280 likes | 1.2k Views
POZNAVANJE ROBE. KVALITET ROBE KONTROLA ROBE U TRANSPORTU DEKLARACIJA ROBE, OZNAKE ZA KVALITET I ZAŠTITNI ZNACI. Šta je kvalitet?. Kvalitet – merilo upotrebne vrednosti nekog proizvoda Merilo njegove sposobnosti da udovolji zahtevima odgovarajućih potrošača i tržišta
E N D
KVALITET ROBE • KONTROLA ROBE U TRANSPORTU • DEKLARACIJA ROBE, OZNAKE ZA KVALITET I ZAŠTITNI ZNACI
Šta je kvalitet? • Kvalitet – merilo upotrebne vrednosti nekog proizvoda • Merilo njegove sposobnosti da udovolji zahtevima odgovarajućih potrošača i tržišta • M. Juran: ‚‚Kvalitet proizvoda ili usluga je njihova podobnost za upotrebu‚‚ • Po Kramer-u i Trvigg-u to je: ‚‚Skup onih svojstava po kojima se pojedini proizvodi razlikuju i koja se uzimaju u obzir pri određivanju stepena prihvatljivosti jednog proizvoda od strane potrošača‚‚
Metode za upoznavanje određenih svojstava robe dele se u tri grupe: • Organoleptička ispitivanja • Fizičko-mehanička ispitivanja • Hemijska ispitivanja
Ogranoleptička ili subjektivna ispitivanja • U organoleptičke komponente kvaliteta spadaju ona svojstva proizvoda koja se identifikuju neposredno čovekovim čulima • Kontaktom između receptora čula i proizvoda nastaje signal koji dospeva do mozga , gde se stvara odgovarajuća slika o svojstvu proizvoda • Osobine kao što su: miris, ukus, zvuk najčešće određuju probanjem, posmatranjem, i sl. • Zasniva se na čulnim percepcijama – opažanjima pomoću čula vida, dodira, sluha, mirisa, ukusa, tj., kao senzor se koristi čovek • Kod prehrambenih proizvoda prednost imaju organolepti-čka ispitivanja
Fizičko-mehanička ispitivanja – sprovode se objektivnim metodama ( u laboratoriji) Vrednosti dobijenih rezultata – jedinicama Međunarodnog sistema SI Najvažnija fizičko-mehanička svojstva robe su: • Gustina (specifična masa) – masa jedinice zapremine (masa 1dcm³ izražena u kg), • Zapreminska (nasipna ) težina – kada je neka roba nesređeno ubacana u transportno sredstvo
Poroznost – sadržaj praznih prostora u sklopu proizvoda izrađenog od čvrste supstance - Suprotno od poroznosti je stepen gustine ili kompaktnost - Rastresitost (kod zrnastih i praškastih materijala) • Viskozitet – unutrašnje trenje između molekula homogenih tečnosti • Viskozitet zavisi od temperature • Tečnosti – viskozitet opada sa porastom temperature • Gasova - raste (obrnuto) • Najvažnija komponenta kvaliteta kod kojeg proizvoda?
Specifična toplota – količina toplote koja je potrebna da se jedinica količine neke materije zagreje za 1°C • Higroskopnost – svojstvo nekih materija da lako upijaju vlagu • Topljivost – svojstvo materije da menja svoje agregatno stanje, kada mu se temperatura povećava do tačke topljenja • Isparljivost – svojstvo materije da iz čvrstog ili tečnog stanja pređe u gasovito agregatno stanje na temperaturi tačke ključanja • Tvrdoća – mehaničko svojstvo materijala, a predstavlja otpor prema prodiranju nekog alata u njega Mosova skala
Danas postoje i savremenije metode: Brinelova (utiskivanje čelične kuglice određenog prečnika), Rokvelova i Vikersova • Čvrstoća – otpor materijala prema dejstvu spoljašnjih sila koje teže da mu promene oblik • Elastičnost – svojstvo materije da nakon prestanka sile koja ju je deformisala, odmah i potpuno poprimi pređašnji oblik • Plastičnost – delovanjem na neke materijale spoljne sile promene oblik i zadrže ga iako je prestalo delovanje sile • Krtost – materijal nazivamo krtim kada se kida ili lomi opterećenjem ispod 2% preko granice elasticiteta
Hemijska ispitivanja • Hemijski sastav proizvoda se utvrđuje odgovarajućom hemijskom analizom (potpuna i delimična) • Određuje se količina osnovnog sastojka i količina primesa (koji bitno utiču na nivo kvaliteta proizvoda) • Sastav robe može se izraziti na dva načina: elementarno ili preko sadržaja pojedinih prostijih jedinjenja • Elementarno – odrediti sadržaj svakog elementa posebno • Izražavanje sastava preko pojedinih prostijih jedinjenja – češće se primenjuje (belančevine u prehrambenim proizvodima) • Ispituje se sadržaj suve materije, sadržaj pepela i kiselost
Kontrola robe u transportu • Pored poznavanja komponenti kvaliteta robe treba da poz-naju i uzročnike promene kvaliteta • Uzročnici: vlaga, temperatura, svetlost, dužina skladište-nja, transport, način manipulisanja Zašto je neophodna kontrola robe u transportu? • Zaštitili državni interesi • Sprečilo prenošenje raznih biljnih i stočnih bolesti • Sačuvalo inostrano tržište (kod izvoza) • Unovčila roba u svojoj punoj vrednosti
Vrste zvanične kontrole robe u transportu: • Kod izvoza: - carinska - veterinarska - fitopatološka - kontrola kvaliteta spoljnotrgovinskih organa • Kod uvoza i tranzita: - carinska - veterinarska - fitopatološka • U unutrašnjem prometu: - veterinarska - fitopatološka • Način vršenja ovih kontrola strogo je regulisan propisima • Izvoznu robu kontrolišu i tzv. revizori za kvalitet robe