Flexicurity jako część europejskiego modelu gospodarczego i społecznego

1. Flexicurity jako część europejskiego modelu gospodarczego i społecznego Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie Andrzej Zych i Grzegorz Śmigielski

2. Flexicurity Socjalny model zatrudnienia polegający na połączeniu elastyczności pracy i bezpieczeństwa socjalnego. Elastyczność zatrudnienia przejawia się w łatwym procesie zatrudniania i  zwalniania pracowników, a bezpieczeństwo socjalne oznacza rozbudowany system zabezpieczeń społecznych oraz wysokie świadczenia socjalne. Ochrona zatrudnienia jest niewielka, ale zwalniani pracownicy szybko znajdują nową pracę.

3. 1 Komponenty Flexicurity 1. Elastyczne i bezpieczne umowy o Pracę Istotą działań w tym obszarze jest wypracowanie równowagi między elastycznością a bezpieczeństwem za pomocą nowoczesnego prawa pracy. Regulacje prawne powinny umożliwiać pracodawcom i pracownikom szybsze i mniej skomplikowane zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę. Wraz z uelastycznieniem umów o pracę muszą być podejmowane działania ograniczające niebezpieczeństwo segmentacji (dualizacji) rynku pracy, tj. podziału na pracowników mających stabilne zatrudnienie, pełną ochronę socjalną i na pozostałych. 1. Opracowano na podstawie Bożena Kłos: Flexicurity w polityce Unii Europejskiej. Biuro analiz sejmowych Infos

4. Komponenty Flexicurity 2. Kompleksowe strategie uczenia się przez całe życie Wysoki poziom uczestnictwa w uczeniu się przez całe życie (Lifelong Learning – LLL) sprzyja podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw i kształtowaniu długoterminowej zdolności pracownika do stałego przystosowywania się do zmiennych wymagań.

5. Komponenty Flexicurity 3. Skuteczna aktywna polityka rynku pracy Aktywna polityka rynku pracy (ActiveLabour Market Policy – ALMP) powinna zwiększać szanse bezrobotnych na znalezienie pracy. Typowe instrumenty aktywnej polityki rynku pracy to: szkolenia, pośrednictwo pracy, subsydiowane zatrudnienie, pomoc finansowa na założenie własnej firmy.

6. Komponenty Flexicurity 4. Nowoczesne systemy zabezpieczenia społecznego Generalnie chodzi o modernizację szerokiego zakresu świadczeń społecznych zapewniających bezpieczeństwo dochodu w sytuacji utraty zatrudnienia, wypadku lub choroby oraz świadczeń umożliwiających pogodzenie pracy z obowiązkami związanymi z życiem rodzinnym (opieka nad dziećmi). Świadczenia te nie powinny jednak: zastępować trwale dochodów uzyskiwanych z pracy

7. Flexicurity w krajach unii europejskiej Kraje, które charakteryzuje: umiarkowana ochrona zatrudnienia, wysoki poziom uczestnictwa w programach uczenia się przez całe życie, wysoki poziom wydatków na politykę rynku pracy (zarówno pasywną, jak i aktywną), niski poziom „pułapki bezrobocia” i które jednocześnie osiągają wysoką stopę zatrudnienia, niską stopę bezrobocia i niską stopę zagrożenia relatywnym ubóstwem, są najbliższe realizacji koncepcji fexicurity. Pułapka bezrobocia to sytuacja, w której świadczenia wypłacane bezrobotnym i ich rodzinom są wysokie w porównaniu z potencjalnymi zarobkami netto.

8. Flexicurity w krajach unii europejskiej Dania, lider fexicurity, ma bardzo wysokie wydatki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu i wypłaca wysokie zasiłki (najwyższy w UE wskaźnik pułapki bezrobocia). Wielką Brytanię odróżniają wyraźnie niższe wydatki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu i wysoki wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym, co wskazuje, że w anglosaskim modelu więcej jest elastyczności niż bezpieczeństwa. W Austrii występuje zrównoważone połączenie stosunkowo dużej elastyczności rynku pracy z przeciętnym poziomem świadczeń socjalnych, stosunkowo wysoki poziom uczestnictwa w kształceniu się przez całe życie, wysoka stopa zatrudnienia, niskie bezrobocie, a także niski poziom zagrożenia ubóstwem Holandia ma największy odsetek osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy (głównie kobiety). Praca taka jest świadczona z reguły na podstawie umów na czas nieokreślony i wynika na ogół z dobrowolnego wyboru, nie ma więc charakteru niestabilnego zatrudnienia

9. Flexicurity w krajach unii europejskiej Częste występowanie w innych krajach niektórych niestandardowych form zatrudnienia nie zawsze jest objawem elastyczności rynku pracy. Hiszpania, w której bardzo rozpowszechnione umowy na czas określony oraz rygorystyczne przepisy ochrony pracy spowodowały segmentację rynku pracy – na takich kontraktach pracują bowiem zawsze te same grupy osób, głównie o niskich kwalifikacjach. Włochy, Grecja, Polska, Rumunia, Bułgaria (gdzie bardzo często występuje samozatrudnienie) jest jednocześnie wskaźnikiem elastyczności i przedsiębiorczości, ale także tradycją lub skutkiem trudności w uzyskaniu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę (np. Polska). Najsłabsze efekty spośród państw UE osiągają państwa śródziemnomorskie (głównie Włochy i Grecja) oraz większość nowych państw członkowskich, w tym Polska

10. Flexicurity w krajach unii europejskiej Podsumowanie: Unijna koncepcja fexicurity ma następujące zalety: – integruje działania w zakresie polityki zatrudnienia, zabezpieczenia społecznego i edukacji, – godzi interesy pracodawców i pracowników, – zachęca do szukania konsensusu politycznego i społecznego, – pozwala każdemu krajowi kształtować model fexicurity dostosowany do własnych warunków. W Polsce istotną barierą kulturową jest niski poziom zaufania społecznego, co utrudnia prowadzenie trójstronnego dialogu społecznego.

11. Projekt innowacyjny testujący:Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Związek Rzemiosła Polskiego w partnerstwie z izbą Rzemieślniczą Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie

12. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Projekt przewiduje opracowanie, przetestowanie na terenie województwa zachodniopomorskiego oraz upowszechnienie na terenie całego kraju produktu pod nazwą „Platforma flexicurityMiŚP”. Regionalne biura wsparcia odbiorców z MiŚP – prowadzone przez cechy, spółdzielnie, stowarzyszenia przedsiębiorców, jako dodatkowe zadania wspierające pracowników z MiŚP, Najważniejszym rezultatem projektu „Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP” jest produkt. Składająca się on z 2 elementów: Systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych, Systemu wypożyczeń pracowniczych.

13. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Zgodnie z założeniami projektu wypracowane i przetestowane systemy mają funkcjonować niezależnie w izbach rzemieślniczych i ich cechach w poszczególnych województwach. Izby zapewniają obsługę systemów, a cechy tworzą tzw. ”Biura wsparcia”. Biura wsparcia bezpośrednio wspierają pracodawców i pracowników z MiŚP. Oba w/w systemy funkcjonują w ramach narzędzia informatycznego pod nazwą „Platforma Informatyczna”, która została ulokowana w sieci Internet pod adresem www.program.platforma-flexiciurity.pl na serwerach partnera projektu (Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie). Docelowo Platforma informatyczna może być zainstalowana w zainteresowanych izbach rzemieślniczych w województwach.

14. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP System kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych System kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych jest elementem wpisującym się w system kształcenia ustawicznego. Idea kwalifikacji składowych sprowadza się do możliwości nauczania i certyfikowania konkretnych składowych umiejętności zawodowych (każda jedna umiejętność zawodowa weryfikowana będzie egzaminem sprawdzającym), a nie jak do tej pory wszystkich umiejętności zawodowych niezbędnych do wykonywania danego zawodu (jeden egzamin czeladniczy weryfikujący wszystkie umiejętności zawodowe).

15. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Pozytywna weryfikacja wszystkich składowych umiejętności/kwalifikacji zawodowych niezbędnych do wykonywania danego zawodu egzaminami sprawdzającymi, umożliwia podejście do egzaminu czeladniczego, którego zaliczenie skutkuje uzyskaniem tytułu czeladnika. Podejście to niesie ze sobą korzyści zarówno dla pracodawców (możliwość podniesienia kwalifikacji pracownika niższym kosztem w zakresie ściśle określonej kwalifikacji dostosowanej do stanowiska pracy) jak i samych pracowników (możliwość stopniowego zdobywania kolejnych aktualnie potrzebnych umiejętności zawodowych).

16. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP System wypożyczeń pracowniczych System wypożyczeń pracowniczych polega na utrzymaniu ciągłości zatrudnienia pracownika w czasie pojawiającej się dekoniunktury gospodarczej dotykającej przedsiębiorstwo, w którym jest zatrudniony. Przedsiębiorca, którego sytuacja gospodarcza zmusza do ograniczenia mocy wytwórczych swojego zakładu (tym samym zmniejszenia zatrudnienia), korzystając z narzędzi wypracowanego systemu, ma możliwość wypożyczenia pracownika i czasowej redukcji kosztów jego utrzymania. Jest to więc „innowacyjna forma zastosowania leasingu pracowniczego przez pracodawców MiŚP, którzy nie prowadzą tego typu działalności”. W ramach wypracowanego systemu kojarzeni będą ze sobą pracodawcy chcący udostępnić swojego pracownika precyzując jego czas dostępności, posiadane kwalifikacje etc. z pracodawcami chcącymi skorzystać z usług takiego pracownika.

17. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP • Platforma informatyczna • Platforma informatyczna ma umożliwić korzystanie z pełni funkcjonalności obu w/w systemów. Jej zadania to przede wszystkim: • prowadzenie i aktualizacja spisu instytucji rynku pracy wspierających osoby poszukujące zatrudnienia, • kojarzenie pracodawców chcących wypożyczyć sobie pracowników, • kojarzenie pracowników poszukujących pracy z przedsiębiorcami z sektora MiŚP, • gromadzenie danych osób poszukujących pracy (wirtualne CV), • upowszechnianie informacji o wolnych miejscach pracy w sektorze MiŚ

18. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP • Platforma informatyczna • ułatwienie w diagnozowaniu preferencji zawodowych osób poszukujących pracy, • ułatwienie opracowania indywidualnych programów dokształcania pracowników zgodnie z oczekiwaniami pracodawców, • upowszechnienie opracowanej w ramach projektu poradników do samokształcenia kierowanego oraz programów kształcenia praktycznego dla osób dorosłych zdobywających kwalifikacje składowe. • Obsługą platformy (wprowadzanie i aktualizacja danych) zajmować się będą użytkownicy produktu tzn. instytucje szczebla lokalnego „Izby rzemieślnicze” oraz „Cechy” tworzące tzw. „Biura wsparcia”.

19. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Opracowany w ramach projektu system przetestowany został w województwie zachodniopomorskim w okresie od 01 października 2012 do 30 września 2014. W testowaniu wzięło udział 10 cechów oraz Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie. W okresie testowania uzyskano następujące rezultaty w zakresie wypożyczeń i uzyskiwania kwalifikacji przez pracowników z MiŚP. zrekrutowano grupę 292 pracowników i 61 pracodawców MiŚP, 72 pracowników uczestniczyło w systemie wypożyczeń pracowniczych, zgłoszonych przez 14 pracodawców. w okresie rok do roku (rok poprzedzający okres testowania do roku testowania) zmniejszyła się liczba pracowników zwalnianych z 41 do 26, z 60 przedsiębiorstw biorących udział w projekcie. 278 pracowników uzyskało kwalifikacje składowe w 17 zawodach.

20. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Ewaluacja wyników projektu testowanego w zachodniopomorskim – system wypożyczeń pracowniczych 78% pracowników i 83% pracodawców pozytywnie ocenia system wypożyczeń pracowniczych, natomiast w praktyce stosuje/zastosowałoby go 45% pracowników i 62% pracowników. Wyniki wskazują, iż to jednak pracodawcy widzą większe korzyści z stosowania systemu wypożyczeń pracowniczych. Stanowi to atut modelu, gdyż to pracodawcy są na ogół inicjatorami/katalizatorami zmian w swoich przedsiębiorstwach i to oni podejmują kluczowe decyzje. Powyższe wyniki pozwalają sądzić, iż system wypożyczeń pracowniczych jest efektywny, przynosi korzyści zarówno stronie popytowej jak i podażowej rynku pracy oraz jest odpowiednio przygotowany do wdrożenia i upowszechnienia.

21. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Ewaluacja wyników projektu testowanego w zachodniopomorskim - system kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych 73% pracowników oraz 76% pracodawców uważa, iż system kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych jest dobrym rozwiązaniem, co w powiązaniu z dużą świadomością pracowników i pracodawców w zakresie wagi i znaczenia podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników pozwala sądzić, iż innowacyjny model w zakresie systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych ma szansę być skutecznie upowszechnionym.

22. Projekt: Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP Upowszechnienie produktu wypracowanego w ramach projektu Platforma FlexicurityMiŚP – Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP” W ramach upowszechnienia produktu planuje się szereg przedsięwzięć, w tym 4 regionalne konferencje.  Województwo małopolskie 26-27-28 czerwiec 2014 r. Województwo pomorskie 4-5-6 wrzesień 2014 Województwo lubelskie 25-26-27 wrzesień 2014 r Województwo wielkopolskie9-10-11 października 2014