Zainteresowania

1. Zainteresowania Pedagog szkolny mgr Małgorzata Paczkowska

2. Czym są zainteresowania? Zainteresowaniem nazywa się względnie trwałą obserwowalną dążność do poznawania otaczającego świata, przybierającą postać ukierunkowanej aktywności poznawczej o określonym nasileniu. Przejawia się ona w: • dostrzeganiu określonych cech przedmiotów oraz związków, zależności między nimi, a także wybranych problemów, • dążeniu do ich zbadania, poznania i rozwiązania, • przeżywaniu różnorodnych uczuć związanych z nabywaniem i posiadaniem wiedzy (wg A. Guryckiej)

3. Według M. Przetacznikowej „zainteresowanie ujmowane jako proces zakłada określony stosunek do przedmiotów lub osób. Stosunek ten cechuje tendencja do mobilizacji uwagi i trwałego jej skupiania na przedmiocie, dążenie do zajmowania się nim i pozytywne nastawienie uczuciowe. Stosunek ten ma charakter poznawczy: przedmiot budzi zaciekawienie, a jego poznawanie wiąże się z przyjemnością”

4. Zainteresowanie wyznacza siłę i kierunek czynności poznawczych oraz działań człowieka. Ułatwia również spostrzeganie i zapamiętywanie określonych treści, tym samym człowiek chętnie i z przyjemnością zajmuje się jakąś dziedziną wiedzy, częściej dyskutuje na pewne tematy, czyta książki z danego zakresu itp. Sprzyja to nabywaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności. Wpływ zainteresowań na aktywność człowieka, również zawodową, zależy od takich cech, jak: treść, zakres, siła, trwałość, struktura.

5. Treść zainteresowań określa, na jakie obiekty czy zjawiska człowiek kieruje uwagę (np. zainteresowanie muzyką, techniką, literaturą). Wyczerpujący podział zainteresowań wg powyższego kryterium nie jest możliwy ze względu na nieograniczoną liczbę obiektów i zjawisk, których one dotyczą.

6. Zakres zainteresowań wyznacza granice, w ramach których człowiek podejmuje czynności poznawcze (np. może to być zainteresowanie sztuką w szerokim znaczeniu lub tylko jej wybranymi dziedzinami - malarstwem, muzyką itp.).

7. Siła zainteresowań może być określona częstotliwością podejmowanych działań zmierzających do zaspokojenia zainteresowań. O sile zainteresowań świadczyć może konsekwencja i wytrwałość w zajmowaniu się daną dziedziną - niezależnie od wzmocnień zewnętrznych. Trwałość zainteresowań mierzona jest czasem utrzymywania się zainteresowań (zainteresowania silniejsze i o wyższym stopniu ogólności utrzymują się dłużej).

8. Strukturę zainteresowań tworzy liczba zainteresowań, ich siła, zakres i wzajemne powiązania. W zależności od struktury zainteresowań możemy mówić o zainteresowaniach:

9. jednokierunkowych, gdy obejmują jedną dziedzinę, np. technikę; • dwuogniskowych, kiedy dotyczą dwóch nie powiązanych ze sobą dziedzin (np. muzyka i biologia); • wielostronnych - obejmujących wiele dziedzin, koncentrujących się wokół jednej najważniejszej; • amorficznych - „nijakich”, rozproszonych, niestałych

10. Szczególne znaczenie w życiu człowieka odgrywają zainteresowania zawodowe. D. Super sądzi, że zaczynają się one pojawiać około 15 roku życia i rozwijają się wraz z gromadzeniem doświadczeń w szkole, pracy, jak i w czasie wolnym od zajęć. W okresie 21-24 r. ż . ulegają stopniowemu zawężaniu, ale jeszcze nie finalizacji. Pełna stabilizacja zainteresowań następuje dopiero po 25 roku życia. W przypadku dzieci uwagę zwraca fakt krótkotrwałości i zmienności zainteresowań. Prawdopodobnie wiąże się to jeszcze z ich słabą odpornością na trudności związane z rozwiązywaniem problemów i małym wglądem w siebie. Wraz z dorastaniem zainteresowania krystalizują się i często mają wpływ na wybór dalszej drogi życiowej. Oczywiście jest wielu młodych ludzi, którzy mają trudności z określeniem swoich zainteresowań.

11. Różne rodzaje zainteresowań…. Spotyka się różnorodne podziały zainteresowań zawodowych, a podstawą ich klasyfikacji jest założenie, że istnieją specyficzne zainteresowania związane z uprawianiem poszczególnych zawodów, czy też zawodów należących do określonych grup (np. zawody mechaniczne). Ten sposób podejścia do charakterystyki zainteresowań reprezentowany jest m.in. przez G.F.Kudera. Proponuje on następujący podział zainteresowań zawodowych:

12. literackie; • perswazyjne; • artystyczne; • naukowe; • muzyczne; • biurowe; • mechaniczne; • rachunkowe; • społeczne; • zajęcia na świeżym powietrzu

13. Oprócz kryterium zawodowego, przy badaniu zainteresowań dzieci i młodzieży stosuje się również kryterium edukacyjne. Przyjmując to kryterium można wyróżnić zainteresowania odpowiadające poszczególnym przedmiotom nauczania lub ich grupom. Przykładem takiego podziału jest kategoryzacja zastosowana przez J. Woroniecką. Autorka wyróżnia zainteresowania:

14. humanistyczne; • matematyczno-fizyczne; • biologiczno-chemiczne; • techniczne; • artystyczne; 6.sportowe

15. Zainteresowania można poznawać poprzez autoanalizę i badać przy pomocy metod ankietowych oraz testowych. Dużą rolę w tym zakresie może odegrać również obserwacja i analiza wytworów (np. pamiętniki, wypracowania). Zainteresowania stanowią siłę napędową wszelkich działań człowieka; im są głębsze i bardziej wielostronne, tym bogatsze jest życie psychiczne człowieka. Są to więc zasoby ludzkie, które należy dobrze poznać i odpowiednio wykorzystywać w działalności zawodowej. Warto dążyć do tego, aby przygotować się do wykonywania takiego zawodu, który będzie interesujący. Wówczas praca przyniesie satysfakcję, a osiągane sukcesy będą mobilizacją do dalszego rozwoju zawodowego.

16. DO PREZENTACJI DOŁĄCZONO: • ankieta skłonności zawodowych na podstawie B.A. Klimowa • karta zainteresowań J. Woroniecka LITERATURA: 1. A. Gurycka: Rozwój i kształtowanie zainteresowań. Warszawa 1975, 2. M. Przetacznikowa: Rozwój psychiczny dzieci i młodzieży. Warszawa 1967, 3. T. Mądrzycki: Osobowość jako system tworzący i realizujący plany. Gdańsk 1996, 4. D. Super: Psychologia zainteresowań. Warszawa 1972