Grietje Zeeman (WUR/LeAF); Katarzyna Kujawa-Roeleveld (WUR), Brendo Meulman (Landustrie)

1. Inzameling , transport en behandeling van zwartwater in een decentraal concept;waarom, hoe en waar? Grietje Zeeman (WUR/LeAF); Katarzyna Kujawa-Roeleveld (WUR), Brendo Meulman (Landustrie)

2. EET- Kiem project in 1999 DESAH op gebouwniveau EET project in 2001 DESAH-fase 1 -aug. 2007 project in 2001 Gescheiden behandeling van feces en urine in decentrale concepten.

3. DESAH (EET/STOWA) • Doel: Voldoende kennis en ervaring opdoen om DESAH op grotere schaal te kunnen toepassen; Principe? Toepassing van scheiding aan de bron • Verdunde, weinig vervuilde stromen (grijs water) niet vervuilen met geconcentreerde stromen; • Geconcentreerde stromen (Feces en urine & keukenafval), geconcentreerd houden;

4. DESAH (EET/STOWA) • Doel: Voldoende kennis en ervaring opdoen om DESAH op grotere schaal te kunnen toepassen; Waarom? • Minimalisatie van water en energiegebruik; • Maximalisatie van energieproductie; • Hergebruik van nutriënten en rest organische stof; • Reductie emissie van medicijnresten en hormonen

5. DESAH (EET/STOWA) • Fundamenteel onderzoek • PhD • WUR-Milieu Technologie : Fate of estrogens in DESAR systems (Titia de Mes; 2 November 2007); • UT-chemische technologie:Use of membranes for recovery of nutrients from (diluted) black water (Ellen van Voorthuizen;November 2007); • TUD- : Treatment of source separated urine and its effects on wastewater systems . (Jack Wilsenach; june 2006;Delft)

6. DESAH (EET/STOWA) • Fundamenteel onderzoek • PhD • WUR-Milieubeleid:The Development and Implementation of Desar-technologies in Dutch Society; between Opportunities and Risks (Dries Hegger, 27 november 2007); • TUD-Bouwkunde: Architectuur aspecten of DESAH-systemen; • Integratie van decentrale sanitatie in de gebouwde omgeving; Hasselaar et al. (2006) • Autonomy and Heteronomy - Integration of sustainable cycles in the building environment" Arjan van Timmeren; PHD,june 2006;Delft);

7. Pilot-Plant UASB septic tank

8. nutrient rich product DESAH concept biogas discharge struvite precipitation Removal micro-pollutants (ozone) Nirogen removal UASB- septic kitchen waste black water reuse sludge gray water hygienisation treatment

9. Feces & Urine plus keuken afval Het geconcentreerde zwarte water, samen met het keukenafval, bevat, • 91% van de stikstof; • 70% van de organische stof; • 69% van de fosfaat; • Grootste deel van de ziektekiemen; • Overgrote deel van de medicijnresten en hormonen, geproduceerd in het huishouden.

10. geelwater en bruin (+) Urine watervrij; geconcentreerd ingezameld; (-) 3 verschillende leidingen en behandelingssystemen; (-) slechts 60% van de medicijnresten in de urine. Zwart (-) urine verdund met 5 liter water (huidige vacuüm toiletten); (+) Slechts 2 leidingen en behandelingstemen; (+) Vrijwel alle medicijnresten en hormonen in het zwarte water • Zwartwater versus geel en bruin water inzameling • in een decentraal concept

11. Verdeling uitgescheiden medicijnresten Ternes and Joss, 2006

12. environmental technology Zwart water behandeling in Sneek; 32 huizen EET • Woningstichting De Wieren; • Woningstichting Patrimonium; • Gemeente Sneek; • Roediger VHT GmbH; • Wetterskip Fryslan; • WETSUS.

13. Vacuüm inzameling (toilet) en transport 1liter water per spoeling; Vacuüm toilet Vacuüm station

14. Behandeling van zwartwater van 32 huizen in Sneek Decentrale zuivering

15. DESAH in Sneek Behandeling van aan de bron gescheiden zwartwater terugwinning van energie, stikstof en fosfaat Reductie van emissies

16. Zwartwater karakteristieken 1)(Vinnerås, 2002);(Wijst and Groot-Marcus, 1998); (Hellström and Kärrman, 1996; Jönsson et al., 1997), 2) filtered with a course filter for preventing clogging at lab-scale 3) excluding toilet paper.

17. twee 7 m3 UASB-septic tanks; omgevingstemperatuur 30°C; CZV-verwijdering: 90% Gasproductie: ca. 1.6-3.1 m3 biogas/m3influent resp. ca. 0.6 en 1.25 m3 biogas/dag Nabehandeling effluent UASB’s : Biorotor voor CZV en N-verwijdering; Struvietprecipitatie voor N en P verwijdering. DeSaH in Sneek Decentrale zuivering

18. DESAH-nu • Decentraal thema WETSUS • 2 AIO’s op nieuwe sanitatie (Grijs water & zwartwater); • Energy and nutrient recovery and removal of micro-pollutants from black water (Marthe de Graaff; WETSUS/WUR-MT); • Removal of micro-pollutants in grey water via combined biological and physical-chemical processes (Lucia Hernandez; WETSUS/WUR-MT); • 2 ‘STOWA’ AIO”S op urine behandeling. • PhD research • Characterization and Treatment of Grey Water for Irrigation Purposes (L. Abu-Ghunmi; WUT-MT/ Water and Environment Research and Study Centre/University of Jordan);

19. DESAR-nu • Eu Switch (Sustainable Urban Water Management Improving Tomorrow's Cities Health) project; leading partner Unesco-IHE, Delft; • Removal of human pharmaceuticals from concentrated waste flows (urine & black water)(WUR-MT; Katarzyna Kujawa) • Adoption and performance of DESAR systems under field conditionsWUR-UEM (Okke Braadbaart and Adriaan Mels) • DESAR in developing countries (PROVIDE project)

20. DESAR-nu • Verschillende DESAR studies; • Meerstad; Amsterdam e.a.

21. DESAH-toekomst • Toepassing van DESAH in 200 huizen in Sneek; zwart (vacuüm) en grijswater behandeling • Landustie; Woningcorporaties; Wetterskip. Gemeente Sneek; • Gefaseerde bouw; start 2008 met 50 huizen; • Bouw behandeling in 2009; • DESAH implementatie betekent geen investering in nieuwe riolering.

22. nutrient rich product DESAH concept Landbouw? biogas discharge struvite precipitation Removal micro-pollutants (ozone) Nirogen removal UASB- septic kitchen waste black water reuse sludge gray water hygienisation treatment