Το πρόβλημα της διαχείρισης των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων στην Ελλάδα Νομοθετικό Πλαίσιο

1. Το πρόβλημα της διαχείρισης των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων στην Ελλάδα Νομοθετικό Πλαίσιο Ορθολογική Αντιμετώπιση του Προβλήματος Παρούσα Κατάσταση Δ. Παπαδόπουλος Διευθυντής ΑΠΟΤΕΦΡΩΤΗΡΑΣ Α.Ε.

2. Κατηγοριοποίηση Ιατρικών Αποβλήτων Αριθ. Η.Π. 37591/2031 (ΦΕΚ 1419Β/01.10.2003)

3. Επεξεργασία ΕΙΑ ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗ Η αποτέφρωση ενδείκνυται για όλα τα είδη των ΕΙΑ πλην των ΑΙΑ (ραδιενεργά, μπαταρίες κλπ) Βασικές προδιαγραφές • παραμονή καυσαερίων στους 850oC (ή 1.100 κατά περίπτωση) για τουλάχιστον 2 sec. • Συνεχείς μετρήσεις CO, CO2, NOx, SO2, HCL, TSP, TOC στην καμινάδα. ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ Η αποστείρωση θεωρείται κατάλληλη μόνο για τα Επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα Αμιγώς Μολυσματικού Χαρακτήρα (ΕΙΑ – ΜΧ) Βασικές προδιαγραφές • Η διαδικασία να γίνεται σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ 12740/00 (απευθείας έκθεση των ΕΙΑ σε κορεσμένο ατμό) • Τεμαχισμός των ΕΙΑ πριν την επεξεργασία τους • Έλεγχος με χρήση βιολογικών δεικτών για κάθε φορτίο που υπόκειται στη διαδικασία • Μεταφορά των αποστειρωμένων ΕΙΑ στον τελικό αποδέκτη (ΧΥΤΑ) με ειδικά αδειοδοτημένο μεταφορέα και ΌΧΙ μαζί με τα αστικά απόβλητα. • Οι Υ.Μ. Που πραγματοποιούν αποστείρωση με κινητές μονάδες, θα πρέπει να διαθέτουν εγκεκριμένου περιβαλλοντικούς όρους

4. Αποτεφρωτήρας ΜΝΑ

5. Συλλογή και Μεταφορά • Φορτηγά – ψυγεία σε 24ωρη βάση • Παρακολούθηση και τηλεματική διαχείριση των φορτηγών • Έλεγχος για ραδιενέργεια στην πύλη της εγκατάστασης – Όρια ανίχνευσης σε συνεργασία με την ΕΕΑΕ • Εκφόρτωση σε ψυκτικούς θαλάμους (+5°C) και αποτέφρωση εντός του καθορισμένου χρονικού διαστήματος

6. Παραγωγική διαδικασία • 2 ανεξάρτητες γραμμές αποτέφρωσης, δυναμικότητας 15t/d • Φόρτωση κλιβάνου με αυτοματοποιημένο τρόπο (ταινιόδρομους) ή με αναβατόριο για τις συσκευασίες που δεν είναι δυνατό να μεταφερθούν με ταινιόδρομο. • Ελαχιστοποίηση επαφών εργαζομένων με τα ΕΙΑ ΤΜΗΜΑ ΚΑΥΣΗΣ • Περιστροφικός κλίβανος και Θάλαμος Μετάκαυσης, για αποτέφρωση σε υψηλή θερμοκρασία (>1.100°C) και παραμονή ~5s (>2s) ΤΜΗΜΑ ΨΥΞΗΣ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ • Εναλλάκτης Θερμότητας και πύργος ψύξης προκειμένου να ακολουθήσει η φάση της επεξεργασίαςτων καυσαερίων ΤΜΗΜΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ • Αντιδραστήρας (προσθήκη υδρασβέστου και ενεργού άνθρακα) • Υδράσβεστος για εξουδετέρωση όξινων συστατικών • Ενεργός άνθρακας προσροφά διοξίνες και βαρέα μέταλλα • Σακκόφιλτρο (κατακράτηση τέφρας, ολοκλήρωση αντιδράσεων) • Πύργος πλύσης (τελική εξουδετέρωση όξινων συστατικών με καυστικό νάτριο) On-line σύστημα παρακολούθησης αερίων εκπομπών

7. Αναβάθμιση – Εκσυγχρονισμός Εγκατάστασης Υγρά απόβλητα από εξολκείς και πύργο πλύσης • Προμήθεια και εγκατάσταση εξατμιστή Διαχείριση τέφρας • Ιπτάμενη τέφρα (σακκόφιλτρο) – συλλογή σε big bags • Στερεό υπόλειμμα εξατμιστή • Ξεκίνησε η τελική διάθεση 300t τέφρας στη Γερμανία • Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την μονάδα αδρανοποίησης της ιπτάμενης τέφρας εντός του ΧΥΤΑ

8. Αναβάθμιση – Εκσυγχρονισμός Εγκατάστασης Θερμοκρασία αποτέφρωσης • Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες και η μονάδα πλέον λειτουργεί στους 1.100oC. • Μονάδα Α τον Απρίλιο του 2008 • Μονάδα Β τον Ιούλιο του 2008

9. Αναβάθμιση – Εκσυγχρονισμός Εγκατάστασης Αντικατάσταση Αναλυτών Μέτρησης Αερίων εκπομπών Οι αναλυτές αντικαταστάθηκαν με νέους τύπου hot - wet

10. ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

11. Παραγωγή ΕΙΑ • Μελέτη ΕΜΠ (1999) για τα ΕΙΑ στην Ελλάδα: • αριθμός κλινών 57.000 (σήμερα οι κλίνες ξεπερνούν τις 60.000), • παραγωγή μολυσματικών αποβλήτων 14.000 τόνοι ετησίως • 673g/κλίνη/ημέρα • Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων: • 14.600 τόνοι ετησίως • 702g/κλίνη/ημέρα • Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Αττικής (2001): • αριθμός κλινών 30.000 • παραγωγή μολυσματικών αποβλήτων 21 τόνοι ημερησίως • 680g/κλίνη/ημέρα Στον Αποτεφρωτήρα καταλήγουν 8 τόνοι ημερησίως

12. Ημερησίως 13.000 κιλά που παράγονται εντός της Αττικής ΔΕΝ οδηγούνται στον Αποτεφρωτήρα. Που πάνε;

13. Εναλλακτικοί τρόποι διάθεσης των ΕΙΑ που εφαρμόζονται σήμερα • Κλίβανοι εντός των ΥΜ (δεν προβλέπεται καν στον Εθνικό Σχεδιασμό). Δεν διαθέτουν επεξεργασία των απαερίων με αποτέλεσμα να ρυπαίνουν (έκλυση στην ατμόσφαιρα, διοξινών, οξέων, βαρέων μετάλλων) • Αδρανοποίηση με αποστείρωση • Δεν πραγματοποιείται Προτεμαχισμός των ΕΙΑ • Δεν πραγματοποιείται έλεγχος του αποτελέσματος με βιολογικούς δείκτες • Δεν πραγματοποιείται μεταφορά των αδρανοποιημένων απορριμμάτων στο ΧΥΤΑ με ξεχωριστά οχήματα • Δεν πραγματοποιείται δειγματοληψία ανά 200kg κατά τη διάθεσή τους στο ΧΥΤΑ • Απόρριψη των αποστειρωμένων ΕΙΑ στους κάδους των αστικών απορριμμάτων • Συλλογή από το προσωπικό καθαριότητας των ΟΤΑ • Παράτυπη, καθώς θα πρέπει να περιλαμβάνεται στους περιβαλλοντικούς όρους κάθε ΥΜ. Σήμερα καμία Υ.Μ. Δεν διαθέτει εγκεκριμένους Π.Ο. • Ανεξέλεγκτη απόρριψη μη αδρανοποιημένων ΕΙΑ μαζί με τα οικιακά σε ΧΥΤΑ

14. Υγειονομικές Μονάδες που δεν έχουν Συμβληθεί 1.250 κιλά ΕΙΑ ημερησίως!!!!

15. Υγειονομικές Μονάδες με ορθή ενδονοσοκομειακή διαχείριση

16. Υγειονομικές Μονάδες με απαράδεκτη ενδονοσοκομειακή διαχείριση

17. Υγειονομικές Μονάδες με απαράδεκτη ενδονοσοκομειακή διαχείριση

18. Αστικά Απόβλητα από νοσοκομεία που καταλήγουν στον ΧΥΤΑ Φυλής

19. Αστικά Απόβλητα από νοσοκομεία που καταλήγουν στον ΧΥΤΑ Φυλής

20. Ποιοι κινδυνεύουν από την μη ορθολογική διαχείριση των ΕΙΑ; • Εργαζόμενοι στην αποθήκευση, μεταφορά και διαχείριση των ΕΙΑ • Εργαζόμενοι στα νοσοκομεία • Ασθενείς και επισκέπτες των νοσοκομείων • Εργαζόμενοι στους ΧΥΤΑ • Κάτοικοι πλησίον των υγειονομικών μονάδων καθώς στους πράσινους κάδους των αστικών αποβλήτων περιλαμβάνονται και μολυσματικά • Κάτοικοι στις γειτονιές των οποίων περνάνε απορριμματοφόρα, οι ρόδες των οποίων έχουν έρθει σε επαφή με μολυσματικά απόβλητα που έχουν ανεξελέγκτως διατεθεί στο ΧΥΤΑ • Κάτοικοι στις γειτονιές των οποίων περνάνε γλάροι οι οποίοι συχνάζουν στους ΧΥΤΑ για εύρεση τροφής • Όλοι οι κάτοικοι καθώς από την ανεξέλεγκτη διάθεση ιατρικών αποβλήτων σε ΧΥΤΑ, μολυσματικοί παράγοντες δύναται να εισχωρήσουν στον υδροφόρο ορίζοντα και συνεπώς στην τροφική αλυσίδα • Από έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προκύπτει ότι κάθε χρόνο μολύνεται σημαντικός αριθμός ανθρώπων από ηπατίτιδα και AIDS λόγω της πλημμελούς διαχείρισης των ιατρικών αποβλήτων. Ειδικότερα αναφέρεται ότι σε περίπτωση που τα ιατρικά απόβλητα αποθηκεύονται ανεπεξέργαστα σε χώρους προσβάσιμους στο κοινό, το μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης έχουν τα παιδιά! (Management of Solid Health Care Waste at Primary Health Care Centres, World Health Organization, Geneva 2005).

21. Συμπεράσματα • Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο για την ορθή περιβαλλοντικά διαχείριση και τελική διάθεση των ΕΙΑ • Σημαντικό μέρος των μεγάλων ΥΜ της Αττικής αποστέλλει τα ΕΙΑ στον αποτεφρωτήρα,παραδίδοντας όμως ποσότητες που υπολείπονται σημαντικά της πραγματικής παραγωγής ΕΙΑ. • Από τις σημαντικές ποσότητες που δεν παραδίδονται προς αποτέφρωση: • ένα μέρος των ΕΙΑ οδηγείται σε διαχείριση εντός των ΥΜ, γεγονός που ενέχει το στοιχείο της παρατυπίας, αφού γίνεται κατά παράβαση των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων κάθε ΥΜ. • Τα αποστειρωμένα ΕΙΑ και το μεγαλύτερο μέρος των παραγόμενων ΕΙΑ απορρίπτεται ανεξέλεγκτα μαζί με τα αστικά απορρίμματα σε ΧΔΑ ή ΧΥΤΑ. • Παρά τα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν στην διαδικασία παραλαβής των ΕΙΑ, ο Αποτεφρωτήρας ΜΝΑ είναι η μόνη ολοκληρωμένη και περιβαλλοντικά ορθολογική λύση για την διαχείριση και τελική διάθεση του συνόλου των ΕΙΑ στην χώρα μας σήμερα.