortzetik babestua a: gimnospermoen lore arrak b: gimnospermoen lore emeak Angiospermoen lorea

3. ESPERMATOFITOEN UGALKETA SEXUALA (gimnospermo eta angiospermoetan) • Organo sexual arrak, ESTAMINEAK dira (hosto eraldatuak) • Estaminetan sortzen dira esporaarrak polen aleen barruan, bertan, polen alearen barruan garatzen da gametofito ar ñimiñoa • Organo sexual emeak KARPELOAK dira (hosto eraldatuak) • Karpeloetan sortzen dira espora emeak obuluaren barruan, bertan, obuluan, garatzen da gametofito emea, gametofito arra baino handiagoa izan arren oso txikia dena

4. Gimnospermoen ugalketa sexuala (haziaren eraketa) • Gimnospermoen loreak ez dira deigarriak, sexu bakarrekoak dira eta bakunak dira, estaminez edo karpeloz osaturik soilik • Karpelo arretan polen zakuak garatzen dira, hauen barnean polen aleak eta beren barnean gametofito arrak. • Karpelo emeetan obuluak sortzen dira, hauen barnean gametofito emeak • Polen alea obuluraino heltzen denean, gametofito arrak hodi bat igortzen du muturrean gameto arrak daramatzalarik eta gameto emeraino heltzen da, bi gametoak elkartzean ernalketa ematen da eta ZIGOTOA eratzen da • Zigotoak, mitosiz garatu eta ENBRIOIA eratzen du (landaretxo berria) • Enbrioia garapenarekin jarritzeko elikagaiez horniturik dago eta lehortzetik babesten duten bilgarri gogor batzuez ere bai (obuluak hornitua) eta multzo osoak HAZIA eratzen du • Haziaren barruan ,enbrioiak luzaroan iraun dezake bizi latentean, inguruneko baldintzak garatzeko egokiak izan arte.

6. Angiospermoen ugalketa sexuala (hazia eta fruitua) • Lore ikusgarriagoak eta konplexuagoak dituzte • Gehienak hermafroditak dira, ugal-aparatuan estamineak eta karpeloak dituzte batera • KALIZAK eta KOROLAK lore-bilgarria osatzen dute. Lorea pipil fasean dagoenean, lore bilgarriak ugaltze-organo heldugabeak babesten ditu animaliengandik eta baldintza gogorrengandik. Lorea heldu eta pipila irekitzean, animalientzako egitua erakargarri bihurtzen da polinizazioa errazteko.

7. Angiospermoen ugalketa sexuala (hazia eta fruitua) • ESTIGMA: itsaskorra da eta irkidura bat du; polena harrapatzeko eta hozitzeko zeregina du • ESTILOA: bere funtzioa polen-hodia gidatzea eta elikatzea da, obulura eta gameto emera hel dadin • Pistiloa edukitzea eta, beraz, obulua obulutegi barruan egotea da angiospermoen loreen bereizgarri bat, gimnospermoetan obulua agerian baitago karpeloan.

8. Angiospermoen ugalketa sexuala (hazia eta fruitua) • Polena estigmara heltzean, polen-hodia osatzen da, obulutegiaren barruan dagoen obuluraino heltzen dena. • Polen-hodia hazten jarraitzen du gametofito emera heldu arte • Polen-hodian dagoen gametofito arrak gametofito emea ernaltzen du eta zigotoa sortzen da

9. Angiospermoen ugalketa sexuala (hazia eta fruitua) • Zigotoa garatu eta ENBRIOI bilakatzen da • Obulua HAZI bihurtzen da • Obulutegia FRUITU bihurtzen da. • Fruitura eratzeko prozesuan, petaloak, sepaloak eta estamineak ihartu eta erori egiten dira

10. Angiospermoen ugalketa sexuala (hazia eta fruitua) • Ernaldutako obulua garatu eta hazi bihurtzen da • Ernalketaren ondoren, obulutegia fruitu bihurtzen da (azal, mami eta hezur) • Lore pedunkulua fruituaren pedunkulu bilakatzen da • Fruitua organo bat da, eta haziak barreiatzen laguntzen du