CLASSIFICEREN VAN DIEREN

1. Thema 4 CLASSIFICEREN VAN DIEREN

2. 1Basiskenmerken van dieren • Dieren zijn meercellig • Eukaryote cellen • Nooit celwand • Nooit bladgroenkorrels • Heterotroof • Ingewikkelde lichaamsbouw hazelmuis kwalpoliep

3. 2Vergelijkend onderzoek van dierenstammen • Vergelijkend onderzoek van 9 representatieve diersoorten. • O.b.v. classificatiecriteria groeperen we dieren in 9 stammen. • Welke lichaamssymmetrie? • Darmzak of darmkanaal? • Is er segmentatie? • Zijn er gelede aanhangsels? • Welk skelet? • Is er een chorda?

5. 2.1 Welke lichaamssymmetrie vertoont het dier? • niet-symmetrisch • veelzijdig symmetrisch • tweezijdig symmetrisch

7. 2.2 Darmzak of doorlopend darmkanaal? • Geen spijsverteringsstelsel •  sponzen  kraagcellen • Darmzak •  neteldieren en platwormen • Darmkanaal •  meeste andere dieren

9. 2.3 Vertoont het dier segmentatie? • Inwendige en uitwendige segmentatie •  ringwormen  bv. regenworm • Alleen uitwendige segmentatie •  geleedpotigen • Inwendige segmentatie •  chordadierenwervelkolom

11. 2.4 Draagt het dier gelede aanhangsels? • Geleedpotigen

13. 2.5 Welk skelet is er aanwezig? • Skelet verleent stevigheid en bescherming • exoskelet • endoskelet • hydroskelet

15. 2.6 Is er een chorda aanwezig? • chorda: elastisch steunweefsel aan de rugzijde • wordt bij de vertebratavervangen door de wervelkolom (tijdens embryonale fase) • Stam: chordadieren • onderstam: vertebrata

17. 2.7 Argumenten voor de classificatie van de representatieve diersoorten in hun respectievelijke stam  9 stammen oorkwal broodspons trilworm • Sponzen • Niet symmetrisch • Geen spijsverteringsstelsel • Neteldieren • Veelzijdig symmetrisch • Hydroskelet • Darmzak • Platwormen • Tweezijdig symmetrisch • Darmzak

18. wortelknobbelaaltje regenworm groene sabelsprinkhaan • Ronde wormen • Tweezijdig symmetrisch • Niet geleed • Doorlopende darm • Gelede wormen • Tweezijdig symmetrisch • Doorlopende darm • Geen gelede aanhangsels • Geleedpotigen • Tweezijdig symmetrisch • Segmenten met gelede aanhangsels • Exoskelet

19. tuinslak zeester buizerd • Weekdieren • Tweezijdig symmetrisch • Exoskelet • Doorlopende darm • Week lichaam • Stekelhuidigen • Tweezijdig symmetrisch •  • Veelzijdig symmetrisch • Endoskelet (kalkplaatjes) • Chordadieren • Tweezijdig symmetrisch • Hebben als embryo een chorda • Endoskelet

20. 3Vergelijkend onderzoek binnen de stam van geleedpotigen • Arthropoda • Taxonomische niveaus • stam  klasse  orde  familie  geslacht  soort • Morfologische kenmerken om in te delen in klassen: • segmentatie • aantal en soorten aanhangsels

21. 3.1 Segmentatie

22. 3.2 Aantal en soorten aanhangsels 3.2.1 Aanhangsels bij de klasse van insecten • 1 paar antennes • 3 paar looppoten • monddelen • soms 2 paar vleugels woestijnsprinkhaan koninginnenpage wesp

23. 3.2.2 Aanhangsels bij de klasse van de spinachtigen • geen antennes • 4 paar looppoten • 1 paar kaakpoten met gifklier • 1 paar tastpoten • schorpioenen: scharen i.p.v. tastpoten wolfsspin tastpoten kaakpoten

24. 3.2.3 Aanhangsels bij de klasse van de schaaldieren • Ieder segment kan aanhangsels hebben • Noorse kreeft • 2 grote antennes (tast + chemische prikkels) • 2 kleine antennes (chemische prikkels) • 3 paar kaakpoten • 5 paar looppoten (voorste: grote scharen) • 5 paar achterlijfspoten • 1 paar zwempoten

25. 3.2.4 Aanhangsels bij de klasse van de duizendpoten en de klasse van de miljoenpoten • kleine kop met gesegmenteerd achterlijf • 1 paar antennes • duizendpoten: 1 paar poten per segment • miljoenpoten: 2 paar poten pet segment

26. kopborstuk achterlijf 4 10 + kieuwen schaaldieren kop borststuk achterlijf 2 6 tracheeën insecten tracheeën boeklongen kopborstuk achterlijf 8 0 spinachtigen kop + vele segmenten 1 paar/ segment 2 tracheeën duizendpoot kop + vele segmenten 2 paar/ segment 2 tracheeën miljoenpoot

27. 4Chordadieren 4.1Kenmerken van chordadieren • In het embryonale stadium: • chorda • zenuwstreng aan rugzijde • kieuwzakjes • aanleg staart • In foetaal stadium: • chorda meestal vervangen door • wervelkolom rond ruggenmerg  vertebrata (gewervelden)

28. STAM CHORDATA Onderstam Cephalochordata ( ‘schedellozen’ ) Klasse Lancetvisjes Onderstam Vertebrata ( gewervelden )

29. 4.2Criteria om gewervelden dieren van elkaar te onderscheiden • Criteria om de verschillende klassen te onderscheiden • Transport en ademhaling • Lichaamstemperatuur • Voortplanting • huidbedekking

30. Cladogram met recentere indeling

31. 4.2.1 Transport en ademhaling

32. 4.2.2 Lichaamstemperatuur • Koudbloedigen: afhankelijk van omgevingstemperatuur • Warmbloedigen: constante lichaamstemperatuur zeeleguaan kameleon koningspinguïn lepelhaas

33. 4.2.3 Voortplanting • Uitwendige bevruchting: vissen en amfibieën • Inwendige bevruchting: reptielen, vogels en zoogdieren • Inwendige ontwikkeling nakomelingen: zoogdieren • Uitwendige ontwikkeling nakomelingen: • vissen: eieren zonder schaal • amfibieën: eieren zonder schaal • reptielen: eieren met lederschaal • Vogels: eieren met kalkschaal

34. 4.2.4 Huidbedekking • Kraakbeenvissen: schubben = kleine tandjes • Beenvissen: benige schubben met slijmlaag • Amfibieën: naakte huid met slijmlaag (+ soms gifklieren) • Reptielen: schubben met hoornstof (keratine) • Vogels: veren + schubben op de poten • Zoogdieren: haren

36. 4.3Situering van de mens binnen de hiërarchische classificatieniveaus

37. Classificeren van zoogdieren • Klasse zoogdieren wordt onderverdeeld in orden slurfdieren knaagdieren opperdieren cloacadieren buideldieren buistandigen vleermuizen onevenhoevigen walvisachtigen haasachtigen evenhoevigen roofdieren

38. Einde Thema 4 CLASSIFICEREN VAN DIEREN