PROBLEMY SEKTORA BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE _______________________________

2. PROBLEMY SEKTORA BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE_______________________________ Sylwia Koch-Kopyszko 18.10.2012 r., Warszawa FORUM BIOGAZU RENEXPO POLAND 2012 2

3. AGENDA Warunki dla rozwojubranży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 3

4. Warunki dla rozwojubranży biogazowej w Polsce • Na politykę państwa w zakresie wykorzystania biogazu rolniczego składa się kilka strategicznych dokumentów: • „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (PEP 2030)”; • „Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020”; • „Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych" . Rozwój OZE, w tym biogazowni, jest jednym z podstawowych celów wyznaczonych przez PEP 2030. W dokumencie tym przewidziano wzrost udziału OZE w finalnym zużyciu energii do 15% i 10% w rynku paliw transportowych do 2020 r., co stanowi realizację zapisów tzw. Pakietu klimatyczno-energetycznego „3x20%” przyjętego przez UE w 2008 r. PEP 2030 w części dotyczącej OZE wskazuje potrzebę wsparcia instalacji, wykorzystujących biomasę roślinną oraz odpady ulegające biodegradacji, w tym biogazowni, jako technologii o wysokiej efektywności energetycznej i niskiej emisyjności, należącej do źródeł rozproszonych, które szczególnie wpływają na zwiększenie stabilności pracy systemu elektro-energetycznego. Dokument wyznacza potrzebę opracowania szczegółowych założeń programu rozwoju biogazowni rolniczych, przy założeniu powstania do roku 2020 średnio jednej biogazowni w każdej gminie, a także realizację przyjętych założeń poprzez usuwanie barier prawnych i popularyzację wiedzy. Aby sprostać tym założeniom Ministerstwo Gospodarki wraz z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowało dokument „Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020”, w którym przedstawiono szczegółowe ramy rozwoju sektora biogazu rolniczego w najbliższych latach. Celem wdrożenia dokumentu jest stworzenie warunków dla realizacji w Polsce do 2020 roku około 2 tys. biogazowni rolniczych. Według założeń zapisanych w dokumencie w większości gmin wiejskich, dysponujących odpowiednią ilością odpadowej biomasy, może powstać średnio 1 biogazownia o mocy ok. 0,5-1 MWel, przy założeniu, że przedsięwzięcia tego typu wykażą opłacalność mikroekonomiczną. „Kierunki” wskazują najistotniejsze bariery o charakterze prawno-administracyjnym oraz przepisy, które powinny zostać wprowadzone lub zmienione, aby stworzyć dogodne warunki dla rozwoju biogazowni rolniczych. Ministerstwo Gospodarki w maju 2010 przedstawiło projekt tzw. „Krajowego planu działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych”, stanowiący rządowy plan wdrożenia dyrektywy 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Według wytycznych dyrektywy, mają w nim być wyszczególnione udział poszczególnych technologii w osiągnięciu krajowego celu na rok 2020, ich wkład w krajowym bilansie wykorzystania energii, a także sposób osiągnięcia tych celów. Zakładane jest osiągnięcie przez biogazownie (z uwzględnieniem instalacji na oczyszczalniach ścieków, składowiskach odpadów oraz biogazowni rolniczych), mocy zainstalowanej 980 MWel i produkcję 4 018 GWh energii elektrycznej rocznie do 2020 r. Biorąc pod uwagę cele, dotyczące rozwoju biogazu przedstawione w KPD innych krajów, przekazanych dotychczas Komisji Europejskiej, realizacja scenariusza polskiego KPD spowodowałaby, że Polska z 12 miejsca na rynku biogazu w UE w 2009 r. (z udziałem nie przekraczającym 2%) w 2020 roku awansowałaby na 4 miejsce (przed np. dużymi krajami jak Francja i Hiszpania oraz zaawansowanymi w rozwoju rynku i technologii biogazu jak Dania i Austria), z udziałem w rynku biogazu UE sięgającym 12%. Zadanie to jest ambitne, wymaga systemu wsparcia, nie gorszego niż w wiodących w tym obszarze krajach UE. 4

5. AGENDA Warunki dla rozwoju branży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 5

6. Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia • Akcesja Polski do UE przyspieszyła rozwój energetyki ekologicznej. Konieczność wdrożenia unijnych przepisów sprawiła, że inwestycje w odnawialne źródła energii (w tym w biogazownie) zaczęły być bardziej atrakcyjne ekonomicznie. • Wprowadzono świadectwa pochodzenia „zielonej” energii, które mogą być odsprzedawane podmiotom sektora energetyki konwencjonalnej, zobowiązanym do wykazania się określonym udziałem ekologicznej energii w ogólnej produkcji/sprzedaży. Podmioty wytwarzające energię elektryczną oraz ciepło w instalacjach OZE o mocy poniżej 5 MW zostały zwolnione z corocznych opłat koncesyjnych. • Prawo energetyczne nakłada też obowiązek zapewnienia pierwszeństwa w świadczeniu usług przesyłowych oraz obowiązek odbioru całości energii elektrycznej wytworzonej w OZE (zakontraktowanej zgodnie z umową sprzedaży), a także obowiązek zakupu ciepła wytworzonego z OZE (w granicach zapotrzebowania odbiorców). 6

7. Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia • Dla układu elektroenergetycznego Polski są potrzebne rozproszone źródła wytwórcze, które będą stabilnie produkowały energię elektryczną, której odbiór mogą zapewnić lokalni odbiorcy. Zmniejszają się kosztów przesyłowe energii do odbiorców, mniejsze są koszty kompensacji na sieci. • W Polsce zostało obecnie wydanych tak wiele warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznych, że nawet małe źródła biogazowe o mocy 200-1000KW mają problemy z uzyskaniem warunków przyłączenia do sieci – co determinuje możliwość osiągania przychodów przez biogazownię. • Pomimo bogatych zasobów biomasowych wielu gmin nie ma możliwości wybudowania biogazowni, które mogłyby je zagospodarować. • Brak jest dobrego systemu informowania o możliwościach przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. • Aby przystąpić do uzyskania warunków przyłączenia należy wcześniej uzyskać decyzję środowiskową dla biogazowni powyżej 500KW, a następnie z prawem do gruntu, uzyskanymi warunkami zabudowy ( kiedy brak MPZP) można dopiero złożyć wniosek o warunki przyłączenia ( nie zapominając o złożeniu kaucji). • Po długoletniej procedurze administracyjnej uzyskuje się akceptacje lub odmowę. 7

8. Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia • Zmiana prawa energetycznego i prace nad trójpakiem energetycznym powodują niepewność inwestorów co do inwestowania w biogazownie. Certyfikaty za energię elektryczną • Zielone certyfikaty - zależnie od wielkości biogazowni – system dla działających biogazowni na 15 lat Certyfikaty za ciepło, - wydłużenie systemu wsparcia tylko do 2020 roku • Żółte certyfikaty (dla biogazowniponiżej 1MW pracujących w wysokosprawnej kogeneracji) • Fioletowe certyfikaty (dla biogazowni powyżej 1MW pracujących w wysokosprawnej kogeneracji) • Ceny sprzedaży energii czarnej uregulowane przez Państwo – brak możliwości sprzedaży powyżej podanego poziomu (realny wzrost cen energii elektrycznej wyższy od cen regulowanych) 8

9. AGENDA Warunki dla rozwoju branży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 9

10. Zagadnienia administracyjno-prawne • Wielkość biogazowni a procedura • Decyzja środowiskowa i jej dwie drogi • Warunki zabudowy • Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego • Umowa dzierżawy/zakup działki • Kwalifikacja biogazowni rolniczych i nierolniczych 10

11. AGENDA Warunki dla rozwoju branży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 11

12. Zagadnienia substratowe • Dostępność biomasy warunkiem determinującym budowę biogazowni oraz jej wielkość. • Wysokie koszty pozyskania surowca z dużych odległości – trudności logistyczne. • Listy intencyjne/ umowy substratowe z dostawcami – wiarygodność Inwestora u lokalnej społeczności. • Kłopoty ze zbiorami – logistyka zbioru dużych ilości biomasy w krótkim czasie • Płatności – duże koszty biomasy w jednym czasie ( płatności krótkoterminowe, lub w formie przedpłat) • Dobry zespół sprawdzonych współpracowników 12

13. AGENDA Warunki dla rozwoju branży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 13

14. Zagadnienia społeczne • Protesty społeczne wynikające z obawy przed hałasem, odorem, nadmiernym i uciążliwym ruchem, wylaniem fermentowanej biomasy, pożarem biogazu, wybuchem biogazu, obniżeniem atrakcyjności lokalnej ziemi. • Współpraca z władzą lokalną i lokalnym społeczeństwem powinna nastąpić w trakcie uzyskiwania decyzji środowiskowej. • Wypracowanie argumentów za biogazownią może nastąpić tylko w wyniku odpowiedzi na pytania o obawy lokalne. • Współpraca przy konsultacjach społecznych z dostawcą technologii, organizacjami branżowymi. 14

15. AGENDA Warunki dla rozwoju branży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 15

16. Zagadnienia biznesowe Koszty: • Koszty budowy instalacji oraz infrastruktury wraz z przyłączem. • Koszty operacyjne biogazowni. Wysokie koszty zakupu surowców na cały rok działalności. • Wyszkolona kadra pracownicza Przychody: • Sprzedaż energii elektrycznej odbiorcom (operator/firma pośrednicząca/zakład produkcyjny) • Sprzedaż energii cieplnej odbiorcom (zakład produkcyjny/szklarnia) • Sprzedaż certyfikatów (skomplikowana procedura, problem z certyfikatami cieplnymi) Ryzyka biznesowe biogazowni powodują małe zainteresowanie instytucji finansujących. Trudności z uzyskaniem finansowania inwestycji. 16

17. AGENDA Warunki dla rozwoju branży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 17

18. Zagadnienia technologiczne • Dostawa technologii i urządzeń – przeważają zagraniczne rozwiązania. Wysoki koszt biogazowni • Rozruch technologiczny (powinien trwać do dwóch miesięcy) • Gwarancja technologiczna (gwarancja sprawności biogazowni i pracy min 8000h rocznie ) • Opieka i serwis nad prawidłową pracą biogazowni • Zmiany substratów do biogazowni zawsze w uzgodnieniu z firmą technologiczną • Rozprowadzanie pozostałości fermentacyjnych na pastwiskach i łąkach, jest możliwe pod warunkiem, że wypas zwierząt hodowlanych nie będzie prowadzony przez co najmniej 21 dni po rozprowadzeniu tych substancji. • Rutynowe dodawanie mikroelementów – stały zabieg pielęgnacyjny • Ubezpieczenie biogazowni – W fazie budowy i eksploatacji biogazowni niezbędne będzie podpisanie umów o ochronę mienia.

19. AGENDA Warunki dla rozwoju branży biogazowej w Polsce Polityka energetyczna, a warunki przyłączenia Zagadnienia administracyjno-prawne Zagadnienia substratowe Zagadnienia społeczne Zagadnienia biznesowe Zagadnienia technologiczne Zagadnienia dofinansowania inwestycji 19

20. Zagadnienia dofinansowania inwestycji • Inwestycje w biogazownie mogą być współfinansowanie ze środków unijnych i krajowych w ramach: • Regionalnych Programów Operacyjnych (inwestycje o wartości do 10mln zł), • Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (inwestycje powyżej 10mln zł), • Trudne warunki uzyskanie dofinansowania (zaawansowane projekty z przygotowanym finansowaniem zewnętrznym). • Małe budżety konkursów. • Procedury prowadzenia projektu – przetarg, zmiany elementów projektu, uzgodnienia opóźnień. • Rozliczenie projektu – prawidłowe rozliczenie projektu kluczem do uzyskania dofinansowania na konto bankowe Inwestora.

21. Dziękuję za uwagę UPEBI Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego ul. Jana III Sobieskiego 102 A lok. U7 00-764 Warszawa tel. (22) 550-91-00, fax. (22) 696-52-72 www.upebi.pl, upebi@upebi.pl 21