ELEMENTLER

1. ELEMENTLER PROF.DR.NİHAT MERT

2. Elementlerin Dünyasına Hoş Geldiniz

3. Temel elementler: 99.3% of total atoms Hidrojen H (63%) Oksijen O (26%) Karbon C (9%) Azot N (1%) İz elementler: < 0.01% of total atoms Demir Fe2+ (ferrum) İyot I- Bakır Cu2+ (cuprum) ÇinkoZn ManganezMn Kobalt Co Krom Cr Selenyum Se2+ Molibden Mo Flor F- Tin Sn (stannum) Silikon Si Vanadyum V Makro Elementler: 0.7% of total atoms Kalsiyum Ca2+ Fosfor P Potasyum K+ (kalium) Kükürt S (sülfür Sodyum Na+ (natrium) ClorCl- Magnezyum Mg2+

4. Ca Kalsiyum

5. GI sistem Diyetle alınan Ca Fekal Ca endojen Ca Absorbe edilen Ca + 1,25(OH)2D3 böbreklerde Kan Ca ter Ca idrar Ca - + Ca Apposition Ca Resorpsiyonu PTH Kalsitonin Plazma Ca Paratiroid bez kemik Ca Plazma Ca Kalsiyumun emilimi

7. Kalsiyum (Ca) • Organizmada en fazla bulunan minerallereden biridir. • İskelet yapısında hidroksi apatit olarak bulunur.

8. Kalmodulin;kalsiyumu taşıyan proteindir. Protein kinaz tarafından aktif hale gelir Myosin light chain kinase

9. her kalmodulin 4 tane kalsiyumu taşır 4 Ca 2+ Protein

10. Mineralin fonksiyonları • a) Kemik ve Diş oluşumu • b) Kanın pıhtılaşması • c) kas kontraksiyonu • d) Sinir sistemi • e) Hücre duvarı geçirgenliği • f ) Enzim aktivasyonu

11. Ca ve P Metabolizmasını Düzenleyen Hormonlar • Parathormon • Kalsitonin • Kalsitrol

12. Adenilil siklaz Ca’a bağımlı protein kinaz Ca-Mg ATPaz Ca-fosfolipide bağımlı protein kinaz döngüsel nükleotidfofsodi esteraz Glikojen Sintaz Guanilil siklaz NAD kinaz Fosfolipaz A2 Fosforilaz kinaz Fosfoprotein fosfataz 2B Pirüvat karboksilaz Pirüvat dehidrogenaz Pirüvat kinaz Miyozin Kinaz Kalsiyum ve kalmodülin tarafından düzenlenen enzimler

13. DoğumdaHipokalsemi Plazma kalsiyum PTH 1,25(OH)2D3 GI sistemden emilim Plazma kalsiyum artışı Böbrekten emilim Kemiklerden resobsiyon

14. Sağlıklı ve osteoporotik kemik yapıları

15. Raşitizimli çocuklar

16. P Fosfor

17. Fosfor • Organizmadaki fosforun %80’i kemik ve dişlerin yapısında, kalsiyum-fosfor formunda bulunur. • Glikoz,gliserol, monosakkaritlerin emilimi ve fosforlanmasının sonucu olaral bunların renal tübulllardan geri emilerek kana verilmesini sağlar. • Yağ asitlerinin transportunda yardımcı olur. • Fosfolipitlerin ve nükleik asitlerin yapısına girer. • Enerji metabolizmasında ATP olarak enerji sağlanmasında ve depolanmasında yer alır. • Kreatin fosfat oluşturarak kas hareketi için enerji sağlar.

19. Mg Magnezyum

20. MAGNEZYUM • Proteinlerin,nükleik asitlerin, nükleotitlerin ve karbonhidratlerın sentezi için gereklidir. • Kas kontraksiyonu için gereklidir. • Protein metabolizmasında iyonize magnezyum, hücre ribozomlarında protein sentezi için koenzimdir. • Düz kas hareketinde, plazma magnezyum düzeyinin düşmesi vasodilasyona naden olur ve başta düz mide kas hareketi olmak üzere düz kas hareketleri inhibe olur.

21. Kana kırmızı rengini veren hemoglobinin yapısında demir bulunurken bitkilere yeşil rengini veren klorofilin yapısında magnezyum bulunmaktadır. Hemoglobinde demirKlorofilde magnezyum

22. Mineralin yetersizliği ve hastalıklarla ilişkisi • Depresyon • Anksiyete • İştahzıslık, kalp çarpıntısı, ritm bozukluğu • Erken Doğum riski • Sinir sistemi bozuklukları • Kas krampları, yorulma, spazm

23. K Potasyum

24. Potasyumun görevleri • a) Su-Elektrolit dengesi • b) Asit-Baz Dengesi • c) Kas Aktivitesi • d) Karbonhidrat Metabolizması • e) Protein sentezi

25. a) Su-Elektrolit dengesi • Hücre içindeki iyonize potasyum, hücre dışındaki iyonize sodyumla beraber normal ozmotik basıncı, su dengesini ve hücre içi sıvının devamlılığını sağlar.

26. b) Asit-Baz Dengesi • İyonize potasyum, iyonize sodyum ve iyonize hidrojenle birlikte asit-baz dengesini sağlar

27. c) Kas Aktivitesi • İyonize potasyum; çizgili, iskelet ve kalp kası aktivitesi için gereklidir. • İyonize sodyum ve kalsiyumla beraber, potasyum nöromüsküler duyarlılığı ve uyarılmayı, elektrokimyasal impulsların iletilmesini ve kas fibrillerinin kontraksiyonunu regüle eder. • Serum potasyum konsantrasyonundaki en ufak bir değişme elektrokardiyografiye yansır.

28. Karbonhidratlı yiyecekler sindirildikten sonra kullanılmayacak olan glikoz, depolanmak üzere glikojene çevrilir. 1 g glikojenin depolanabilmesi için 0,36 mmol potasyum gereklidir. d) Karbonhidrat Metabolizması

29. e) Protein sentezi • Kas ve hücre proteinlerinde azotun depolanması için potasyuma gerek vardır. • Doku yıkımlanmasında azotla beraber, potasyum kaybının nedeni budur.

30. Na Sodyum

31. Sodyum • Organizmada klor ve bikarbonatla beraber iyonize sodyum, asit baz dengesini sağlar ve regüle eder. • Hücre Geçirgenliği: Sodyum-Potasyum pompası ATPaz’la beraber hücreye gerekli maddelerin özellikle glikozun tanınmasında rol oynar.

33. Normal kas uyarılması: Sodyum iyonu, elektro kimyasal impulsların sinir ve kas boyunca iletilmesinde yer alır ve normal kas uyarılmasını veya duyarlılığını sağlar • Bu sinir uyarımına cevapta, kaslara uyaranın iletilmesinde ve kas fibrillerinin kontraksiyonunda sodyum ve potasyum iyonlarının dengesi önemlidir.

34. Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemi • Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemi sodyumun böbreklerden geri emilimini potasyumun atılımını sağlayan bir sistemdir. • Renin-Anjiyotensin sistemi Aldosteronu uyarır ve aldosteron sodyumun geri emilimini sağlar.

35. Klor Cl

36. Mineralin fonksiyonları • a) Su-elektrolit denge • b) Asit-baz dengesi • c) Mide asiditesi

37. a) Su-elektrolit denge • İyonize sodyumla beraber iyonize klor ekstasellular sıvıda su dengesini sağlar ve osmotik dengeyi regüle eder.

38. b) Asit-baz dengesi • Klor, klorbikarbonat olarak plazma ve eritrositler arasında yer alır ve iyonize klorit, kan pH’sını dengede tutmada önemli rol oynar. • Eritrositlerdeki CO2 değişimine cevapta, iyonize klorit HCO3 değişimi için kırmızı hücrelere girer, klorit-bikarbonat vardiyesi oluşur.

39. Su kaybında (ishal) deri elastikiyetini kaybeder

40. Kükürt(Sülfür) S

41. Bazı amino asitlerin yapısına katılır(methiyonin, sistein,sistin) • Bazı vitaminlerin yapısına katılır(tiamin,biotin). • Mineral birçok detoksifikasyon reaksiyonlarına katılır. • Doğal bir tripeptit olan glutatyonun yapısında kükürt içeren amino asitler vardır ve glutatyon peroksidaz sistemine katılarak hücre membranını oksidatif tahriplere karşı korur.

42. (CH2)4 - COOH N - C - C O= C S N - C - C Biyotin • Kükürt, biyotin,lipoik asitin yapısına girer(LSS) bu da tiyaminle beraber dekarboksilasyon reaksiyonlarında koenzim olarak rol alır.

43. Demir Fe

44. Hem ve Nonhem Demirin emilimi

45. A. HEM İÇEREN PROTEİNLER Hemoglobin Myoglobin Sitokromlar (a, b ve c) Sitokrom P-450 Katalaz Myeloperoksidaz B. DEMİRE BAĞLI ENZİMLER Aldehid oksidaz NADH dehidrogenaz Akonitaz Ribonükleotid redüktaz Tirozin hidroksilaz Süksinat dehidrogenaz Ksantin oksidaz Demir içeren proteinler hangileridir?

46. Emilimi Azaltanlar Oksalatlar Fitatlar Fosfatlar Alkol İndirgeyici ajanlar Emilimi Artıranlar Askorbat Laktat Piruvat Süksinat Fruktoz Sistein Sorbitol Demir Emilimine Etki eden Faktörler

47. Günlük demir alımı 1-2 mg Demir Ekonomisi Hamilelikte fetus Duodenum Mide Kalp kası Kemik iliği eritroblastları Dolaşımdaki eritrositler Fe2-TF Diğer kaslar Pankreas Eritrosit lizisi ve hemoglobinden demir salınımı Diğer dokular Karaciğer (Hepatositlerde birikim) Makrofajlar tarafından fagositoz

48. Bilirubin Metabolizmasının genetik hastalıkları

49. Bakır Cu

50. Bakır bağlı proteinler