PROBLEM ZDROWOTNY NA TLE SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ ZWIĄZANEJ Z PALENIEM TYTONIU.

1. PROBLEM ZDROWOTNY NA TLE SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ ZWIĄZANEJ Z PALENIEM TYTONIU. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna Radom, 2013r.

2. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA PALENIA TYTONIU W POLSCE • Łączna liczba osób palących to około 9 mln, co plasuje Polskę powyżej średniej Unii Europejskiej. • Według badań przeprowadzonych w 2009r. codziennymi palaczami jest 29%, a okazjonalnie po papierosy sięga 2% Polaków. • Najwięcej palących jest wśród mieszkańców dużych miast ( 37% w miastach powyżej 500 tys.) – M-38%, K-26% • Najczęściej palą osoby o niższym statusie społecznym, z wykształceniem zasadniczym zawodowym (M-34%, K-30%). • Najrzadziej nałogowo palą kobiety z wykształceniem „licencjat” i „wyższe” -17% • Najmniejszy odsetek palących mężczyzn (22%) jest wśród posiadaczy wykształcenia podstawowego i gimnazjalnego.

3. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA PALENIA TYTONIU W POLSCE • Najrzadziej do regularnego palenia przyznają się uczniowie i studenci, zarówno wśród kobiet (8%), jak i mężczyzn (14%) • Z powodu palenia tytoniu Polacy w średnim wieku tracą około 22 lat życia • Straty ekonomiczne państwa polskiego w ciągu najbliższych 20 lat ( tyle średnio trwa ekspozycja na dym tytoniowy) są obecnie szacowane na ok. 157 mld zł. Wynikają z przedwczesnych zgonów na choroby spowodowane biernym paleniem i leczeniem tych chorób.

4. EPIDEMIOLOGIA • W większości przypadków mężczyźni i kobiety zaczynali palić w wieku 11-17 lat oraz 18-24 przy czym 39,6% mężczyzn zaczęło palić w wieku 11-17 lat, a 53,9% w wieku 18-24 lat. • Wśród kobiet, 28,6% zaczęło palić wieku 11-17 lat, a 56,5% w wieku 18-24 lat. • W porównaniu z mężczyznami, duża liczba ankietowanych kobiet zaczęła palić w wieku 25 i więcej lat (14,9% kobiet wobec 5,0% mężczyzn).

5. EPIDEMIOLOGIA • Bierne palenie jest równie niebezpieczne jak samo palenie. • Boczny strumień dymu tytoniowego zawiera 35 razy więcej tlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez aktywnego palacza. • Z badań wynika, że w Polsce ponad 4 mln dzieci w wieku od 0- 14 lat wzrasta w „atmosferze biernego palenia”.

6. EPIDEMIOLOGIA • Dzieci te ponad trzykrotnie zapadają na choroby układu oddechowego. • Bierne palenie w dzieciństwie może wpływać na występowanie chorób układu krążenia w wieku dorosłym. • Bierne palenie niesie za sobą identyczne skutki zdrowotne, co aktywne palenie papierosów.

7. ILOŚĆ WYPALANYCH PAPIEROSÓW • Regularny palacz w Polsce wypala przeciętnie 17 papierosów dziennie; 88% regularnych palaczy wypala na dzień przynajmniej pół paczki dziennie a ponad 50% - całą paczkę lub więcej. • Średnia dla regularnych palaczy wynosi ponad 15 papierosów dziennie zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn. Mężczyźni palą średnio 18,3 papierosa dziennie, a kobiety 15,5.

8. KONSUMPCJA TYTONIU WŚRÓD MŁODZIEŻY • 18,6% młodzieży w wieku 13 – 15 lat • ( 19,6% chłopców i 17,1% dziewcząt) • badanych w Polsce pali obecnie papierosy. • Uczniowie, studenci M – 14%, K – 8% • TNS Polska dla GIS, 2013r.

9. TYTOŃ • stanowi główną przyczynę • zagrożenia zdrowia • jeden z najbardziej rozpowszechnionych • antyzdrowotnych elementów • stylu życia człowieka

10. Z CZEGO SKŁADA SIĘ DYM TYTONIOWY? • To około 4.000 związków chemicznych. z tego ponad 40 to substancje rakotwórcze. • Ich działanie nie jest ograniczone jedynie do palaczy tytoniu, ale także dotyczy wszystkich tych osób, które przebywają w pomieszczeniach, gdzie występuje dym tytoniowy (tzw. „palenie bierne„ )

11. Z CZEGO SKŁADA SIĘ DYM TYTONIOWY? • arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i inne gryzonie • aceton – rozpuszczalnik • chlorek winylu - związek używany także np. do produkcji plastiku • ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów złośliwych u człowieka. • cyjanowodór - gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych do masowego ludobójstwa

12. DLACZEGO PALIMY TYTOŃ? Istnieje dwie zasadnicze grupy przyczyn: • Psychosocjologiczne • palenie tytoniu jest • postrzegane jako rodzaj czynności • ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi osobami i pomagającej w przezwyciężeniu dystansu oraz • uznawane jako wspólna towarzyska rozrywka. • Farmakologiczne • tytoń bowiem, w zależności • od okoliczności i predyspozycji osobniczych może oddziaływać na nasz układ nerwowy w sposób • stymulujący bądź uspokajający ( chwilowo).

13. JAK DZIAŁA NIKOTYNA? • Nikotyna dociera do mózgu palacza już po 10 sek. od chwili zaciągnięcia się przez niego dymem. • Pobudza się wydzielanie dopaminy • Powoduje ona wydzielanie noradrenaliny • W godzinę po zgaszeniu papierosa poziom dopaminy i noradrenaliny obniża się • Aby złagodzić nieprzyjemne objawy palacz ponownie zaciąga się dymem.

14. CO MOŻE SIĘ STAĆ GDY PALISZ? • Wypalenie każdego papierosa wiąże się ze wzrostem ciśnienia i przyspieszeniem akcji serca. • Palenie nawet 5 papierosów dziennie wiąże się ze wzrostem ryzyka wystąpienia powikłań nadciśnienia tętniczego. • Paląc papierosy zwiększamy ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgowego. • U kobiety palącej w czasie ciąży, mogą wystąpić zaburzenia w rozwoju płodu.

15. CO MOŻE SIĘ STAĆ GDY PALISZ? • Nie daj się nabrać na papierosy „light …” • Szacuje się, że średnia różnica wieku życia między osobami niepalącymi a palaczami wynosi 15 lat. • Czy warto dla przyjemności zaciągania się dymem papierosowym poświęcić 15 lat życia?

16. TROCHĘ SMUTNEJ STASTYSTYKI • Tytoń jest drugą główną przyczyną śmierci na świecie. • Zgon jednego z dziesięciu dorosłych to około 5 mln zgonów każdego roku. • Dziesiątki tysięcy badań naukowych pokazały, że użycie tytoniu w różnej formie podwyższa ryzyko zgonu z powodu: • - o 25 – 40% chorób układu krążenia - o 30 – 40% nowotworów złośliwych - 70 % chorób układu oddechowego

17. PODSUMOWANIE • PALENIE: • jest przyczyną słabego rozwoju fizycznego i psychicznego, • powoduje częste infekcje układu oddechowego, • powoduje większą zachorowalność na choroby układu krążenia i układu pokarmowego, • jest przyczyną wielu nowotworów np. płuc, wątroby, krtani, • skraca życie, • naraża na straty finansowe, • niszczy zdrowie innych, • zanieczyszcza środowisko.

18. GDZIE SZUKAĆ POMOCY? • Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym • 0 801 108 108 • Fundacja „Promocja Zdrowia” • (22) 646 52 12 • (22) 851 75 14 • fpz@promocjazdrowia.pl

19. GDZIE OBOWIĄZUJE ZAKAZ PALENIA?

20. zakładach pracy, szpitalach i przychodniach, przedszkolach, szkołach i na terenie uczelni wyższych, w miejscach przeznaczonych do zabawy dzieci, lokalach gastronomiczno-rozrywkowych, kinach, teatrach, domach kultury, obiektach sportowych, środkach komunikacji publicznej, na przystankach, dworcach , lotniskach.

21. W lokalach z co najmniej dwoma pomieszczeniami przeznaczonymi do konsumpcji, można wyłączyć spod zakazu palenia zamknięte pomieszczenie konsumpcyjne, wyposażone w wentylację zapewniającą, aby dym tytoniowy nie przenikał do pomieszczeń (art. 5a ust. 4). Lokale gastronomiczno-rozrywkowe

22. Zakaz tworzenia palarni! Placówki edukacyjne – etyczny obowiązek promowania zdrowego stylu życia pośród dzieci i młodzieży, wzmocnienie w nich szacunku do prawa. Podmioty lecznicze – promocja zdrowego stylu życia wśród personelu medycznego i pacjentów. Szkoły i podmioty lecznicze

23. Każde miejsce może być wolne od dymu tytoniowego! Zgodnie z art. 5 ust. 4, rada gminy może ustalić, w drodze uchwały, inne niż wymienione miejsca użytku publicznego jako strefy wolne od dymu tytoniowego.

24. Umieszczenie w widocznym miejscu informacji o zakazie palenia tytoniu na danym terenie. Informacja słowna i graficzna (art. 5 ust. 1a) Obowiązki właściciela lub zarządzającego obiektem

25. Kary za nieprzestrzeganie ustawy • do 500 zł za palenie w miejscach objętych zakazem (art. 13 ust. 2) – odpowiada osoba paląca, • do 2 000 zł za nieumieszczenie znaku zakazu palenia tytoniu (art.13 ust. 1 pkt.2) – odpowiada zarządzający lub właściciel • do 2 000 zł – za sprzedaż wyrobów tytoniowych: • - osobom do lat 18 • - na terenie podmiotów leczniczych, szkół i placówek oświatowo wychowawczych oraz obiektów sportowo-rekreacyjnych • - w postaci papierosów w opakowaniach zawierających mniej niż dwadzieścia sztuk oraz luzem bez opakowania; w sprzedaży detalicznej w systemie samoobsługowym • - nieumieszczenie informacji o zakazie sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom do lat 18 ( art.13 ust.1)

26. do 200 000 zł – za reklamę, promocję, sponsorowanie wyrobów tytoniowych, rekwizytów tytoniowych i produktów imitujących wyroby lub rekwizyty tytoniowe oraz symbole związanie z używaniem tytoniu w miejscach publicznych, eksponowanie w punktach sprzedaży przedmiotów imitujących opakowania wyrobów tytoniowych (art. 12). Kary za nieprzestrzeganie ustawy

27. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Sekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia tel/fax: 48 330-90-47 e-mail: oswiata_radom10@o2.pl