Wolkom yn Wûns

1. (woon)Visie Wûns Wolkom yn Wûns

2. Eerst was er de frustratie • Grote teleurstelling in het dorp Wûns toen Wooncorporatie Elkien aangaf dat de ge-plande twee huurwoningen er niet zouden komen • Economische en demografische ontwikke-lingen lieten Wooncorporatie Elkien echter geen andere keus • Maar bij de pakken neerzitten is ook nooit een optie in Wûns!

3. Daarom, samen aan de slag! • Elkien is al decennia lang betrokken bij het leven en welzijn in de dorpen en steden van Fryslân • Niet onverschillig terugtrekken, maar juist op een zorgvuldige manier • Dorpsbelang Wûns en Elkien hebben de Werkgroep (woon)Visie in het leven geroepen om een woonvisie te maken

4. Aanpak van de Werkgroep tijdshorizon, aandachtsgebieden, betrokkenen (strategische) doelen wat? trends en ontwikkelingen inspanningen koppelen aan doelen hoe? waarom? toekomstscenario’s middelen VISIE UITVOERING

5. aandachtsgebieden tijdshorizon, betrokkenen • Aandachtsgebieden • Wonen en woonomgeving • Werk en bedrijvigheid • Infrastructuur en mobiliteit • Voorzieningen (basisschool, kinderopvang, dorpshuis, kerk) • Ontspanning, recreatie, sport, verenigingsleven en cultuur (verenigingen, sportveld, mekkepôle, gewoane pôle, haventje, etc.) • Zorg en welzijn • Tijdshorizon: we kijken tot 2020 • Betrokkenen • Belanghebbenden (bewoners huurwoningen die voor verkoop gepland staan, omwonenden, etc.) • Dorp • Gemeente • Elkien • Provincie • Kerkvoogdij • Landbouw trends toekomstscenario’s Visie

6. aandachtsgebieden tijdshorizon, betrokkenen • Politiek en omgeving • Terugtredende overheid, liberalisering en verzelfstandiging • Gemeenten faciliterender richting burgers • Maatschappij • Vergrijzing, bejaard maar niet bedaard • Verscheidenheid gezinsvormen, gezinsverdunning en individualisering • Snelle maatschappelijke veranderingen met een voortdurende verschuiving van “normen en waarden” • Democratisering en egalisering op alle niveaus • Toenemend milieu en ethisch besef • Economie • Lange periode van stagnerende economie • Technologie • Technologie is straks overal; alles met alles verbonden • Wonen • Vraag naar aanpasbare woonvormen (ouderen, telewer-kers, kleine bedrijven, gezinnen , eenpersoons, wonen en recreëren) • Zeggenschap bij ontwikkeling woningen en woonomgeving • Werken • Toenemend ondernemerschap en baanmobiliteit • Informatisering ,“kennis- en creativiteitswerk”, telewerken trends toekomstscenario’s Visie

7. aandachtsgebieden tijdshorizon, betrokkenen Lange periode van stagnerende economie hoog Bewoners meer zeggenschap bij ontwikkeling woningen en woonomgeving Gemeenten faciliterender richting burgers trends Vraag naar aanpasbare woonvormen en combinaties van 'wonen en werken en recreëren' Grotere verscheidenheid aan gezinsvormen, gezinsverdunning en individualisering Vergrijzing, actieve ouderen, bejaard maar niet bedaard onzekerheid Informatisering, "kennis- en creativiteitswerk", telewerken Internet en digitalisering zetten door; technologie is straks overal toekomstscenario’s Terugtredende overheid Toenemend ondernemerschap en baanmobiliteit Verschuiving van "normen en waarden", democratisering op alle niveaus Anders (na)denken over de verzorgingsstaat Toenemend milieu- en ethisch besef, dat doorwerkt in alle onderdelen van de samenleving laag Visie effect klein groot

8. aandachtsgebieden tijdshorizon, betrokkenen inoarren stypje op nei in nije tiid 1 2 laagconjunctuur trends regiseert gemeente faciliteert sa`t de âlden songen lyts mar krigel toekomstscenario’s 3 4 zware recessie Visie

9. Vier verhalen over de toekomst

10. Eén van de Werkgroepleden: Dit is wel erg deprimerend

11. Wat stond in de verhalen? • Eurozone vanaf 2013 in langdurige zware recessie • Hoge energieprijzen, dalende internationale handel, omvallende (grote internationale) bedrijven • Forse bezuinigingen, nog grotere collectieve lasten-druk en hogere overheidstekorten • Forse verlagingen salarissen, uitkeringen en pen-sioenen • Verlaging budgetten voor onderwijs en cultuur • Explosieve stijging werkloosheid (ook overheid) • Betaalbaarheid hypotheek bij velen in het geding • Acute extra vraag naar sociale huurwoningen

12. Reactie van een ander Werkgroeplid: Laten we het als een kans beschouwen!

13. Kansen, waar denken we dan aan? • Openbare ruimte in eigen beheer van het dorp • Dorpsconciërge • Thuiszorg en wijkverpleging door iemand uit het dorp • Meitinker (Boarnsterhim) • Wonen • Experiment “goedkoop” en duurzaam wonen op bouwkavels Elkien • Huurwoningen en “ramphuis“ hierbij betrekken • Eigen (vastgoed)verhuurorganisatie • Alternatieve financieringsmodellen • Ouderenwoonvoorziening (combineren met starters?) • Basisschool in eigen beheer • Collectief eigen “openbaar” vervoer • Eigen energie opwekken / duurzame energie stimuleren • Voortdurende aandacht voor verkeersveiligheid

14. Van visie naar uitvoering en de “knip” naar wonen VISIE (strategische) doelen wat? inspanningen koppelen aan doelen • Vanaf hier is alleen het wonen verder uitgewerkt hoe? waarom? middelen UITVOERING

15. Vorm geven aan toekomstig wonen in Wûns • Wat was de verwachting uit de scenario’s? • Stijging werkloosheid (ook overheid) • Betaalbaarheid hypotheek bij velen in het geding • Acute extra vraag naar sociale huurwoningen • Welke (strategische) doelen pakten we daarvoor op? • Experiment “goedkoop” en duurzaam wonen op de twee bouwkavels van Elkien • Huurwoningen en “ramphuis“ hierbij betrekken • Ouderenwoonvoorziening (combineren met starters?) • Eigen (vastgoed)verhuurorganisatie • Alternatieve financieringsmodellen

16. Uitvoeren • Twee projecten • Twee woningen op beide bouwkavels Elkien • De huurwoningen in het dorp, het opzetten en realiseren van een eigen vastgoedverhuur-organisatie • Eerste stappen: • Wensenpakket voor de woningen formuleren • Verkenningen

17. Wensenpakket woningen • Multifunctioneel • Geschikt voor meerdere gebruikersgroepen • Flexibel • Indeling gemakkelijk aan te passen aan verschillende woonvormen • Aanpasbaar • Idem, maar nu ten aanzien van de techniek • Verplaatsbaar • De woning moet , wanneer er geen (woon)vraag meer voor is, verplaatst kunnen worden naar een plek waar er wel vraag is • Mooi, goedkoop, duurzaam

27. Wûns wol wol! • U ziet, wij willen als dorp best de mouwen opstropen • Daarbij zijn we bereid om te zoeken naar nieuwe vormen en zelf verantwoordelijkheid nemen • We hebben daarbij echter wel faciliterende partners nodig • En, . . een overkoepelende constante, want . .

28. Fryslân • 348 dorpen met minder dan 1500 inwoners • 200 als Wûns met minder dan 500 inwoners • 2/3 van alle Friezen woont in een dorp • Wûns toont de kracht van het dorp • En de wil dat dorpen zich niet laten afschrijven

29. De overkoepelende constante • Onderhoudt een plattelandsnetwerk en brengt mensen en initiatieven bij elkaar • Verzamelt kennis over vitale lokale samenlevingen en stelt die ter beschikking aan anderen • Voert projecten uit die vernieuwend en ontwikkelingsgericht zijn

30. Fryslân: eeuwenlange ervaring! • In overleg en samenwerken • Op zijn elfendertigst (elf steden en dertig grietenijen) • In doelen stellen en die ook vinden • Frisia non cantat, Frisiaratiocinatur (Friezen zingen niet, Friezen zoeken oplossingen) • En . . . in succes • Trochloftich folk fan dizze âlde namme (een volk van oude naam dat zijn sporen heeft verdiend)

31. Zo ook vandaag • Niet alleen hebben we een woonvisie met een uitvoeringsprogramma vol met innovatieve kansen . . . . • Maar tevens ondertekenen we direct een intentieverklaring om er al morgen gezamenlijk mee aan de slag te zijn!