1 / 122

Shkollat Psikologjike

Shkollat Psikologjike. Definimi dhe llojet e shkollave. Shkollat Psikologjike janë rryma të vecanta të koceptualizimit të jetës psikike që kanë sistem të organizuar të fakteve, ligjeve, dhe teorive psikike.

king
Download Presentation

Shkollat Psikologjike

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Shkollat Psikologjike

  2. Definimidhellojet e shkollave • Shkollat Psikologjike janë rryma të vecanta të koceptualizimit të jetës psikike që kanë sistem të organizuar të fakteve, ligjeve, dhe teorive psikike. • Në grupin e këtyre shkollave bëjnë pjesë: shkolla strukturaliste, geshtaltiste,bihevioriste, humaniste, konjitive, asociasioniste,psikanalitike, dhe e refleskologjise.

  3. Shkolla asociasioniste • Koncepcionfilozofikmbijetënpsikike • RrënjëtikanëpikëpamjetfilozofiketëAristotelit, HobsitdheSpinozës • David Hartli pohoi se “elementet psikike ndërlidhen njëra me tjetrën ashtu si tërhiqen trupat qiellor njëri me tjetrin”. • Kjo shkolle pati nje pikëpamje mekanistike mbi jetën psikike dhe sipas pohimeve të kësaj shkolle nuk mund te shpjegohen dukuritë psikike.

  4. Konceptimiipsikologjisë • Psikologjie e re : shkenca e mendjes • Ripërkufizimiipsikologjisë: studimisjelljes • Revolucionikonjtiv

  5. Psikologjie e re : shkenca e mendjes

  6. Shkolla strukturaliste • Vihlem Vunti- psikolog gjerman dhe Eduard Ticener- psikolog anglez-amerikan • Sipas shkollës strukturaliste psikologjia ka tri detyra kryesore: - zbërthimi i strukturës së vetëdijes në elemente me të thjeshta - gjurmimin e lidhjeve midis këtyre elmenteve - përcaktimi i ligjeve të këtyre lidhjeve.

  7. SipasVuntitvëmendjakomandohetngaqëllimetdhemotivet • Kjoështëajoqë e dallonvëmendjen e njerëzvengaajo e organizmave • Vëmendjakomandon: • Perceptimet, • Mendimet • Kujtimet

  8. Shkolla strukturaliste (cont.) • Vunti dalloi tri elemente perberese te vetedijes si: ndijimet, perfytyrimet dhe ndjenjat • Sipas Vuntit, në bazë të këtyre tri elementeve mund edhe te shpjegohen te gjitha format e jetes psikike bazuar në lidhjet asociative që ato formojnë njëra me tjetrën. • Sipas këtije parimi: perceptimin është një lidhje ndijimesh, kurse mendimi është lidhje përfytyrimesh. • Introspekcioni – metoda kryesore • Kritikat: : qasja elementaristike që i bëntë jetes psikike si dhe perdorimi i metodës se introspeksionit.

  9. Shkollafunksionaliste • UilliamXhejms • Kjo shkolle ka për bazë Darvinizmin • Sipas kësaj shkolle psikologjia duhet të ketë për qëllim përshtatjen e individit ndaj kushteve dhe rrethanave të ambientit të jashtem, si dhe ndryshimin e ketyre kushteve dhe rrethanave nevojave te vete individit. • Fokusin kryesor Xhejms ishte ndërlidhja sesi individët i përdorin aftësitë e tyre perceptuale për të iu përshtatur apo funksionuar në mjedisin e tyre

  10. Shkollapsikanalitike • U themelua nga Sigmund Frojdi ka rëndësi të madhe ne studimin e motiveve të sjelljeve të individit, zhvillimin psikodinamik dhe psikoseksual te individit. • Psikanaliza ka tri funskione kryesore: - psikanaliza është metodë gjurmuese - metodë psikoterapuetike - ka sistem te poscëm teorik për zhvillimin dhe forminin e personalitetit

  11. Shkollapsikanalitike (cont.) • Motivet e pavetëdijshme - Motivi seksual - Libido • Idi, ego dhe superego • Mekanizmat mbrojtës • Fëmijëria e herëshme

  12. Ripërkufizimiipsikologjisë: studimisjelljes

  13. Shkollabihevioriste • Uthemelua në vitin 1913 në Amerike nga Xhon Votsoni dhe bëri një revolucion në mënyrën e konceptimit të jetës psikike. • Sipas shkollës bihevioriste psikologjia duhet të jetë një shkencë objektive si shkencat natyrore dhe lënda e studimit të saj të jetë vetëm sjella, repsketivisht ajo që mund të shihet, matet dhe si e tille edhe te parashikohet. • Ne psikologji kjo njihet si raport midis stimulit S dhe reagimit R

  14. Shkollabihevioriste (cont.) • Kjo shkolle ka disa karakteristika: - përqëndrimi i psikologjisë në studimin e perifersisë së organizmit të individit - përpjekja për të zbuluar njësinë më të vogël të reagimit - shpjegimi i të gjitha ndryshimeve individuale në bazë të faktorëve të jashtëm

  15. Shkollabihevioriste (cont.) • Eskperimentii Ivan Pavlovit • Kushtëzimiklasik • Eksperiment me Albertin e Vogël • Konsiderohetsinjëndëreksperimentetmëtëturpshmenëpsikologji • Revizioniibiheviorizmit: B.F. Skineri • Kushtëzimi operant

  16. Kjo shkollë është krituar shumë për shkak mohimit të një entiteti të brendshëm të individit dhe trajtimit të qenies njerzore si një makine. • Cdo aspket i sjelljes së individit i mveshej të nxënit dhe përvojës • Studimi i ndikimit të evolucionit apo ndikimeve të gjenetikës dhe trashëgimisë konsiderohej si tabu temë

  17. Revolucionikonjtiv

  18. Shkolla geshtaltiste • U themelua ne fillim te shek XX nga Maks Verthaimer, Volfgana Keler, Kurt Kofka • Sipas kësaj shkolle tërësia është një kualitet i vecantë që nuk mund të ndahet në pjesë të përbërse. • Kocepti kryesor i kesaj shkolle eshte geshtalti- tërësia, e cila mbetet e pandryshueshme pavarësisht nga ndryshimi i elementeve te saj • Orientimi i kësaj shkolle është holitsik

  19. Shkollahumaniste • Themeluesështë Abraham Maslou • Shkolla humaniste konsideron se njeriut duhet t’i qasem si qenie njerëzore specifike dhe individuale, dhe psikologjia ka për detyrë të studjojë natyrën e vërtet të njeriut dhe vlerat e brendshme te tij, e sidomos fuqitë potenciale të tij për zhvillim të individit. • Termat kryesore të kësaj shkolle janë motivet e rendit të lartë, e sidomos motivi i vetaktualizimit.

  20. Lindja e PsikologjisëKonjitive • Përderisabiheviorizmifillontëhumbetnë fund tëvitevetë 60-ta • Psikologjiafillontëfutetnënjëllojerevolucionikonjitiv • Si rezultateikësajinteresimiipsikologjisë u zgjeruaedhenëkonceptetëtillasi: mendimet, ndjenjtadhevetëdija • Ata konsiderojnë se procesetpsikikemundtëanalizohenedhestudiohennëmënyrëshkencore

  21. Drejtimetereja • Psikologjiaevolucioniste • Qëfokusohetnëorigjinën e modelevetësjelljevedheprocesevemendoredhe • Vlerënqëkanëapokanëpaturkëtofunksionepërt’upërshtaturnëambientinnëtëcilinjetojmë • Psikologëtevolucioniststudijojnëcështjetëtillasi: perceptimi, altruzimi, prindërimi, lumturia, tërheqjaseksuale, zgjedhja e partnerit. • Psikologëtevolucionistëmundohentëshpjegojnëprocesetbazëqëudhëheqintëmenduaritdhesjelljennëkulturatëndryshme, habitatetëndryshme.

  22. Psikologjiapozitiviste • Karrënjet e sajnëpsikologjinëhumaniste • Psikologjiaduhett’ikushtojëvëmendje “jetëssëmirë” • Studimittëndjenjavedhemirëqenies • Zhvillimittëtiparevesiintegriteti, intimniteti, altruizm, maturia • Këtapsikologësynojnënëshpejgojnë se psikologjiapërmesinkurajmit“qenitmirë” ndihmonedhenëtrajtimin e crregullimevetëndryshme

  23. Diversitetinjerëzor Ckanënkupotojmëmëkëtë?

  24. Nëfillimet e veta, dmthnëfillimtëshek XX psikologjiakonsiderohejsi “mashkulliracëssëbardhë me thekstëvecantësiamerikanë” • “Edhemiuishteibardhë” (Guthrie, 1976) • Kuptimiidiversitetitnjerëzorështëmë se idomosdoshëm

  25. Psikologjiadhelënda e studimittësaj

  26. Lënda e studimit • Psikologjia studion jetën psikike në të cilën bëjnë pjesë përjetimet, veprimet dhe sjelljet e individit • Nënjëkuptimmëtëgjërëmundtëthuhet se psikologjiastudion: - anënobjektive - anënsubjektivetëindividit

  27. Lënda e studimit (cont.) • Bazën konceptuale të përëkufizimit të psikologjisë e përbëjnë: • te kuptuarit e sjelleve te njeriut qe konisderohet si funksion i veprimtarise nervore dhe rrethit te tij dhe • te kuptuarite e dukurive te mbrendshme dhe te pervojes se njeriut te lidhura me format e ndryshme te shfaqjes objektive te tyre nepermes sjelljeve dhe veprimeve te tij.

  28. Procesetpsikike • Procesekognitiveaponjohëseqënamundësojnëtënjohimrealitetinobjektiv: të mësuaritë, perceptimet, ndijimet, kujtesa, mendimi • Proceseemocionaleme anëtëcilaveshprehimgjendjentonëemocionalendajobjektevetërealitetitobjektiv: frika, gëzimi, hidhërimi, patriotizmi • Proceset konative qe e shtyjnë dhe e udhëheqin gjithë veprimtarinë e individit: motivet dhe motovacioni

  29. Vështrimihistorisësëpsikologjisë • Interesimin e parë për jetën psikike e hasim në - aktet rituale dhe religjioze dhe - letërsinë e vjetër gojore. • Mendimete e para i hasim në filozofinë greke nga Demokriti, Aristoteli dhe Platoni. • Psikologjiaasokohedefinojesi “Shkencambishpirtin”

  30. Vështrimihistorisësëpsikologjisë (cont.) • AtomizmiiDemokritit: pikëpamjamaterialistembishpirtin • Sipas Platonit shpirti ishte i përhershëm • Aristoteli propozoi tri lloje shpirtash: shpirti vegjetativ, vital dhe racional. • Nëmesjetëngecje • Nëperiudhën e renesansësvërehetnjekthesëpozitivekurpsikologjiazhvillohetnëkuadërtëfilozofise • Në vitin 1879 pas themelimit te Laboratorit të parë Psikologjik nga Vihlem Vuntpsikologjiapavarësohetsishkence

  31. Fushat e Psikologjisë • Sipas Shoqatës Amerikane të Psikologëve psikologjia ka më se 54 degë/seksione të studimit • www.apa.org • Psikologjia e Përgjithshme, Zhvillomore, Fiziologjike, Sociale, Psikometria, Psikolopatologjia, Higjiena Mentale. • Disiplinat aplikative apo praktike të Psikologjisë janë: Psikologjia Pedagogjike, Industriale, Psikologjia e shendetesise, Forenzike, Ushtarake.

  32. Psikologjia e zhvillimit • Psikologjia e zhvillimit: aspekte e rritjesdhendryshimittënjeriutnëaspketinfizik, mendore, emocionaldheshoqëror- qëngaperiudha e paralindjes e derimoshën e shtyer. • Psikologjia e fëmijërisë • Psikologjia e adoleshencës • Psikologjia e ciklitjetësore

  33. Psikologjiafiziologjike • Studionbazënfiziologjiketëjetëspsikike • Sjelljet, mendimet, dheemocionet • Neuropsikologëtinteresohenpërsisteminnervordhetrurin • Bio- psikologjiastudiojnëbiokiminëdhemënyrën se sindikojnënëhormonet, medikamentetpsiko-aktive • Gjenetika e sjelljes e cilastudionndikimin e trashëgimisënësjelljettona

  34. Psikologjiaeksperimentale • Studionprocesetbazëpsikike • Kujtesën, tëmësuarit, perceptimin, harresën, tëmenduarit, motivimin

  35. Psikologjia e personalitetit • Studiondallimedhengjashmëritë midis individëvesaipërkëttipareve. • Ndërgjegjjen • Stabilitetinemocional • Vlerësiminpërvetentonë • Shoqërueshmërinë • Psikolgët e personalitetinmundohentëgjejnëpersonat optimist dhepesimist, tëtërhequrapotërezervuar

  36. PsikologjiaKlinikedheKëshillimit • Psikologjiaklinikemerret me studimin e diagnozës, shkaqeveedhetrajtimittëcrregullimevepsikike • Psikologjia e këshillimitmerret me trajtimin e problemevetëpërditshmedhepërshtatjesnëmomentetëndryshmejetësore

  37. PsikologjiaSociale • Studionndikimin e faktorëve social nësjelljen, emocionetdhemendimet e njeriut • Tërheqjetndërpersonale • Komunikiminbindës • Qëndrimet • Bindjenndajautoritetit • Normat e grupve • Ndikimiiturmave

  38. Psikologjiaorganizativedheindustriale • Katëbëjë me aplikimin e psikologjisënëvendin e punës • Psikologëtorganizativmerren me punëpraktikesi: • Përzgjedhjadhetrajnimiipersonelit • Përmirësimiikushtevepërtërriturproduktivitetin • Dallimet midis organizatave

  39. Cfarëkanëtëngjajshmenëveprimtarinë e tyrekëtapsikologë

  40. Person- Situatë • Tëgjithafushatjanëtëinteresuartëkuptojnë se der nëcfarëmasendikohetsjellja e njeriutngaproceset e brendshme • Mendimet • Emocionet • Qëndrimet • Vlerat • Personaliteti • Gjenet • Der nëcfarëmasesjellljaështëproduktirethanave

  41. Natyrë- Edukatë • Personiqë ne bëhemikurrritema ështëproduktiprirjevetëlindura/ tëtrashëguaraapopërvojavedheedukatës • Si ndikojnëkëtafaktorë • Gjenetikë e sjelljes, intelegjencën, zhvillimin, personalitetindheproblemetpsikologjike

  42. Stabilitet- Ndryshim • Karakteristikatqëfitojmënëfëmijëri a mbesintënjejtaapondryshojnëpërgjatëciklitjetësore

  43. Diversitetit - Universalitet • Seciliprejneshështësitëgjithëtëtjerët • Seciliprejneshngjannëdisaaspekte me disatëtjerë • Seciliprejneshështëndrysheprejtjetrit • Diversitetiështëobjektkryesoripunëssëpsikologëve

  44. Mendje- Trup • Cështjëmendjetrupjanëshumëtërëndëishmenëdiskutimetrreth: • bazëspsikologjiketësjelljeve, shqisave, perceptimit, motivimit, ndwrgjegjjes

  45. Procedurat gjurmuese së të mbledhjes të dhënave Psikologji e Përgjithshme I

  46. Defnicioni • Procedura gjurmuese është menyrë e përcaktuar e veprimit që zbatohet për gjurmime të caktuara në shumë disiplina të shkencave shoqërore. • Në psikologji procedurat gjurmuese janë mënyra të definuara veprimesh qe zabtohen për gjurmime të dukurive, proceseve, vetive, tipareve psikike, si dhe përcaktimin e përmasave sasiore dhe cilësore të dukruive psikike.

  47. Llojet e procedurave gjurmuese • Anketa • Intervista • Testet • Proceduratsociometrike • Proceduratprojektive

  48. Qëllimi dhe aplikimi i procedurave gjurmuese • Qëndrimet, bindjet, gjykimet vlerësuese, vlerat sociale, mentalitetin. • Përmes procedurave gjurmuese përcaktohet: - karakteri - shtrirja dhe - vecoritë e përgjithshme e nje dukrie në një grup të caktuar social

  49. Anketa • Procedurë gjurmuese e përfitimit dhe e përpunimit të dhënave për një ceshtje të ckatuar që shtrihet në një grup të caktuar social. • Fletëpyetësi apo Pyetësori • Pyetjet duhet të jenë: - të kenë formulim dhe përmbajtje që i përket cështjes që hulumtohet - të drejtëpërdrejta - jo sugjestive - të qarta, të shkurtëra dhe njëkuptimëshe

  50. Procesi i anketimit • Pëprilimi kualitativ i fletëpyetsitë • Zgjedhja e mostrës - zgjedhja e rastësishme - zgjedhja e shtresuar • Aplikimi i fletëpyetësitë • Përpunimi statistikor i të dhënave

More Related