“lag phase” = aanpassingsperiode (tekorten; synthese van eiwitten)

2. “lag phase” = aanpassingsperiode (tekorten; synthese van eiwitten) “exponential phase” = exponentiële groei (bepaling van max. groeisnelheid) einde: 1) voedseltekort 2) productie groeiremmende verbinding 3) O2 limitatie duur van log fase is afhankelijk van groeisnelheid van organisme

3. Groeimeting 1) Directe telling onder een microscoop m.b.v. een telkamer Petroff-Hausser telkamer voordeel: vlug of Bürker-Türk telkamer nadelen: dode + levende cellen kleine cellen moeilijk nauwkeurigheid dichtheid (> 106 /ml) 2) Tellen na groei op voedingsbodem 3) Optische technieken bijv. spectrofotometer (vitatron) conc. bacteriën is gerelateerd aan mate van lichtverspreiding > 107 is noodzakelijk 4) Microbiëel drooggewicht (schimmels) 5) Andere technieken: eiwitgehalte, chlorofyl, ATP

4. Totaaloplossing Beslissing ondernemer Aanmelding go no go Voorbereiding en opstellen saneringsplan • Resultaat: Weten waar je aan toe bent • Advies • Kosten van sanering • Berekening subsidie • Goedkeuring bevoegd gezag • Dienstverlening • Uitvoeren bodemsanering • Verificatie (evaluatie) • Uitvoeren/organiseren nazorg • Optioneel: financiering Totaalplan voor Sanering

5. 3 categorieën van saneringen • resultaatgericht kunnen werken op basis van doelmatigheid (standaard als het kan en specifiek als het moet !) • uniformiteit in onderzoek, (uitvoerings)plannen en toetsing • duidelijkheid en transparantie in het hele proces • voorkomen van discussie over interpretaties • Voorstel om te werken met drie categorieën: • BUS-saneringen (35 á 40%) • standaard saneringen (40 á 50%) • maatwerk saneringen (10 a 20%)

6. Karakteristiek BUS saneringen (1) • reikwijdte : oppervlakte- en volumecriterium, aard van verontreinigingen, op perceel van melder, afvoercriterium • informatiekwaliteit : minimaal verkennend onderzoek gebaseerd op vooronderzoek en N.O. deel 1 voor mobiel • saneringsdoel : saneren tot terugsaneerwaarde in Regeling • saneringsresultaat : normatief ingevuld en vastgelegd in Regeling • saneringsaanpak : open ontgraving bron en onttrekken van grondwater/ inzet bewezen in-situ technieken • saneringsduur : ½ jaar voor immobiel en 1 jaar voor mobiel • nazorg : alleen bij immobiel gericht op instandhouden isolatielaag

7. Karakteristiek standaard saneringen • reikwijdte : geen beperkingen • informatiekwaliteit : conform Richtlijn Bodemcentrum • saneringsdoel : bovengrond functiegericht; ondergrond zo veel mogelijk verwijderen van bron en pluim binnen een korte periode met te garanderen stabiele eindsituatie • saneringsresultaat : voor bovengrond standaard isolatielaag; voor ondergrond tot trede 1 of 2 (b.u 3) • saneringsaanpak : ontgraven bron, onttrekken grondwater en ondersteund door intensieve in-situ tech. • saneringsduur : binnen circa 3 jaar • nazorg : geen of passief; isolatielaag instandhouden

8. Karakteristiek maatwerk saneringen • reikwijdte : geen beperkingen • informatiekwaliteit : conform richtlijn Bodemcentrum met eventueel specifiek aanvullend onderzoek • saneringsdoel : conform van Trechter naar Zeef, eventueel gefaseerde uitvoering, scheiding in bron en pluim, etc. • saneringsresultaat : stabiele eindsituatie; isoleren en/of beheersen en controleren • saneringsaanpak : - bronverwijdering  in-situ technieken  n.a. - IBC-voorzieningen • saneringsduur : binnen maximaal 30 jaar (zo kort als mogelijk!) • nazorg : actief; omvang afhankelijk van maatregelen

9. Procedure BUS saneringen (1) • saneringsonderzoek : niet aan de orde • saneringsplan : niet nodig, sanering conform BUS en maat- regelen op standaard meldingsformulier • beschikking : geen, volstaan wordt met een melding • start sanering : vijf weken na melding • evaluatieverslag : standaardformulier • monitoring : niet aan de orde • nazorg : alleen voor immobiel gericht op het instandhouden van isolatielaag • kwaliteit uitvoering : conform VROM-protocol Kwaliteit uitvoering en begeleiding uniforme saneringen

10. Procedure standaardsaneringen (2) • saneringsonderzoek : niet nodig, onderbouwing in saneringsplan • saneringsplan : standaardsaneringsplan (in ontwerp gereed) • beschikking : conform normale Wbb-procedure, geen vooroverleg, eventueel verkorte procedure • start sanering : na 13 weken standaard (beschikking terstond van kracht afhankelijk van situatie) • evaluatieverslag : standaardverslag (in ontwerp gereed) • monitoring : geen aanvullende monitoring nadat stabiele eindsituatie is vastgesteld • nazorg : geen bij trede 1, passief bij trede 2 • kwaliteit uitvoering : conform BRL’s en protocollen of VROM-prot.

11. Procedure per saneringscategorie (3) • saneringsonderzoek : op basis van een saneringsstrategie i.o.m. bedrijf en met vooroverleg bevoegd gezag • saneringsplan : specifiek voor voorkeursvariant i.o.m. uitvoerenden o.b.v. checklist (in ontwerp gereed), eventueel deelsaneringen • beschikking : standaard procedure voor elk plan • start sanering : na beschikking en eventueel na bezwaartermijn • evaluatieverslag : gescheiden voor grond en grondwater en met tussenrapportages (sturen/ bijsturen) • monitoring : passief of actief na sanering • nazorg : actief o.b.v. nazorgplan en beschikking erop • kwaliteit uitvoering : conform BRL 6000 en 7000 + protocollen

15. 1. Saneringscriterium en -tijdstip 2. Verplichtingen voor, tijdens, na sanering3. Saneringsbevel 4. Saneringsplicht (bedrijfsterreinen)5. Subsidie (bedrijvenregeling) 6. Deelsanering 7. Kadastrale registratie 8. Aanhoudingsplicht bouwvergunningaanvraag 9. overgangsrecht

16. Wetsvoorstel• als risico voor mens, dier of plant gezien gebruik, of verspreidingsrisico, dan “spoedige sanering” (art 37) Hoe saneren?• functioneel saneren (zoals vanaf 1997) - risico verspreiding, en - nazorg zo veel als mogelijk beperken (art. 38)

17. 2. Verplichtingen voor, tijdens, na sanering:• saneren met goedgekeurd saneringsplan (ongewijzigd) • wijzigingen tijdens uitvoering: melden • goed te keuren saneringsevaluatieplan: verplicht • als restverontreiniging én - beperkingen in gebruik, of - maatregelen in belang bescherming bodem dan: goed te keuren nazorgplan verplicht (art. 39d)

18. verplichting tot correcte uitvoering goedgekeurd saneringsplan: - degene die plan heeft ingediend en - degene die plan feitelijk uitvoert (nieuw!) (art 39a) • verplichting correcte uitvoering/naleving goedgekeurd nazorgplan: - t.a.v. gebruiksbeperkingen: eigenaar, erfpachter en gebruiker (nieuw!) (huurovk!) - t.a.v. maatregelen: saneerder of degene die in nazorgplan is aangewezen (art 39e)

19. 3. Saneringsbevel (huidig)• blijft ongewijzigd• veroorzaker, eigenaar, erfpachter (art. 43)• veroorzaker: geen disculpatie• eigenaar/erfpachter: wel disculpatie, mits géén veroorzaker en geen bekendheid met verontreiniging ten tijde van verkrijging (geobjectiveerd) (art. 46)

20. • saneringsplicht: alleen voor “bronperceel” • effectuering: middels dwangsom of bestuursdwang • in plaats van saneringsbevel (art 43 Wbb)

21. Bij overdracht van bedrijfsterrein: • blijft saneringsplicht mede rusten op oude eigenaar of erfpachter totdat• nieuwe eigenaar of erfpachter financiële zekerheid stelt: - ter hoogte van de saneringskosten - instemming bevoegd gezag • uitwerking in “Besluit financiële bepalingen” (tekst nog onbekend)

22. Subsidie (“Bedrijvenregeling”):• grondslag: art 76m• voor sanering in gebruik zijnde en blijvende bedrijfsterreinen • in verlengde (en ter verlichting) van saneringsplicht • uitwerking in Besluit financiële bepalingen (tekst nog onbekend)

23. subsidie analoog aan “Convenant bodemsanering in gebruik zijnde en blijvende bedrijfsterreinen” van 11/6/01• in gebruik zijnde en (5 jaar) blijvende bedrijfsterreinen • alleen voor verontreiniging veroorzaakt voor 1/1/75 • ernstig en spoedeisend geval • géén subsidie als eigendom/erfpacht na 1995 verkregen

24. hoogte subsidie afh. veroorzaking, moment verkrijging, MKB (15 - 70%)• nu: aanmelden voor 31/12/2005! verlenging?• aanspraak op subsidie overdraagbaar? - nu wel, mits financiële zekerheid door koper

25. Deelsanering: Nu: • enkel bij verplaatsing “gering gedeelte” van een ernstig geval Wetsvoorstel: • als belang bescherming bodem zich daartegen niet verzet • ook al bestaat er saneringsplicht voor het gehele geval (art. 40)• NB: bij bedrijfsterrein: géén subsidie bij deelsanering

26. Kadastrale registratie (art 55):• beschikkingen: ernst en (al dan niet) spoedeisendheid • goedkeuring saneringsplan • goedkeurng evaluatierapport en nazorgplan • saneringsbevelen (ex art 43)

27. Aanvangsbeoordeling • Fysieke inspectie • Bemonstering en verificatie onderzoek • Beoordeling monitoringsrapporten en evaluatieverslagen • Administratieve controle en ketentoezicht

32. Twee anaerobe behandelingen

46. Mislukte projecten Gelukte projecten